Centro xerminal | |
---|---|
![]() | |
Diagrama dun centro xerminal dun ganglio linfático que mostra a proliferación e estadios de desenvolvemento dunha célula B. | |
Gray's | pág.689 |
Os centros xerminais son partes dos ganglios linfáticos e dos tecidos linfoides nos que os linfocitos B maduros proliferan rapidamente, diferéncianse, mutan os seus anticorpos (por medio de hipermutación somática), e cambian a clase dos seus anticorpos durante unha resposta inmunitaria normal ante unha infección. Durante este proceso de rápida división e selección, as células B reciben o nome de centroblastos, e unha vez que paran de proliferar denomínanse centrocitos. Os centros xerminais están situados nos ganglios do sistema linfático e en tecidos linfoides periféricos como o bazo, placas de Peyer, tonsilas etc. Os centros xerminais son un elemento importante na resposta inmunitaria humoral das células B. Desenvólvense dinamicamente despois da activación das células B polos antíxenos T dependentes. Histoloxicamente, os centros xerminais son a descrición de certas partes distinguibles microscopicamente dos tecidos linfoides.
A morfoloxía dos centros xerminais é moi específica e mostra propiedades que son características de diferentes estadios da reacción.
Na súa forma totalmente desenvolvida os centros xerminais aparecen como unha masa esférica cun polo escuro con moitas células, e un polo claro con menos células. Todo o centro xerminal está rodeado por unha envoltura de células alongadas, e rodeando a estas parcialmente hai un casquete de linfocitos pequenos, que é máis groso sobre o polo claro. A zona clara co seu casquete está orientada no bazo cara á polpa vermella, nos ganglios linfáticos cara ao seo marxinal subsuperficial, e nos aparatos dixestivo e respiratorio cara á superficie epitelial. Na zona escura atopamos células da liña linfoide en xeral grandes en diferentes estadios, xunto con algúns macrófagos (que conteñén restos fagocitados de linfocitos), e células dendríticas foliculares que forman unha rede. Na zona clara atopamos linfocitos pequenos, máis macrófagos e células dendríticas foliculares con moitas prolongacións.[2]
O proceso de diferenciación das células B nos centros xerminais desenvólvese da seguinte maneira:
1. As células B activadas migran desde o foco primario da infección aos folículos primarios do ganglio e comezan coa súa expansión monoclonal rodeados de células dendríticas foliculares (FDC). Durante este período denomínanse centroblastos.
2. Despois de varios días de expansión as células B sofren hipermutación somática, un proceso no cal mutan o seu ADN que codifica os anticorpos e así xeran unha diversidade de clons no centro xerminal. Isto implica substitucións pseudoaleatorias cun nesgo cara a rexións do ADN que codifican a superficie de recoñecemento do antíxeno dos anticorpos que producen as células B. Durante este tempo tamén sofren o cambio de isotipo (cambio de clase).
3. Despois de recibiren estímulos aínda non identificados das células dendríticas foliculares, as células B en maduración (centroblastos) migran desde a zona escura á clara do centro xerminal (véxase máis arriba) e empezan a expresar os seus anticorpos na superficie da célula e neste estado denomínanse centrocitos. Os centrocitos están nun estado de apoptose activada e compiten polos sinais de supervivencia que envían as células dendríticas foliculares que presentan o antíxeno, o que significa que morrerán se non son "rescatadas" por estes sinais de supervivencia. Este proceso de rescate crese que é dependente da afinidade do anticorpo polo antíxeno. Deste xeito, se unha célula B mutou para formar un anticorpo con maior afinidade por un antíxeno, é máis probable que sobreviva. Deste modo, o sistema inmunitario pode recoñecer mellor os antíxenos.
4. As células B funcionais despois deben interaccionar con células T axudantes para obter os sinais de diferenciación finais. Isto implica o cambio de isotipo, por exemplo do tipo de anticorpo IgM a outro tipo de anticorpo, como pode ser o IgG. A interacción coas células T pénsase que impide a xeración de anticorpos autorreactivos.[3]
5. As células B convértense ou ben nunha célula plasmática (que segrega grandes cantidades de anticorpos) ou ben nunha célula B de memoria (que pode ser reactivada en posteriores contactos co mesmo antíxeno). As células B poden tamén recomezar todo o proceso de proliferación, mutación e selección de acordo coa hipótese do reciclado.
O proceso descrito implica a intervención de citocinas como o TNF-alfa.[4]
Como os centros xerminais son estruturas importantes do sistema nervioso adaptativo, a súa desregulación está implicada en moitas enfermidades inmunes, como por exemplo a artrite reumatoide[4] e moitos linfomas.