UNTAET (Náisiún Aontaithe i dTíomór Thoir)
(id) Administrasi Sementara PBB di Timor Timur (en) United Nations Transitional Administration in East Timor (ar) إدارة الأمم المتحدة الانتقالية في تيمور الشرقية (es) Administración de Transición de las Naciones Unidas para Timor Oriental (zh-cn) 联合国东帝汶过渡行政当局 (fr) Administration transitoire des Nations unies au Timor oriental  | |||||
|
|||||
| Sonraí | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Cineál | misean síochánaíochta transitional government (en)  | ||||
| Teanga oifigiúil | an Phortaingéilis | ||||
| Stair | |||||
| Dáta a bunaíodh | 25 Deireadh Fómhair 1999 | ||||
| Dáta díscaoilte, díothaithe nó scartáilte | 20 Bealtaine 2002 | ||||
| Gníomhaíocht | |||||
| Achar dromchla | 15,007 km² | ||||
| Suíomh gréasáin | http://www.un.org/en/peacekeeping/missions/past/etimor/etimor.htm | ||||
Ba é UNTAET Fórsa Eatramhach na Náisiún Aontaithe i dTíomór Thoir nó United Nations Transitional Administration in East Timor. Cruthaíodh UNTAET chun maoirsiú a dhéanamh ar Fhórsaí na hIndinéise a bhí ag tarraingt amach as an tír agus chun síocháin agus slándáil a bhunú sa tír nua. Mhair UNTAET idir Iúil 1999 — Bealtaine 2004
Bhí obair uasal déanta ann ag comhaltaí d'Óglaigh na hÉireann.
Cúlra
[cuir in eagar | athraigh foinse]Sa bhliain 1974, i ndiaidh coup d'état sa Phortaingéil, a chuir réimeas sóisialach ar bun, thosaigh an rialtas nua ag tarraingt siar ó choilíneachtaí Portaingéalacha. Ar ceann acu seo, bhí Tíomór Thoir. In ionad neamhspleáchas a fháil áfach, rinne an Indinéis, a bhí i gceannas ar an Tíomór Thiar, iarracht Tíomór Thoir a ghlacadh chuici féin.[1]
Ní aithneodh na Náisiún Aontaithe (NA) éilimh na hIndinéise agus i ndiaidh cainteanna ar feadh blianta fada, mhol an Indinéis i 1998 go mbeadh féinriail teoranta ag Tíomór Thoir laistigh den Indinéis. Iarraidh ar na NA reifreann a eagrú agus a chur faoi bhráid mhuintir Thíomór Thoir. Bunaíodh misean UNAMET i mí an Mheithimh chun monatóireacht a dhéanamh ar chinneadh na ndaoine agus é a chur i bhfeidhm.
Sa reifreann a reáchtáladh i Mí Lúnasa 1998, dhiúltaigh muintir Thíomór Thoir amach is amach don fhéinriail laistigh den Indinéis, rud a spreag an mílíste a bhí ar son na hIndinéise ollmharú agus scrios mór a dhéanamh.[1]
Obair
[cuir in eagar | athraigh foinse]I Meán Fómhair 1999, bhunaigh Comhairle Slándála na Náisiún Aontaithe INTERFET agus i mí Deireadh Fómhair chuaigh buíon de phearsanra ARW agus eilimintí tacaíochta isteach leis an misean.
Tháinig UNTAET in ionad INTERFET tamall gearr ina dhiaidh sin (agus tháinig UNMISET in ionad UNTAET níos faide anonn). Bhí an ARW fós ag soláthar príomh-thiomantas na hÉireann de bhuíon coisithe a bhí ag feidhmiú le Cathlán na Nua-Shéalainne.
Tháinig buíon ón 2 Cathlán Coisithe as Éirinn in ionad na buíne ARW i mí an Mheithimh 2000 agus lean an polasaí seo de bhuíon iomlán ó ceann de chathláin Óglaigh na hÉireann a sholáthar go dtí gur tháinig deireadh le rannpháirtíocht na hÉireann sa mhisean i mBealtaine 2004.[1]
Féach freisin
[cuir in eagar | athraigh foinse]Tagairtí
[cuir in eagar | athraigh foinse]- ↑ 1.0 1.1 1.2 "Misin san Áise" (en). www.military.ie. Dáta rochtana: 2021-12-28.