Cluain na nGall

Bosca Geografaíocht PholaitiúilCluain na nGall

Cuir in eagar ar Wikidata
Suíomh
Map
 52° 41′ 26″ N, 6° 38′ 43″ O / 52.6906°N,6.6453°W / 52.6906; -6.6453
Stát ceannasachÉire
Cúige ÉireannachCúige Laighean
Contae in ÉirinnContae Cheatharlach Cuir in eagar ar Wikidata
Daonra
Iomlán231 (2006) Cuir in eagar ar Wikidata
Tíreolaíocht
Airde83 m Cuir in eagar ar Wikidata
Aitheantóir tuairisciúil
Lonnaithe i gcrios ama
Logainm.ie1411917

Is sráidbhaile in oirdheisceart Chontae Cheatharlach, Éire é Cluain na nGall.[1] Is i suíomh tuaithe, gar don teorainn idir contaetha Loch Garman agus Cheatharlach, 5 km (3 mhíle) ó Bhun Clóidí, Contae Loch Garman agus 22 km (14 mhíle) ó bhaile Cheatharlach. Tá sé beagán os cionn míle ó thuaidh ón áit a dtagann Abhainn na Sláine agus An Doiríoch le chéile.[2]

Stair

[cuir in eagar | athraigh foinse]
séadchomhartha 1798 i gCluain na nGall
Eaglais na hÉireann Naomh Fiaac, Cluain na nGall

I measc na fianaise ar lonnaíocht ársa sa cheantar tá lios, bhulláin agus tobar beannaithe sna bailte fearainn mórthimpeall Chluain na gCeall, Mainistir an Dúin agus Huntington.[3]

Túrtheach ón 17ú haois é Caisleán Huntington, ar a dtugtar Caisleán Chluain na nGall freisin, gar do lár an tsráidbhaile.[4] Tógtha ag Laurence Esmonde, an 1ú Barún Esmonde ar shuíomh struchtúir níos luaithe (b'fhéidir ón 15ú haois),[5][6] Cuireadh tuilleadh síneadh le Caisleán Huntington san 18ú agus 19ú haois.[4]

Tógadh séipéal Eaglais na hÉireann Chluain na nGall, Naomh Fiaac, c. 1819 ar shuíomh séipéal i bhfad níos luaithe agus imfhálú eaglasta.[7][2] Bhí an reachtaire in aice láimhe, atá ina theach príobháideach anois, ina áit chónaithe ag ceannasaí an gíománra áitiúil le linn Éirí Amach 1798, agus deirtear gur crochadh roinnt príosúnach Éireannach Aontaithe i gclós in aice láimhe ag céard ar a dtugtar an "Hanging Arch" anois go háitiúil.[2]

Tógadh an séipéal Caitliceach áitiúil, Eaglais Naomh Bríd, c. 1845.[8]

Bunaíodh club CLG Chill Damháin/Chluain na nGall i 1914.[9]

Bhuaigh Cluain na nGall an chatagóir “sráidbhaile is slachtmhaire” i gcomórtais na mBailte Slachtmhara i 2014 agus 2015.[10][11]

Déimeagrafaic

[cuir in eagar | athraigh foinse]

De réir Dhaonáireamh 2006, bhí daonra de thart ar 280 ag Cluain na nGall, méadú 20% ó Dhaonáireamh 2002.[2] Ó 2016, bhí an daonra ag 278.

Daoine suntasacha

[cuir in eagar | athraigh foinse]
  • Ba as an gceantar é Peter Murphy, craoltóir raidió agus teilifíse.[12]
  • Patrick O'Donoghue, réabhlóidí agus iriseoir náisiúnach na hÉireann sa 19ú haois.

Tagairtí

[cuir in eagar | athraigh foinse]
  1. ↑ “Cluain na nGall / Clonegall”. Placenames Database of Ireland. Dáta rochtana: 14 February 2021.
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 “Clonegal - Draft Local Area Plan 2007”. Carlow County Council. Cartlannaíodh an bunleathanach ar 18 November 2007. Dáta rochtana: 2007-11-18. Earráid leis an lua: Invalid <ref> tag; name "CP" defined multiple times with different content
  3. ↑ "Archaeological Inventory of County Carlow" (1993). Dublin: Government Stationery Office. 
  4. ↑ 4.0 4.1 “Huntington Castle, Huntington, Clonegall, Carlow”. buildingsofireland.ie. National Inventory of Architectural Heritage. Dáta rochtana: 8 May 2021.
  5. ↑ “Carlow Tourism - Clonegal”. carlowtourism.com. Cartlannaíodh an bunleathanach ar 27 May 2006.
  6. ↑ “The doctor who wanted to turn a castle into a mental asylum but blew it up with dynamite”. thejournal.ie. Journal Media Ltd (24 July 2015). Dáta rochtana: 8 May 2021.
  7. ↑ “Saint Fiace's Church of Ireland Church, Clonegall, Clonegall, Carlow”. buildingsofireland.ie. National Inventory of Architectural Heritage. Dáta rochtana: 8 May 2021.
  8. ↑ “Saint Brigid's Catholic Church, Clonegall, Clonegall, Carlow”. buildingsofireland.ie. National Inventory of Architectural Heritage. Dáta rochtana: 8 May 2021.
  9. ↑ “Kildavin Clonegal GAA Club - About our club”. kildavinclonegalgaa.ie. Dáta rochtana: 10 March 2024.
  10. ↑ “Clonegal is Ireland's Tidiest Village”. carlow-nationalist.ie. Carlow Nationalist (15 September 2014). Dáta rochtana: 8 May 2021.
  11. ↑ “Clonegal is still Tidiest Village in Ireland”. kclr96fm.com. CK Broadcasting Ltd (28 September 2015). Dáta rochtana: 8 May 2021.
  12. ↑ “Quizmaster who was one of State's most recognisable broadcasters”. irishtimes.com. Irish Times (11 June 2011). Dáta rochtana: 8 May 2021. “Peter Murphy was born near Clonegal, Co Carlow”