Ne Temere (forógra na hEaglaise Caitlicí)

Pius X

Forógra na hEaglaise Caitlicí is ea Ne Temere. Má tá pósadh measctha ann, chaithfí na leanaí a thógáil leis an gcreideamh Caitliceach. Níor cheadaigh an Eaglais Chaitliceach Rómhánach pósadh measctha san 1900idí gan siniú na foraithne Ne Temere.[1][2]

5 Eanáir 1911ː slua mór agóideoirí i Halla Tionóil Bhéal Feirste

Stair

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Fógraíodh an Chuallacht don Chléir, faoi choimirce an Phápa Pius X, Ne Temere sa bhliain 1907 agus tháinig an forógra i bhfeidhm ar 19 Aibreán 1908.

Tharraing an forógra conspóid in Éirinn go háirithe; d'éiligh na heaspaí go mbeadh gach clann ag cloí go docht le Ne Termere.

Ar 5 Eanáir 1911, tháinig slua mór agóideoirí le chéile i Halla Tionóil Bhéal Feirste le cur in aghaidh Ne Termere.

Cás Tilson (1950)

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Toisc gur ghnáthnós sóisialta a bhí sa phósadh agus toisc go raibh fonn ar cheannairí an Stáit nua idé-eolaíocht Chaitliceach, thraidisiúnta, náisiúnach a chur i bhfeidhm, cuireadh béim ar leith ar an bpósadh, ar an teaghlach agus ar ról na mná sa phósadh agus sa teaghlach i ndiaidh bhunú an tSaorstáit in 1922.[3]

Sa bhliain 1950 a thángthas ar bhreith i gcás thábhachtach. Protastúnach fir darbh ainm Ernest Tilson a phós cailín Caitliceach Rómhánach agus a shínigh an fhoraithne Ne Termere roimhe sin, shocraigh sé dó féin (mar a shocraigh fir eile roimhe) nach dtabharfadh sé aon aird ar an rud a bhí sínithe aige (rud nár dhoiciméad stáit) agus go dtógfaí a gclann ina bProtastúnaigh i ndiaidh an iomláin.[4][5] Thug sé an chlann ar shiúl óna máthair. Pleadh an chúis sa Chúirt Uachtarach - agus socraíodh go gcaithfeadh seisean agus gach aon duine eile feasta cur leis na gealltanais a rinne siad sular phós siad.[4]

Ar bhealach thug breithiúnas Eaglais agus Stáit níos giorra dá chéile. Ag an am sin, níor cheadaigh an Eaglais Chaitliceach Rómhánach pósadh measctha gan síniú na foraithne Ne Temere - agus ón bhliain 1950 ar aghaidh in Éirinn, bhí tacaíocht Stáit leis an fhoraithne.[4]

Mar sin d’éirigh leis an Eaglais Chaitliceach smacht ní ba dhaingne a fháil ar choinbhinsiúin an phósta Chaitlicigh sna 1900idí.[3][6]

Níos déanaí

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tháinig creimeadh tubaisteach agus leanúnach ar an bpobal Protastúnach in Éirinn ó Dheas, mar gheall ar thosca éagsúla, Ne Temere ina measc.[7]

Féach freisin

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tagairtí

[cuir in eagar | athraigh foinse]
  1. ↑ Jesse Buck (2011-01-01). "The role of ne temere in the decline of an Irish custom regarding the religious affiliation of the children of mixed marriages" (academia.edu). 
  2. ↑ Eoin de Bhaldraithe (1988). "Mixed Marriages and Irish Politics: The Effect of "Ne Temere"". Studies: An Irish Quarterly Review 77 (307): 284–299. ISSN 0039-3495. 
  3. ↑ 3.0 3.1 Amy Mitchell (Ollscoil Mhá Nuad,) (2019). "[https://mural.maynoothuniversity.ie/12560/1/Tr%C3%A1chtas%20ioml%C3%A1n%203%20Noll.pdf ‘Níl Sé D’Acmhainn Agam Bheith Im Fhear’: An Fearfhile, An Traidisiún Fireann Agus An Fear Mífhearúil i Scríbhneoireacht Sheáin Uí Ríordáin]". Dáta rochtana: 2022.
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 Risteárd Ó Glaisne (Comhar, Samhain, 1963). "Cúngú na saoirse". DOI: 10.2307/20551581,. Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2022-01-05. Dáta rochtana: 2022-01-05.
  5. ↑ vlex.com. "Re Tilson, Infants" (en). vLex. Dáta rochtana: 2022-01-05.
  6. ↑ Cormac Ó Comhraí: Sa Bhearna Bhaoil Gaillimh 1913-1923. Cló Iar-Chonnacht 2016, lch 321
  7. ↑ Máirín Hurndall (2016). "Léirímis meas mar is cóir ar an ‘oráiste’ sa trídhathach…" (ga-IE). Tuairisc.ie. Dáta rochtana: 2022-01-05.
  8. ↑ "Separation of church and state" (as en) (2021-12-20). Wikipedia.