Gabhrán mac Domhanghairt

Infotaula de personaGabhrán mac Domhanghairt
Beathaisnéis
Breith6 haois
Bás560
Liosta Ríthe Dhál Riada
538 – 560
← Comhghall mac Domhanghairt – Conall mac Comhghaill → Cuir in eagar ar Wikidata
Gníomhaíocht
Gairmmonarc Cuir in eagar ar Wikidata
Teaghlach
CéileLluan Cuir in eagar ar Wikidata
PáisteAodhán mac Gabhráin Cuir in eagar ar Wikidata
AthairDomhanghart Réite
SiblínComhghall mac Domhanghairt

Rí Dhál Riada san Albain agus oirthuaisceart Éireann i lár na 6ú haoise ba ea Gabhrán mac Domhanghairt (Sean-Ghaeilge Gabrán mac Domangairt[1]) nó Gabhrán Fealltóir. Sinsear eapainmneach an Chineáil Ghabhráin (Cenél nGabráin) ba ea é. Domangart Réti ba ea a athair.

Ní fhaightear ach iontráil maidir le bás Gabhráin i n-annála Éireann agus na Breataine Bige.[2] B'fhéidir é go bhfuair sé bás i mbun imirce nó teite roimh Bridei mac Maelchon na gCruithneach, ach is dócha nach mór seo ach comhtharlúint.

Cenél nGabráin

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Is í príomhthábhacht Ghabráin ná gurb é sinsear mar a mheastar an Cenél nGabráin,[3] dream a bhíodh i gceannas an Dáil Riada go dtí blianta deiridh na 7ú haoise, agus and continued to provide kings thereafter. Rianaigh rithe na hAlban a dteaghlach trí Ghabhrán chuig a sheanathair Fearghas Mór, a mheastar chomh déanach agus na 16ú agus 17ú haoiseanna gur phríomhbhunaitheoir an rítheaghlaigh é, i bhfad i ndiaidh bhunús Gaelach na ríochta.

Foinsí

[cuir in eagar | athraigh foinse]
  • Adhamhnán Í Choilm Chille, Life of Saint Colm Cille, aistr. & eag. Richard Sharpe. Penguin, Londain, 1995. ISBN 0-14-044462-9
  • Bannerman, John, Studies in the History of Dalriada. Scottish Academic Press, Dún Éadain, 1974. ISBN 0-7011-2040-1
  • Lane, Alan & Campbell, Ewan, Dunadd: An early Dalriadic capital, Oxbow Books, Oxford, 2000. ISBN 1-84217-024-4
  • Sharpe, Richard, "The thriving of Dalriada" in Simon Taylor (eag.), Kings, clerics and chronicles in Scotland 500–1297. Four Courts, Baile Átha Cliath, 2000. ISBN 1-85182-516-9

Tagairtí

[cuir in eagar | athraigh foinse]
  1. ↑ Annales Cambriae, B Text
  2. ↑ Faightear bás Gabhráin in iontráil (.i. bliain) 528 tar éis breith Chríost sna hannála Breatnaise, ach de réir athchruthú Phillimore den A-téacs, fuair sé bás sa bhliain AD 559.
  3. ↑ Féach Sharpe's alt le Sharpe maidir le Ioan mac Domhnaill mhic Ghabráin, níos 258 faoi Beatha le hÁdhamhnán Life. Níl ach tuairim í go bhfuil an Cenél nGabráin ainmnithe as Gabrán mac Domhangairt.