Atenea Partenos

Escultura votiva achada preto da escola Varvakeion, reflicte o tipo da restaurada Atenea Partenos: período romano, século II (Museo Arqueolóxico Nacional de Atenas)

Atenea Partenos (en grego antigo Ἀθηνᾶ Παρθένος, literalmente Athena a Virxe) é o nome dunha enorme escultura criselefantina da deusa grega Atenea, obra de Fidias. Recibía o seu nome dun epíteto da propia deusa, e estaba aloxada no Partenón, na Acrópole de Atenas. Realizáronse diversas réplicas e obras inspiradas nela, tanto antigas como modernas.

Foi a imaxe de culto de máis soa na cidade de Atenas,[1] considerada un dos maiores logros do escultor máis aclamado da antiga Grecia. Fidias comezou a súa obra ao redor do ano 447 a.C,[2]Lacares retirou as láminas de ouro no 296 a.C. para pagar ás súas tropas, e o bronce foi probablemente dourado máis adiante. Resultou danada por un lume cara ao 165 a.C., mais foi amañada.[3] Continuaba estando no Partenón no século V, cando puido terse perdido noutro lume. Un relato menciónaa, porén, en Constantinopla no século X.[4]

A obra tivo un grande impacto entre os seus contemporáneos, ata o punto de que deu orixe a unha tradición de estatuas criselefantinas, na cal atópase comprometido de novo a Fidias, coa estatua de Zeus en Olimpia, e a outros escultores, nos santuarios dos séculos V e século IV a.C.

Descrición

[editar | editar a fonte]

O historiador antigo Pausanias dá unha descrición da estatua:

...A estatua en si está feita de marfil e ouro. No centro do seu casco hai unha figura semellante á Esfinxe... e a cada lado do helmo hai grifóns en relevo. ... A estatua de Atenea atópase de pé, cunha túnica ata os pés, e sobre o seu peito a cabeza de Medusa está tallada en marfil. Sostén unha Vitoria de aproximadamente catro cóbados e na outra man unha lanza; aos seus pés xace un escudo e preto da lanza hai unha serpe. Esta serpe podería ser Erictonio. Sobre o pedestal está o nacemento de Pandora en relevo.[5]

O tipo xeral da Atenea Partenos, aínda que non o seu carácter e calidade, pode aquilatarse a partir da súa imaxe en moedas[6] e as súas reproducións en miniaturas esculpidas, como obxectos votivos, e nas representacións sobre xemas gravadas.[7]

A testa de Atenea aparece lixeiramente inclinada cara a adiante. Está de pé coa súa man esquerda pousada sobre un escudo vertical. O seu xeonllo esquerdo está lixeiramente dobrado, o seu peso desprazado levemente cara á súa perna dereita. O seu quitón está axustado na cintura por un par de serpes, cuxas colas entrelázanse nas costas. Os guechos do pelo caen sobre o peto da deusa. A Niké da súa man dereita estendida é alada: discutiuse moito sobre se había un soporte baixo o orixinal de Fidias,[8] sendo contraditorias as versións conservadas. A posición exacta dunha lanza, a miúdo omitida, non se determinou completamente, se estaba no brazo dereito de Atenea ou sostida por unha das serpes da éxida, tal e como N. Leipen a restaurou,[9] seguindo a xema Aspasios.

Testa da Atenea Varvakeion

Notas

[editar | editar a fonte]
  1. ↑ A Atenea Partenos foi representada sobre relevos contemporáneos que conmemoraban tratados atenienses e durante o século IV apareceu en bastantes moedas de monarcas helenísticos degoirados por proclamar as súas conexións helénicas. Véxase Williams, Hector (1977). "An Athena Parthenos from Cilicia". Anatolian Studies 27: 108 y sig. 
  2. ↑ Andrew Stewart afirma que no 446 a.C.
  3. ↑ Dinsmoor, W. B. (1934). "The repair of the Athena Parthenos". American Journal of Archaeology 38: 93–106. 
  4. ↑ Gisela Richter, Sculpture and Sculptors of the Greeks, páx. 220 con antigas referencias, apuntado por Stevens, Gorham P. (xaneiro de 1961). "Concerning the Parthenos". Hesperia 30 (1): 2. 
  5. ↑ Pausanias, Descripción de Grecia i.24.5–7.
  6. ↑ Lacroix, L. (1949). Les reproductions des statues sur les monnaies gracques. Liexa. pp. 266–81. 
  7. ↑ Leipen (1971).
  8. ↑ Gisela Richter opinou que non o había e resumiuno en Richter, Gisela (1956). "Was there a vertical support under the Nike of the Athena Parthenos?". Studi in onore... Calderini e Paribeni (Milán): 147–54. 
  9. ↑ Leipen (1971) páx. 29.

Bibliografía

[editar | editar a fonte]
  • Leipen, N. Athena Parthenos (Toronto) 1971.

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]