Molécula de adhesión celular

Para outros usos de CAM ver CAM (homónimos).

As moléculas de adhesión celular (CAM polas súas siglas en inglés de Cell Adhesion Molecule) son proteínas transmembrana presentes na superficie de moitas células, que facilitan a unión dunhas células con outras ou coa matriz extracelular, proceso chamado adhesión celular.[1] Estas proteínas son tipicamente receptores transmembrana compostos por tres dominios: un dominio intracelular que interacciona co citoesqueleto, un dominio transmembrana, e un dominio extracelular que interacciona con outras CAMs do mesmo tipo (unión homofílica) ou con outras CAMs da matriz extracelular (unión heterofílica).

Función

[editar | editar a fonte]

Entre as funcións das moléculas de adhesión celular están a ensamblaxe e interconexión de varios sistemas de vertebrados, o mantemento da integración dos tecidos, curación de feridas, movementos morfoxenéticos, migracións celulares, e metástases[1]. Participan no tráfico de linfocitos entre os órganos de produción, maduración e tecidos. A adhesión leucocitaria increméntase en sitios de inflamación local; isto favorece o rodamento celular de leucocitos sobre as células endoteliais próximas aos focos de inflamación.[2]

A adhesión celular nos leucocitos é un proceso aleatorio e a unión entre células xeralmente é feble, pero en presenza de substancias inflamatorias activadoras esta unión convértese nunha adhesión forte e os leucocitos migran a través das células endoteliais por medio dun proceso coñecido como diapédese. Estes procesos permítenlles aos leucocitos chegar á matriz extracelular e ao tecido diana para así atacar a infección.[3]

Familias de CAMs

[editar | editar a fonte]

A maioría das moléculas de adhesión celular pertencen a cinco familias de proteínas: a superfamilia das inmunoglobulinas, as integrinas, as cadherinas, as selectinas e os receptores de homing de linfocitos. Estas familias clasifícanse en dependentes do calcio ou independentes do calcio, segundo necesiten ou non o ión calcio para exerceren a súa función.[4]

Tipo inmunoglobulina

[editar | editar a fonte]

As moléculas de adhesión celular tipo inmunoglobulina poden ser homofílicas ou heterofílicas, polo que poden unirse ás integrinas ou a outras inmuunoglobulinas diferentes. Pertencen a esta familia as seguintes:

Tipo integrina

[editar | editar a fonte]

As integrinas son unha familia de CAMs heterofílicas que se unen ás CAMs tipo inmunoglobulina ou á matriz extracelular. Forman heterodímeros que se compoñen de dúas subunidades unidas de modo non covalente denominadas alfa e beta. Describíronse 18 subunidades alfa que se combinan con 9 subunidades beta para dar lugar a 24 tipos de integrina diferentes, aínda que non se producen todas as combinacións posibles entre as subunidades alfa e beta.

Tipo cadherina

[editar | editar a fonte]

As cadherinas son unha familia de CAMs homofílicas dependentes de calcio. Os membros máis importantes desta familia son a E-cadherina (epitelial), a P-cadherina (placentaria) e a N-cadherina (neuronal). As E-cadherinas forman dímeros que se unen a outros dímeros semellantes en células adxacentes. As N-cadherinas encóntranse no tecido nervioso, o cristalino do ollo e as células musculares esqueléticas e cardíacas.[5]

Tipo selectina

[editar | editar a fonte]

As selectinas son unha familia de CAMs heterofílicas dependentes de calcio que se unen a carbohidratos fucosilados, como por exemplo, os das mucinas. Os tres membros máis representativos desta familia son a E-selectina (endotelial), a L-selectina (leucocitaria) e a P-selectina (plaquetaria). O ligando mellor caracterizado destas tres selectinas é a molécula PSGL-1, que é unha glicoproteína tipo mucina expresada en todas as células sanguíneas da serie branca. Na inflamación as selectinas L e E median o primeiro contacto entre os neutrófilos ou os monocitos e o endotelio. A expresión das selectinas é estimulada por mediadores como a histamina e o factor de necrose tumoral α.[5]

Tipo receptor de homing de linfocitos

[editar | editar a fonte]

As CAMs do tipo receptor de homing de linfocitos tamén son coñecidas como adresinas (do inglés address). Son proteínas cun alto grao de glicosilación. As tres proteínas máis características desta familia son GLYCAM-1, CD44 e MadCAM-1. A GlyCAM-1 actúa como ligando para a L-selectina, a CD44 do ácido hialurónico.[6]

Notas

[editar | editar a fonte]
  1. ↑ 1,0 1,1 MeshName Cell+Adhesion+Molecules
  2. ↑ Regueiro, José (2010). "16". Inmunología: biología y patología del sistema inmune (en español) (4a ed.). Médica Panamericana - Madrid. ISBN 978-84-9835-003-6. 
  3. ↑ Fainboim, Leonardo (2008). Introducción a la inmunología humana (en español) (5a ed.). Médica Panamericana - Madrid. ISBN 978-950-06-0797-1. 
  4. ↑ Brackenbury R, Rutishauser U, Edelman GM (1981). "Distinct calcium-independent and calcium-dependent adhesion systems of chicken embryo cells". Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 78 (1): 387–91. PMC 319058. PMID 6165990. 
  5. ↑ 5,0 5,1 Welsch, Ulrich (2008). Histología (en español) (2a ed.). Médica Panamericana - Buenos Aires. ISBN 978-84-9835-178-1. 
  6. ↑ Alvarez-Chiva, Vicente (1995). "Moléculas de adhesión en nefrología" (PDF). Nefrología (Madrid) XV (1): 26. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 02 de abril de 2015. Consultado o 8 de abril de 2013.