Mary Lyon

Infotaula de personaMary Lyon

Cuir in eagar ar Wikidata
Beathaisnéis
Breith28 Feabhra 1797
Buckland, Massachusetts (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
Bás5 Márta 1849
52 bliana d'aois
South Hadley, Massachusetts (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
Siocair bháisRuachtach
Gníomhaíocht
Gairmoideolaí, principal (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
FostóirColáiste Mount Holyoke
Ipswich Female Seminary (en) Aistrigh Cuir in eagar ar Wikidata
TeangachaBéarla
Saothar
Suíomh a chartlainne
Teaghlach
AthairAaron Lyon, Jr.  agus Jemima Taylor
Gradam a fuarthas
Find a Grave: 3112 Cuir in eagar ar Wikidata

Ceannródaí Meiriceánach ab ea Mary Mason Lyon ( 28 Feabhra, 1797 – 5 Márta, 1849) in oideachas na mban. Bhunaigh sí an Wheaton Female Seminary in Norton, Massachusetts, ( anois Wheaton College) sa bhliain 1834 . Ansin, bhunaigh sí Mount Holyoke Female Seminary (anois Mount Holyoke College) i South Hadley, Massachusetts, sa bhliain 1837 agus bhí sí ina céad uachtarán (nó "príomhoide") ar feadh 12 bliain. Chomhcheangail fís Lyon dúshlán intleachtúil agus cuspóir morálta. Bhí meas aici ar éagsúlacht shocheacnamaíoch agus rinne sí a dícheall an seimineár a dhéanamh inacmhainne do mhic léinn ar ioncam measartha.

Luathshaol

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Iníon de theaghlach feirmeoireachta i mBuckland, Massachusetts, bhí óige dheacair dhúshlánach ag Lyon. Fuair a hathair bás nuair a bhí sí cúig bliana d’aois, agusbhí an teaghlach ar fad páirteach chun cabhrú leis an bhfeirm a reáchtáil. Bhí Lyon trí bliana déag nuair a phós a máthair arís agus bhog sí ar shiúl; d'fhan sí taobh thiar i Buckland chun an teach a choinneáil dá deartháir Aaron, a ghlac seilbh ar an bhfeirm. [1] D’fhreastail Lyon ar scoileanna ceantair éagsúla ó am go chéile agus, in 1814 ag 17, thosaigh sí ag múineadh iontu freisin. Chothaigh tús measartha Lyon a tiomantas ar feadh an tsaoil do dheiseanna oideachais a leathnú chuig cailíní ó mheánléim agus ó chúlraí bochta. Chothaigh tús measartha Lyon a tiomantas ar feadh an tsaoil maidir le deiseanna oideachais a leathnú chuig cailíní ó chúlraí bochta agus measartha.

Bhí Lyon in ann freastal ar dhá mheánscoil sa deireadh, Sanderson Academy i Ashfield agus Byfield Seminary in oirthear Massachusetts. [1] Ag Byfield, bhí cairdeas aici leis an bpríomhoide, an tUrramach Joseph Emerson, agus ag a chúntóir, Zilpah Polly Grant . Thóg sí isteach freisin éiteas Byfield maidir le dianoideachas acadúil agus í lán le tiomantas Críostaí. Ansin theagasc Lyon ag roinnt acadaimh, lena n-áirítear Sanderson, scoil bheag dá cuid féin i Buckland, Adams Female Academy (reáchtáil ag Grant), agus an Ipswich Female Seminary (a bhí á reáchtáil ag Grant freisin). Bhí tionchar ag an bhfreastal a bhí ag Lyon ar na léachtaí a raibh an-tóir orthu ag an am sin i luibheolaíocht saotharlainne le Amos Eaton an mbaint a bhí aici le gluaiseacht na seimineár ban .[2][3][4]

Sa bhliain 1834, d'iarr Laban Wheaton agus a iníon-chéile, Eliza Baylies Chapin Wheaton, ar Mary Lyon chun cabhair a fháil chun an Wheaton Female Seminary a bhunú i Norton, Massachusetts . [5] D'fhág Lyon an mhúinteoireacht agus bhailigh sí cistí deonaithe i sparán uaithne sainiúil chun airgead a bhailiú le haghaidh na cliarscoile a chur ar bun. [6] Chruthaigh sí an chéad churaclam agus é mar sprioc aici go mbeadh sé comhionann ó thaobh cáilíochta de le cáilíocht choláistí na bhfear. Chuir sí an chéad phríomhoide, Eunice Caldwell ar fáil freisin. Osclaíodh Wheaton Female Seminary ar 22 Aibreán 1835, le 50 dalta agus triúr múinteoirí. D’fhág Lyon agus Caldwell Wheaton, in éineacht le hochtar mac léinn ó Wheaton, chun Mount Holyoke Female Seminary a oscailt. [7]

Mount Holyoke

[cuir in eagar | athraigh foinse]
Lyon c. 1845

Le linn na mblianta tosaigh seo, d’fhorbair Lyon a fís de réir a chéile do Mount Holyoke Female Seminary, a bheadh cosúil le scoileanna Grant ar go leor bealaí ach, bhí súil ag Lyon, a scoláirí a tharraingt ó raon socheacnamaíoch níos leithne. Bhí an coláiste uathúil sa mhéid is gur daoine ar bheagán acmhainne a bhunaigh é agus gur fhreastail sé ar a n-iníonacha seachas ar leanaí na saibhre. Ach go háirithe, bhí tionchar ag an Urramach Joseph Emerson uirthi, ar mhol a Discourse on Female Education (1822) gur cheart mná a oiliúint le bheith ina múinteoirí seachas"to please the other sex.".

Osclaíodh Mount Holyoke sa bhliain 1837: bhí an seimineár réidh le haghaidh "the reception of scholars on November 8, 1837." [8] Rinne Lyon a dícheall caighdeáin arda acadúla a choinneáil: shocraigh sí scrúduithe iontrála déine agus ghlac sí isteach "young ladies of an adult age, and mature character." [8]

Ag teacht lena fís shóisialta, theorannaigh sí an táille teagaisc go $60 in aghaidh na bliana, thart ar aon trian den táille a ghearr Grant ar Ipswich Female Seminary, a bhí lárnach dá misean "appeal[ing] to the intelligence of all classes.". [8] D'fhonn costais a choinneáil íseal, d'éiligh Lyon ar dhaltaí tascanna baile a dhéanamh - leagan luath den obair/staidéar. Áiríodh leis na tascanna seo; béilí a ullmhú agus urláir agus fuinneoga a ní. Cuireadh de chúram ar Emily Dickinson, a d’fhreastail ar an Seimineár i 1847, sceana a ghlanadh. [9] Ach ní mhairfeadh sé seo. Ó 2019, measann Mount Holyoke anois gurb é $71,828 in aghaidh na bliana an costas a bhaineann le freastal ar an gcoláiste. [10] Cuireann an coláiste cineálacha éagsúla cúnaimh airgeadais ar fáil. [11]

D’éiligh Lyon, a chreid go luath i dtábhacht na haclaíochta laethúil do mhná, ar a cuid mac léinn míle amháin a shiúl (1.6 km) tar éis an bhricfeasta. Le linn geimhreadh fuar agus sneachta New England, laghdaigh sí an riachtanas go 45 nóiméad. Mhúin múinteoirí callaistéinic — cineál aclaíochta — i hallaí neamhthéite go dtí gur glanadh limistéar stórála le haghaidh giomnáisiam.

Cé go raibh polasaithe Lyon conspóideach uaireanta, mheall an seimineár a spriocghrúpa mac léinn de 200 go tapa. Bhí Lyon ag súil le hathrú ar ról na mban agus chuir sí oideachas cuimsitheach, dian agus nuálach ar fáil dá daltaí, le béim ar leith ar na heolaíochtaí. Theastaigh uaithi:

seven courses in the sciences and mathematics for graduation, a requirement unheard of at other female seminaries. She introduced women to "a new and unusual way" to learn science—laboratory experiments which they performed themselves. She organized field trips on which students collected rocks, plants, and specimens for lab work, and inspected geological formations and recently discovered dinosaur tracks [12]

D’fhorbair Lyon a smaointe maidir le conas oideachas a chur ar mhná nuair a bhí sí ina príomhoide cúnta ag Ipswich Female Seminary i Massachusetts. Faoi 1837 bhí sí tar éis a chur ina luí ar urraitheoirí iolracha tacú lena hidéil agus leis an gcéad choláiste dáiríre a bhí ag an náisiún do mhná. [13] Bhronn baile South Hadleyhad an talamh agus an príomhfhoirgneamh. [14] Chuir leagan amach Lyon ar an gcampas samhail a ndearnadh aithris fhorleathan uirthi d'ardoideachas na mban trí thimpeallacht fhisiciúil a chur ar fáil a thacaigh le curaclam dian cuimsitheach atá comhionann le curaclam coláistí na bhfear. Mar gheall ar spriocanna nuálacha Lyon bhí a Seimineár uathúil agus difriúil ó sheimineáir ban eile na tréimhse, ag tairiscint curaclam comhionann leo siúd ag coláistí na bhfear. D’oibrigh na scoláirí ar fad in aon fhoirgneamh amháin gan mórán príobháideachta. Bhí dlúth-theagmháil ann leis an dámh uile-ban, agus féintuairiscí laethúla ar a láidreachtaí agus a laigí pearsanta. Laghdaigh an coláiste an fhoireann go dtí an t-íosmhéid toisc go raibh 100 nó mar sin de mhic léinn a rinne uair an chloig oibre an duine in aghaidh an lae, agus iad ag láimhseáil an chuid is mó de na gnáth-chóracha cosúil le cócaireacht agus glanadh agus cothabháil na dtailte. Dhiúltaigh Lyon an sprioc a bhí ag coláistí na bhfear indibhidiúlacht agus neamhspleáchas a chur chun cinn agus ina ionad sin chothaigh an tuairim go bhféadfadh foireann aontaithe na mban a bheith ag teacht leis an rath a bhí ar choláistí na bhfear in aice láimhe cosúil le Amherst agus Williams. Thug an curaclam deis do mhná staidéar a dhéanamh ar ábhair cosúil le geoiméadracht, calcalas, Laidin, Gréigis, eolaíocht, fealsúnacht, agus stair, nach raibh á múineadh de ghnáth ag seimineáir ban eile sa 19ú haois. D'éirigh le hiarrachtaí Lyon institiúid ardoideachais do mhná a bhunú, in ainneoin na ndúshlán eacnamaíoch a bhí ann ag an am, an bealach a thabhairt do níos mó ban na deiseanna céanna ardoideachais a bheith acu agus a bhí ag a ndeartháireacha. [15][16]

Tagairtí

[cuir in eagar | athraigh foinse]
  1. ↑ 1.0 1.1 Green (1979). "Mary Lyon and Mount Holyoke": 406. Hanover, New Hampshire: University Press of New England. ISBN 0-87451-172-0.  Earráid leis an lua: Invalid <ref> tag; name "Alden" defined multiple times with different content
  2. ↑ Woody (1929). "A history of women's education in the United States". Science & Education 4 (1–2). Science Press. 
  3. ↑ Newcomer (1959). "A century of higher education for American women". New York: Harper & Brothers. 
  4. ↑ Warner (1978). "Science education for women in antebellum America". Isis 69 (246): 58–67. doi:10.1086/351933. PMID 387657. 
  5. ↑ “1834 Wheaton is born”. Wheaton College History. Dáta rochtana: 19 April 2016.
  6. ↑ “Mary Lyon (1797-1849), teacher – Emily Dickinson Museum” (en-US). Dáta rochtana: 2022-12-06.
  7. ↑ Cole (1940). "A hundred years of Mount Holyoke college". New Haven, CT: Yale University Press. 
  8. ↑ 8.0 8.1 8.2 Hartley (2008). "Mary Lyon: Documents and Writings". South Hadley, MA: Doorlight Publications. ISBN 9780977837250.  Earráid leis an lua: Invalid <ref> tag; name "Tatum" defined multiple times with different content
  9. ↑ Dickinson. “Autograph letter signed, dated 6 November 1847, to Abiah Root”. Mount Holyoke College. Cartlannaíodh an bunleathanach ar 7 March 2014. Dáta rochtana: November 22, 2013.
  10. ↑ “Cost of Attendance” (19 December 2014).
  11. ↑ Tá ort na shonrú' 'teideal = agus' 'url = nuair a úsáideann {{ lua idirlín}}."".
  12. ↑ "Cóip cartlainne". Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2012-03-09. Dáta rochtana: 2024-03-10.
  13. ↑ Horowitz (1993). "Alma Mater: Design and Experience in the Women's Colleges from Their ... – Helen Lefkowitz Horowitz – Google Boeken". Univ of Massachusetts Press. ISBN 978-0870238697. Dáta rochtana: 2012-07-14. 
  14. ↑ See "The Founding of Mount Holyoke Female Seminary" (2022) online
  15. ↑ Andrea L. Turpin, “The Ideological Origins of the Women’s College: Religion, Class, and Curriculum in the Educational Visions of Catharine Beecher and Mary Lyon.” History of Education Quarterly 50#2 (2010), pp. 133–58. online.
  16. ↑ The major study is Helen Lefkowitz Horowitz, Alma mater: Design and experience in the women's colleges from their nineteenth-century beginnings to the 1930s' (2nd edition, U of Massachusetts Press, 1993).