Lingua suyá

Suyá
Khĩsêtjê kapẽrẽ
Pronuncia:[kʰĩˈsedʒe kaˈpẽɽẽ]
Outros nomes:Kĩsêdjê
Falado en: Brasil
Rexións: Mato Groso
Total de falantes: 350 (2006)
Familia: Macro-jê
 Jê
  Cerrado
   Jê norte
    Trans-tocantins
     Trans-araguaia
      Tapajós
       Suyá
Códigos de lingua
ISO 639-1: --
ISO 639-2: ---
ISO 639-3: suy
Mapa
Status

O suyá está clasificado como "vulnerable" polo Libro Vermello das Linguas Ameazadas da UNESCO[1]

A lingua suyá, tamén chamada kĩsêdjê (Khĩsêtjê kapẽrẽ), é unha lingua jê falada en Mato Groso, no Brasil. Está moi relacionada coa lingua tapayúna; xuntas, forman a rama tapajós do jê setentrional.[2]

O kĩsêdjê está estreitamente relacionado co tapayúna;[3][4]:10–2 o pasado común no río Tapajós, compartido polos kĩsêdjê e os tapayúna, aínda forma parte da súa historia oral.[2]:9 As diferenzas fonolóxicas entre as linguas inclúen os reflexos do proto jê do norte *m/*mb, *mr/*mbr, *c (en aparicións), *ñ (en codas) e *b (en sílabas tónicas). En kĩsêdjê, estas consoantes reflíctense como m/mb, mr/mbr, s, n e p, respectivamente, mentres que no tapayúna ten w ([w̃]), nr ([ɾ̃]), t ([t̪]), j ([j]) e w ([w]) nas mesmas palabras.[2]:85[4]:10–2

Notas

[editar | editar a fonte]
  1. ↑ Moseley, Christopher e Nicolas, Alexandre. "Atlas of the world's languages in danger". unesdoc.unesco.org. Consultado o 11 de xullo de 2022. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Nikulin, Andrey (2020). Proto-Macro-Jê: um estudo reconstrutivo (PDF) (Ph.D. dissertation). Brasília: Universidade de Brasília. 
  3. ↑ Rodrigues, Cíntia Karla Coelho (2011). "Comparando as consoantes das línguas Tapajúna e Suyá". Alfa: Revista de Linguística 55 (2): 601–11. doi:10.1590/S1981-57942011000200011. 
  4. ↑ 4,0 4,1 Santos, Ludoviko Carnasciali dos (1997). Descrição de aspectos morfossintáticos da língua Suyá (Kĩsêdjê), família Jê (PDF) (Ph.D. dissertation). Florianópolis: Universidade Federal de Santa Catarina.