Cryptococcus

Non confundir con Cryptococcus (insecto).
Cryptococcus

Estado de lévedo de Cryptococcus neoformans
Clasificación científica
Dominio: Eukaryota
Reino: Fungi
División: Basidiomycota
Clase: Tremellomycetes
Orde: Tremellales
Familia: Cryptococcaceae
Xénero: Cryptococcus (fungo)
Vuill. (1901)
Especie tipo
Cryptococcus neoformans
Especies

ver texto

Sinonimia
  • Filobasidiella Kwon-Chung (1975)
  • Tsuchiyaea Y.Yamada, H.Kawas., Itoh, I.Banno & Nakase (1988)

Cryptococcus é un xénero de fungos da familia Cryptococcaceae que inclúe tanto especies filamentosas coma de tipo lévedo. As formas sexuais filamentosas ou teleomorfos eran antes clasificadas no xénero Filobasidiella, mentres que Cryptococcus se reservaba para as de tipo lévedo. Porén, a maioría das especies de lévedos denominadas antes Cryptococcus están agora situadas en diferentes xéneros. Algunhas especies de Cryptococcus causan a doenza chamada criptococose.

Taxonomía

[editar | editar a fonte]

O xénero foi descrito polo micólogo francés Jean Paul Vuillemin en 1901, cando non conseguiu atoparlle as ascósporas características do xénero Saccharomyces ao lévedo previamente coñecido como Saccharomyces neoformans.[1] Despois, engadíronse uns 300 nomes máis a este xénero, case todos os cales foron posteriormente retirados seguindo as investigacións moleculares baseadas en análises cladísticas de secuencias de ADN. Como resultado, actualmente recoñécense moitas menos especies dentro de Cryptococcus.[2]

O teleomorfo foi descrito por primeira vez en 1975 pola investigadora K.J. Kwon-Chung, quen obtivo cultivos da especie tipo, Filobasidiella neoformans, cruzando cepas do lévedo Cryptococcus neoformans. Conseguiu observar basidios similares aos do xénero Filobasidium, de aí o nome Filobasidiella que lle deu daquela a este novo xénero.[3] De acordo cos cambios aplicados no Código Internacional de Nomenclatura para Algas, Fungos e Plantas, a práctica de darlle nomes diferentes ás formas teleomorfas e anamorfas deixou de seguirse, o que significa que Filobasidiella se converteu en sinónimo de nome máis antigo Cryptococcus.

Características xerais

[editar | editar a fonte]

As células da especie que produce a forma de lévedo están cubertas por unha fina capa de material capsular glicoproteínico que ten consistencia xelatinosa e que, entre outras funcións, serve para axudar a extraer nutrientes do solo. A cápsula de C. neoformans consta de varios polisacáridos, dos cales o principal é o polisacárido inmunomodulatorio chamado glicuronoxilomanano (GXM).[4] O GXM está formado polos monosacáridos ácido glicurónico, xilosa e manosa e pode tamén conter grupos O-acetilo. A cápsula funciona como principal factor de virulencia na infección e doenza criptocócica.[5]

Algunhas especies de Cryptococcus teñen unha enorme diversidade a nivel infraespecífico con diferentes tipos moleculares baseados nas súas diferenzas xenéticas, principalmente debido á súa distribución xeográfica, características moleculares e nichos ecolóxicos.[6]

As especies de Cryptococcus non se sabe que produzan corpos frutíferos visibles diferenciados. Todas as formas teleomorfas parecen ser parasitos doutros fungos. En teleomorfos as hifas son incoloras, poden ter conexión de fíbula ou non, e teñen células haustorias con filamentos que se unen ás hifas dos fungos hóspedes.[7][8] Os basidios teñen forma de maza e son moi alongados. As esporas orixínanse sucesivamente en catro loci no ápice (que ás veces é parcialmente septado). Estas esporas son liberadas pasivamente e moitas permanecen no basidio en cadeas, a menos que sufran alteracións.[3] Na especie tipo, as esporas xerminan para formar células de tipo lévedo, pero os estados de lévedo non se coñecen en todas as especies.

Hábitat, distribución e especies

[editar | editar a fonte]
Preparación con tinguidura de Field que mostra especies de Cryptococcus no tecido pulmonar.
Artigo principal: Cryptococcus neoformans.

Cryptococcus neoformans é cosmopolita e é a especie do xénero máis importante medicamente. Coñécese principalmente por causar casos graves de meninxite e meningoencefalite en persoas que padecen a infección por VIH/SIDA. Pode tamén infectar receptores de transplantes de órganos e persoas que recibiron certos tratamentos contra o cancro.[9] No seu estado de lévedo, C. neoformans atópase en dexeccións de aves silvestres, con frecuencia nos pombos; cando o po deses excrementos se espalla polo aire, pode infectar humanos ou animis de compañía que o inhalen. Os humanos e animais infectados non transmiten a súa infección a outros.[9] Revisouse a taxonomía de C. neoformans: agora foi dividido en dúas especies: Cryptococcus neoformans sensu stricto e Cryptococcus deneoformans.[10][2]

Cryptococcus gattii (antes chamado C. neoformans var. gattii) é endémico das partes tropicais de África e Australia. Pode causar enfermidade en persoas non inmunocomprometidas. En estado de lévedo foi illado de árbores de eucalipto en Australia. A taxonomía de C. gattii tamén foi reformada; agora quedou dividido en cinco especies: C. gattii sensu stricto, C. bacillisporus, C. deuterogattii, C. tetragattii e C. decagattii.[10][2]

Cryptococcus depauperatus é parasito de Lecanicillium lecanii, un fungo entomopatóxeno, e atopouse en Sri Lanka, Inglaterra, os Países Baixos, a República Checa, e o Canadá.[8][11] Non se sabe que produza estado de lévedo.[12] Esta especie crece como filamentos ramificantes longos e é autofértil, é dicir, é homotálico.[13] Pode reproducirse sexualmente consigo mesmo no seu ciclo vital.[13]

Cryptococcus luteus é parasito de Granulobasidium vellereum, un fungo corticioide e atopouse en Inglaterra e Italia.[14] Non se sabe que produza estado de lévedo.[15]

Cryptococcus amylolentus foi illado orixinalmente como lévedo nos túneles que forman algúns escaravellos en árbores de África do sur. Forma un teleomorfo portador de basidios en cultivo.[16]

En abril de 2025, Species Fungorum (no Catalogue of Life) aceptaba 41 especies de Cryptococcus:[17]

Notas

[editar | editar a fonte]
  1. ↑ Kurtzman, Cletus P.; Fell, Jack W. (20 de marzo de 1998). The Yeasts - A Taxonomic Study. Elsevier. ISBN 9780080542690. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Liu XZ, Wang QM, Göker M, Groenewald M, Kachalkin AV, Lumbsch HT, Millanes AM, Wedin M, Yurkov AM, Boekhout T, Bai FY (2015). "Towards an integrated phylogenetic classification of the Tremellomycetes". Studies in Mycology 81: 85–147. PMC 4777781. PMID 26955199. doi:10.1016/j.simyco.2015.12.001. 
  3. ↑ 3,0 3,1 Kwon-Chung KJ. (1975). "A new genus, Filobasidiella, the perfect state of Cryptococcus neoformans". Mycologia 67 (6): 1197–1200. JSTOR 3758842. PMID 765816. doi:10.2307/3758842. 
  4. ↑ Grijpstra J, Tefsen B, van Die I, de Cock H (novembro de 2009). "The Cryptococcus neoformans cap10 and cap59 mutant strains, affected in glucuronoxylomannan synthesis, differentially activate human dendritic cells". FEMS Immunology and Medical Microbiology 57 (2): 142–50. PMID 19694810. doi:10.1111/j.1574-695X.2009.00587.x. 
  5. ↑ Casadevall A, Perfect JR (1998). Cryptococcus neoformans. American Society for Microbiology, ASM Press. 
  6. ↑ Cogliati M (2013). "Global Molecular Epidemiology of Cryptococcus neoformans and Cryptococcus gattii: An Atlas of the Molecular Types". Scientifica 2013: 675213. PMC 3820360. PMID 24278784. doi:10.1155/2013/675213. 
  7. ↑ Findley K, Rodriguez-Carres M, Metin B, Kroiss J, Fonseca A, Vilgalys R, Heitman J (2009). "Phylogeny and phenotypic characterization of pathogenic Cryptococcus species and closely related saprobic taxa in the Tremellales". Eukaryotic Cell 8 (3): 353–361. PMC 2653247. PMID 19151324. doi:10.1128/EC.00373-08. 
  8. ↑ 8,0 8,1 Ginns J, Malloch DW (2003). "Filobasidiella depauperata (Tremellales): haustorial branches and parasitism of Verticillium lecanii". Mycological Progress 2 (2): 137–140. Bibcode:2003MycPr...2..137G. doi:10.1007/s11557-006-0051-6. 
  9. ↑ 9,0 9,1 "What is Cryptococcus infection (cryptococcosis)?". Center for Disease Control and Prevention. 28 de abril de 2010. Consultado o 8 de marzo de 2012. 
  10. ↑ 10,0 10,1 Hagen F, Khayhan K, Theelen B, et al. (2015). "Recognition of seven species in the Cryptococcus gattii/Cryptococcus neoformans species complex". Fungal Genetics and Biology 78: 16–48. PMID 25721988. doi:10.1016/j.fgb.2015.02.009. 
  11. ↑ Samson RA, Stalpers JA, Weijman AC (1983). "On the taxonomy of the entomogenous fungus Filobasidiella arachnophila". Antonie van Leeuwenhoek 49 (4–5): 447–456. PMID 6651289. doi:10.1007/BF00399323. 
  12. ↑ Rodriguez-Carres M, Findley K, Sun S, Dietrich FS, Heitman J (2010). "Morphological and genomic characterization of Filobasidiella depauperata: a homothallic sibling species of the pathogenic Cryptococcus species complex". PLOS ONE 5 (3): e9620. Bibcode:2010PLoSO...5.9620R. PMC 2835752. PMID 20224779. doi:10.1371/journal.pone.0009620. 
  13. ↑ 13,0 13,1 Passer, A. R.; Clancey, S. A.; Shea, T.; David-Palma, M.; Averette, A. F.; Boekhout, T.; Porcel, B. M.; Nowrousian, M.; Cuomo, C. A.; Sun, S.; Heitman, J.; Coelho, M. A. (2022). "Obligate sexual reproduction of a homothallic fungus closely related to the Cryptococcus pathogenic species complex". eLife 11. PMC 9296135. PMID 35713948. doi:10.7554/eLife.79114. 
  14. ↑ Ginns J, Bernicchia A (2000). "Filobasidiella lutea: parasitism of Hypochnicium vellereum". Karstenia 40 (1–2): 49–51. doi:10.29203/ka.2000.351. 
  15. ↑ Sivakumaran S, Bridge P, Roberts P (2002). "Genetic relatedness among Filobasidiella species". Mycopathologia 156 (3): 157–162. PMID 12749578. doi:10.1023/A:1023309311643. 
  16. ↑ Findley K, Sun S, Fraser JA, Hsueh Y, Averette AF, Li W, Dietrich FS, Heitman J (2012). "Discovery of a modified tetrapolar sexual cycle in Cryptococcus amylolentus and the evolution of MAT in the Cryptococcus species complex". PLOS Genetics 8 (2): e1002528. PMC 3280970. PMID 22359516. doi:10.1371/journal.pgen.1002528. 
  17. ↑ "Cryptococcus". Catalogue of Life. Species 2000: Leiden, Países Baixos. Consultado o 5 de abril de 2025.