A fossa das cavernas (Cryptoprocta spelea), tamén coñecida como fossa xigante, é unha especie de carnívoroextinto de Madagascar pertencente á familia dos eupléridos. Esta familia ten as mangostas como parente máis achegado e inclúe todos os carnívoros malgaxes. Foi descrita por vez primeira en 1902, e en 1935 foi recoñecida como especie diferente do seu parente máis achegado, a fossa (C. ferox), que aínda vive hoxe en día. A fossa das cavernas era meirande que a actual, pero por outra banda eran bastante semellantes. Non foron consideradas sempre como dúas especies diferentes, e descoñécese cando e o motivo da desaparición da forma máis grande.
Esta especie coñécese a partir de ósos subfósiles descubertos nunha serie de covas do norte, oeste, sur e centro da illa de Madagascar. Nalgúns lugares foron atopados xunto con restos de C. ferox, mais non hai probas de que ámbalas especies vivisen no mesmo período.
Burney, D.A., Burney, L.P., Godfrey, L.R., Jungers, W.L., Goodman, S.M., Wright, H.T. e Jull, A.J.T. 2004. A chronology for late prehistoric Madagascar (require subscrición). Journal of Human Evolution 47(1–2):25–63.
Garbutt, N. 2007. Mammals of Madagascar: A Complete Guide. A & C Black, 304 pp. ISBN 978-0-7136-7043-1
Goodman, S.M. 2003. Predation on lemurs. Pp. 1221–1228 in Goodman, S.M. e Benstead, J.P. (eds.). The Natural History of Madagascar. University of Chicago Press, 1728 pp. ISBN 0-226-30306-3
Goodman, S.M., Ganzhorn, J.U. e Rakotondravony, D. 2003. Introduction to the mammals. Pp. 1159–1186 in Goodman, S.M. e Benstead, J.P. (ed.). The Natural History of Madagascar. University of Chicago Press, 1728 pp. ISBN 0-226-30306-3
Hoffman, M. 2008. Cryptoprocta spelea. In IUCN. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2009.2. <www.iucnredlist.org>. Descargado o 20 de maio de 2010.
Köhncke, M. e Leonhardt, K. 1986. Cryptoprocta ferox. Mammalian Species 254:1–5.
Lamberton, C. 1939. Les Cryptoprocta fossiles. Mémoires de l'Académie malgache 27:155–193.
Turvey, S.T. 2009. Holocene Extinctions. Oxford University Press US, 359 pp. ISBN 978-0-19-953509-5