Seicteachas

Cartún san Éigipt 

Drochthuairim nó iompar claonta in éadan grúpa shóisialta (m.sh. reiligiún áirithe) is ea seicteachas[1]. Is féidir an seicteachas a shainmhíniú mar chóras dearcaidh, creidimh agus gníomhartha in éadan grúpaí reiligiúnacha eile. Cuirtear leis an seicteachas le gach masla, fíor nó bréagach, a thugtar dá bpobal, a gcreideamh, a stair, srl.[2].

Iompar

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Is féidir le daoine aonair, pobail agus institiúidí bheith seicteach. Is é atá i gceist anseo grúpaí eile a smachtú, cearta grúpaí eile a shéanadh agus mí-úsáid a bhaint as cumhacht.[3]

Baineann an seicteachas le ‘tromaíocht’ go minic. Mar shampla:

• an grúpa eile a fhágáil as

• manaí maslacha nó sluáin bhagracha

• séanadh go bhfuil an grúpa eile ann ar chor ar bith

• drochmheas a chaitheamh ar an ghrúpa eile

• imeagla agus ionsaithe fisiceacha

Bíonn iompair a chuireann “bulaíocht” in iúl i gceist sa seicteachas.

Na Trioblóidí
Sráid Pakenham, Cearnóg Shaftesbury, Béal Feirste, 1981

Seicteachas in Éirinn

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Deirtear go bhfuil an seicteachas reiligiúnach go smior in Éirinn. Is bac mór ar shochaí ilchultúrtha é an seicteachas, dar le Dr. John Reid, iar-Státrúnaí an Tuaiscirt[4]. “Víreas i gcroí Thuaisceart Éireann,” a thug sé air.

Scríobh Robert McMillen go bhfuil an Tuaiscirt bunaithe ar an seicteachas, ar an scoilt idir an dá phobal agus tá an scoilt sin ann leis.[5] I dTuaisceart Éireann

bíonn baint ag an seicteachas le gnéithe éagsúla den saol: fostaíocht, oideachas, tithíocht srl.

Bhí an seicteachas i réim i gCúíge Uladh i bhfad sular cuireadh cosc ar an Ord Bhuí siúl ar an bhealach chonspóideach sin[6]. Mar shampla, reáchtáladh sléachtanna seicteach i gCúige Uladh sa bhliain 1641.

Sna 1960dií, rinne Gluaiseacht na gCeart Sibhialta gearán go raibh an rialtas aontachtach ag Stormont, agus na comhairlí áitiúla, ag tabhairt tithe do Phrotastúnaigh nuair a bhí i bhfad níos mó Caitliceach gan dídean.

Sa lá atá inniu ann, baineann a lán ceantar tithíochta le reiligiún amháin agus bíonn argóintí idir an pobal náisiúnach agus an pobal Protastúnach faoi chúrsaí tithíochta[7]. Maíonn an pobal náisiúnach, go fóill, nach bhfuil go leor tithe ann dóibh agus go bhfuil talamh folamh agus tithe folmha sna ceantair aontachtacha. Ach os a choinne sin, maíonn an pobal aontachtach go bhfuil bochtaineacht sna ceantair s’acu mar a léiríonn na tithe tréigthe; agus go bhfuil náisiúnaithe ag iarraidh na tithe a bhaint díobh (mar sin de mothaíonn siad faoi bhrú).

Féach freisin

[cuir in eagar | athraigh foinse]

Tagairtí

[cuir in eagar | athraigh foinse]
  1. ↑ An Feiniulacht Chultúir,  St Mary's, Béal Feirste.
  2. ↑ Meascán marfach den seicteachas, téististéarón, ólachán, leadrán agus bochtaineacht a dúirt Robert McMillen, 2002, san iris 'Beo', "Neart fadhbanna go fóill ag aos óg an Tuaiscirt"
  3. ↑ CCEA. "Saoránacht Áitiúil agus Dhomhanda - Nótaí Múinteoirí". Dáta rochtana: 2023.
  4. ↑ Beo.ie, 2001
  5. ↑ Beo.ie, "Polaitíocht chúng na Sé Chontae", 2004
  6. ↑ Beo.ie "Nach Bhfuil ag Tarlú is a Bhfuil ag Bogadh", Robert McMillen 2009
  7. ↑ An Feiniulacht Chultúir,  St Mary's, Béal Feirste.