Aborto en Colombia

Manifestación a prol do aborto en Colombia, 2009.

O aborto inducido ou interrupción voluntaria do embarazo en Colombia é libre e legal a petición da muller até as 24 semanas de xestación, por sentenza C-055-22 da Corte Constitucional do 21 de febreiro de 2022,[1][2][3] e dese prazo en diante só se permite no tres casos que foron legalizadas dende a sentenza C-355 de 2006 ditada pola Corte Constitucional de Colombia.[4][5][6][7][8]

O aborto inducido ou interrupción voluntaria do embarazo está legalizado en numerosos países do mundo e pode practicarse durante un tempo determinado da xestación, mentres que noutros ten unhas causas limitadas e noutros países a interrupción voluntaria do embarazo por decisión da muller é ilegal e está penado.

Despenalización do aborto libre até a semana 24 - 2022

[editar | editar a fonte]

Despenalización do aborto até as 24 semanas de xestación

[editar | editar a fonte]

Por sentenza da Corte Constitucional C-055 do 21 de febreiro de 2022 deuse en Colombia un cambio, o cal permite que se poida abortar libre e legalmente até a semana 24 de xestación (cinco meses e medio de embarazo), e seguindo cos 3 casos actuais durante o tempo que reste até o termo do embarazo poderase acceder á Interrupción Voluntaria do Embarazo (IVE).[1][9][3][2][10]

Despenalización parcial do aborto en tres supostos - 2006

[editar | editar a fonte]

O aborto en Colombia foi despenalizado en 2006, en só tres causas ou supostos, mediante unha demanda de inconstitucionalidade interposta pola doutora e avogada Mónica Roa ante a Corte Constitucional. Varios grupos feministas e mulleres activistas por dereitos sexuais e reprodutivos como María Ladi Londoño e a francesa Florence Thomas, entre outras, loitaron para poder despenalizar o aborto en Colombia como un caso de xustiza social. Estas loitas déronse perante o Congreso da República co obxecto de promover leis favorables á liberdade de elección das mulleres ante un embarazo non desexado ou un embarazo adolescente. Foi decisiva a chegada da avogada Mónica Roa cun proxecto de alto litixio para a despenalización do aborto en Colombia apoiado pola organización internacional Women's Link Worldwide. Finalmente por medio da Corte Constitucional de Colombia e con grande apoio de varios grupos de mulleres e organizacións non gobernamentais fíxose publica a carta de inconstitucionalidade na que se mencionaba que a penalización total do aborto en Colombia é inxusto e polo tanto as taxas de abortos inseguros e abortos clandestinos eran moi altos e ocasionaban a morte a moitas mulleres ou quedaban con importantes secuelas para toda a vida por procedementos inseguros ao abortar, causando así unha crise de saúde pública nacional. Finalmente, en 2006, a corte promulgou a Sentenza da Corte Constitucional Colombiana C-355 de 10 de maio de 2006, a raíz do caso de Martha Sulay González,[11][12][13] permítese abortar legalmente en tres situacións específicas:[4][14][15][16]

Suposto 1 - Cando existe perigo para a saúde física ou mental da muller

[editar | editar a fonte]

Cando a continuación do embarazo constitúa perigo para a vida da muller, ou afecte a súa saúde física ou mental, o único requisito legal que se lle pode pedir a esta muller é o certificado dun médico ou psicólogo, outro requisito extra que algunha entidade prestadora de saúde solicite é ilegal. A Corte Constitucional Colombiana utiliza o referente de saúde da Organización Mundial da Saúde, que menciona que a saúde é un estado de completo benestar entre o físico, o mental, o psicolóxico e o social.[17]

Suposto 2 - Cando exista grave malformación do feto que faga inviable a súa vida extrauterina

[editar | editar a fonte]

As enfermidades ou malformacións do feto que fagan inviable a súa vida fóra do útero é outra causa para acceder ao aborto legal en Colombia. É importante aclarar que non calquera malformación no feto é unha causal legal de aborto senón soamente aquelas que impidan a vida fóra do útero.[17]

Suposto 3 - En caso de acceso carnal violento, transferencia de óvulo fecundado ou inseminación artificial non consentida

[editar | editar a fonte]

Considerouse que a concepción como causa da violación é susceptible de provocar graves prexuízos psicolóxicos para a muller, polo que o ordenamento xurídico colombiano contempla este caso como un dos supostos casos nos que se lexitima á embarazada para interromper a xestación. A sentenza C355/06 da corte constitucional colombiana despenalizou o aborto cando o embarazo é resultado dunha conduta constitutiva de acceso carnal violento, abusivo, debidamente denunciado, ou de inseminación artificial ou transferencia de óvulo fecundado non consentidas, ou de incesto.[17]

Penas por aborto en casos non despenalizados

[editar | editar a fonte]

As penas en Colombia pola práctica do aborto, nos casos non despenalizados pola Corte Constitucional (até a 24 semana e nos tres casos) e segundo o artigo 122 do Código Penal colombiano é: "A muller que causar o seu aborto ou permitir que outro llo cause, incorrerá en prisión de dezaseis (16) a cincuenta e catro (54) meses. Á mesma sanción estará suxeito quen, co consentimento da muller, realice a conduta prevista no inciso anterior."[18]

Número de abortos, mortalidade materna e embarazo adolescente

[editar | editar a fonte]

O aborto clandestino é a cuarta causa de mortalidade materna o Colombia e considérase unha das prioridades para a mellora da saúde reprodutiva.[2]

En mulleres adolescentes entre 15 e 19 anos en 2019 houbo 115.176 nacementos fronte aos 106.957 de 2020, é dicir, unha redución de 8.219 partos.[19] No ano 2020, segundo AI, unhas 4.268 nenas -entre 10 e 14 anos- quedaron embarazadas e foron nais en Colombia, aínda que as relacións sexuais con nenas desa idade son consideradas violacións.[20]

En 2022, e segundo estimacións de Amnistía internacional (AI) en Colombia calcúlase que se realizan 400.000 abortos, dos cales o 90% -uns 360.000 son abortos clandestinos ou abortos inseguros e realízanse sen medidas sanitarias suficientes- e soamente o 10% son levados a cabo en institucións sanitarias.[2]

Movemento en contra e a prol do aborto

[editar | editar a fonte]

Os movementos contrarios á interrupción voluntaria do embarazo, consideran, por motivos relixiosos, éticos e morais, que non debe realizarse e defenden a vida do embrión, razón pola que son autodenominados grupos provida. Estes grupos promoven a prohibición total ou parcial do aborto e o seu castigo penal.[21][22]

Os movementos polo dereito ao aborto libre están a prol da 'liberdade de elección' ante un embarazo non desexado polo que son coñecidos como proelección. Estes grupos, de ideoloxía liberal,[23][24] feministas[25] e da esquerda política, reivindican a interrupción voluntaria do embarazo en condicións de liberdade, legalidade e seguridade sanitaria para a muller embarazada e argumentan que é un dereito da muller recollido nos dereitos reprodutivos, a autonomía reprodutiva e a liberdade individual.[26][27][28][29]

Notas

[editar | editar a fonte]
  1. ↑ 1,0 1,1 Sentencia C-055-22 - 21 de febreiro de 2022 - Corte declra exequible la tipificación del delito de aborto consentido antes de 24 semanas de gestación. M.S. Antonio José Lizarazo Ocampo y Alberto Rojas Ríos, Expediente: D-13.956
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Colombia: Despenalización del aborto es un triunfo para los derechos humanos, Amnistía Internacional, 21 de febreiro de 2022
  3. ↑ 3,0 3,1 Aborto en Colombia: Corte Constitucional despenaliza el aborto hasta la semana 24, El Espectador, 21 de febreiro de 2022
  4. ↑ 4,0 4,1 SENTENCIA C-355/06, Referencia: expedientes D- 6122, 6123 y 6124 Demandas de inconstitucionalidad contra los Arts. 122, 123 (parcial), 124, modificados por el Art. 14 de la Ley 890 de 2004, y 32, numeral 7, de la ley 599 de 2000 Código Penal. En Alcaldía de Bogotá
  5. ↑ La situación del aborto en Colombia dentro del contexto latinoamericano, Ana Cristina González, Cad. Saúde Pública, Rio de Janeiro, 21(2):624-628, mar-abr, 2005
  6. ↑ Colombia – El aborto y los juzgados, Santiago Pardo Rodríguez - El Tiempo, 1/12/2012
  7. ↑ McDermott, Jeremy (25 de agosto de 2006). "First legal abortion in Colombia". BBC News (Bogota). Consultado o 27 de maio de 2012. 
  8. ↑ "First Legal Abortion Performed In Colombia Following Authorization From Country's High Court". Medical News Today. 30 de agosto de 2006. Arquivado dende o orixinal o 02 de xaneiro de 2009. Consultado o 27 de maio de 2012. 
  9. ↑ Tres razones para despenalizar el aborto en Colombia, Human Rights Watch HRW, 2 de decembro de 2020
  10. ↑ Aborto libre y seguro ¡La decisión es tuya!, www.profamilia.org.co, consultado o 24 de febreiro de 2022
  11. ↑ ""Abortion Adds to Colombia's Election Turmoil", Women's E-News, maio de 2006". Arquivado dende o orixinal o 07 de agosto de 2007. Consultado o 28 de febreiro de 2022. 
  12. ↑ Inter-Press Services article on the Gonzalez case
  13. ↑ Documentary on the Gonzalez case from The Current (radio program)
  14. ↑ Abortion in Colombia
  15. ↑ Aborto legal en Colombia, ¿qué casos cubre la sentencia C355 de 2006?
  16. ↑ Marco normativo para la gestión integral de la Salud Sexual y Reproductiva 2007
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 Corte Constitucional de Colomiba (2006). "Sentencia C-355/06 10/mayo/2006, Liberación del aborto en determinadas circunstancias. Demandas de inconstitucionalidad contra los artículos de ley 599 de 2000 Código Penal, En Alcaldía de Bogotá". Sentencia C-355/06 Alcaldía de Bogotá (en castelán). Consultado o 7 de novembro de 2014. 
  18. ↑ Código Penal de Colombia, artículo 122
  19. ↑ [ https://www.minsalud.gov.co/Paginas/Colombia-redujo-la-tasa-de-embarazo-adolescente--.aspx Colombia redujo la tasa de embarazo adolescente], www.minsalud.gov.co
  20. ↑ AI y HRW valoran despenalización de aborto en Colombia como triunfo para DD.HH., eldiario.es, España, 22 de febreiro de 2022
  21. ↑ Carlos Mario Molina Betancur, El derecho al aborto en Colombia: I parte el concepto jurídico de vida humana, 2006, ISBN 958-97944-0-8
  22. ↑ Por qué en Colombia buscan prohibir el aborto "en cualquier circunstancia", Arturo Wallace, BBC Mundo, Bogotá, mércores, 3 de agosto de 2011
  23. ↑ El aborto a debate. Análisis de los argumentos de liberales y conservadores, Rosario Taracena, Desacatos: Revista de Ciencias Sociales, ISSN-e 2448-5144, ISSN 1607-050X, Nº. 17, 2005 (exemplar dedicado a: Aborto: el debate pendiente), páxs. 15-32
  24. ↑ Liberalismo y aborto, Fundación Von Humboldt
  25. ↑ El feminismo mexicano y la lucha por legalizar el aborto, Marta Lamas, Política y cultura, ISSN-e 0188-7742, Nº. 1, 1992 (exemplar dedicado a: Mujeres y Política), páxs. 9-22
  26. ↑ Afirmar la autonomía reproductiva en la disidencia religiosa, Laura Fuentes Belgrave, Íconos: Revista de Ciencias Sociales, ISSN-e 1390-1249, Nº. 45, 2013, páxs. 59-74
  27. ↑ Autonomía y salud reproductiva, López de la Vieja de la Torre, Ma Teresa, Dilemata, ISSN-e 1989-7022, Nº. 17, 2015 (exemplar dedicado a: Derechos reproductivos y aborto), páxs. 51-64.
  28. ↑ Autonomía reproductiva de las mujeres y derecho penal. Una interpretación feminista de las recientes reformas penales en España, Juana María González Moreno, Investigación y género. Inseparables en el presente y en el futuro: IV Congreso Universitario Nacional "Investigación y Género". Sevilla, 21 e 22 de xuño de 2012 / coord. por Isabel Vázquez Bermúdez, 2012, ISBN 978-84-954-9987-5, páxs. 751-768.
  29. ↑ Véase El debate sobre el aborto en Colombia. Diez razones que lograron su despenalización, en 'mujeresenred.net'

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Bibliografía

[editar | editar a fonte]