Panasianismo

O panasianismo é unha ideoloxía que promove a unidade política e económica e a cooperación dos pobos asiáticos. Propuxéronse varias teorías e movementos do panasiático, concretamente do leste, sur e sueste asiático. A motivación do movemento foi a resistencia ao imperialismo e colonialismo occidentais e a crenza de que os "valores asiáticos" deberían primar sobre os "valores europeos".^[1]

Panasianismo xaponés

Retrato de Tōkichi Tarui (1850-1922)

Na súa orixe, o panasianismo xaponés postulaba a idea de que os pobos asiáticos partillaban un mesmo patrimonio, polo que debían colaborar para defendérense das potencias coloniais occidentais. Porén, o foco deste movemento estaba nos territorios do leste asiático, con referencias ocasionais ao resto das rexións de Asia.^[2]

Os seus principais ideólogos foron Tōkichi Tarui (1850-1922), quen apoiou a sindicación unificada en Xapón e Corea para cooperar na defensa contra os países europeos, e Kentaro Oi (1843-1922), que tentou impulsar reformas sociais en Corea e establecer un goberno constitucional no Xapón. O pensamento panasianista nipón popularizouse grazas á derrota de Rusia na guerra ruso-xaponesa (1904-1905). Entre as figuras interesadas nesta corrente, están os poetas da India Rabindranath Tagore e Sri Aurobindo, así como o político chinés Sun Yat-sen.

O crecente interese oficial no resto de Asia manifestouse no establecemento de centros de estudos hindús, por exemplo. En 1899, a Universidade Imperial de Tokyo creou unha cátedra de sánscrito e kawi, así como unha de relixión comparada en 1903. Neste contexto, houbo unha afluencia de estudante hindús en Xapón a comezos do século XX, que fundaron a Asociación de Mozos Orientais en 1900. Os seus actos políticos en contra dos británicos valéronlles a condena do goberno indio.

Pola súa banda, o erudito e crítico de arte Okakura Kakuzō (1863-1913) tamén gabou a superioridade dos valores asiáticos tras a vitoria xaponesa na devandita guerra contra Rusia. Nas súas palabras:^[3]

Asia é unha. A cordilleira do Himalaia divide dúas poderosas civilizacións: a chinesa co seu comunismo confuciano, e a india co seu individualismo védico. Pero nin sequera esta barreira nevada pode interromper por un intre a vasta expansión do amor polo último e o universal, que é a herdanza común do pensamento de toda a raza asiática, e que lles permitiu producir todas as grandes relixións do mundo, distinguíndoos das xentes mariñeiras do Mediterráneo e do Báltico, que adoran habitar o particular e procurar os medios, non a fin, da vida.

Okakura Kakuzō (1903), The Ideals of the East, with Special Reference to the Art of Japan^[4]

Non obstante, o panasianismo nipón evolucionou cara unha ideoloxía máis nacionalista que priorizaba os intereses do Imperio do Xapón. Esta tendencia fíxose evidente co crecemento de sociedades secretas como a Sociedade do Océano Escuro ou a Sociedade do Dragón Negro, que cometían crimes para afianzar o expansionismo xaponés. Cabe notar a excepción de Ryōhei Uchida (1874-1937), un dos membros da Sociedade do Dragón Negro, que defendía a unión coreano-xaponesa e apoiou as revolucións en China e Filipinas. Por outra banda, os territorios de Asia contemplábanse como fontes de recursos económicos e postos para a ostentación da gloria imperial.^[5] Isto reflectíase nas políticas do goberno como o Hakkō ichiu ou a Esfera de Coprosperidade de Asia Oriental.^[6] Incluso Okakura criticou o expansionismo posterior á guerra con Rusia, que consideraba equivalente ao expansionismo occidental. Segundo el, o resto de Asia veríaos como "encarnacións do desastre branco".^[7][8]

O historiador Torsten Weber comparou estas contradicións coa doutrina Monroe, que se opoñía ao imperialismo europeo ao tempo que fomentaba a expansión do imperialismo estadounidense.^[2]

Notas

1. Marita Gilli, L'idée d'Europe, vecteur des aspirations démocratiques: les idéaux républicains depuis 1848 : actes du colloque international organisé à l'Université de Franche-Comté les 14, 15 et 16 mai 1992 (1994).
2. Weber 2020.
3. Harper 2021, p. 40.
4. Okakura 1903, p. 1.
5. Dollery, Parsons & Spindler 2003, p. 4, 12.
6. Bix 2000, p. 11.
7. Okakura 1904, p. 107.
8. Okakura 2008, p. 7.

Véxase tamén

Bibliografía

• Bix, Herbert P. (2000). Hirohito and the Making of Modern Japan (en inglés). Harper Collins. ISBN 0-06-019314-X. 
• Dollery, Brian; Parsons, Craig; Spindler, Zane (2003). "Nanshin: Budget-Maximising Behavior, the Imperial Japanese Navy and the Origins of the Pacific War" (PDF). Working Paper Series in Economics (en inglés). 
• Harper, Tim (2021). Underground Asia: Global Revolutionaries and the Assault on Empire (en inglés). Harvard University Press. ISBN 978-0-674-72461-7. 
• Okakura, Kakuzō (1903). The Ideals of the East, with Special Reference to the Art of Japan (en inglés). J. Murray. 
• Okakura, Kakuzō (1904). The Awakening of Japan (en inglés). The Century. 
• Okakura, Kakuzō (2008). The Book of Tea (en inglés). Applewood Books. ISBN 978-1-4290-1279-9. 
• Saaler, Sven e J. Victor Koschmann, eds., Pan-Asianism in Modern Japanese History: Colonialism, Regionalism and Borders. Londres Nova York: Routledge, 2007. ISBN 0-415-37216-X
• Saaler, Sven e C.W.A. Szpilman, eds., Pan-Asianism: A Documentary History, Rowman & Littlefield, 2011. two volumes (1850–1920, 1920–present).ISBN 978-1-4422-0596-3 (vol. 1), ISBN 978-1-4422-0599-4 (vol. 2)
• Saaler, Sven e C.W.A. Szpilman, "Japan and Asia," Saaler, Sven e C.W.A. Szpilman, eds., Routledge Handbook of Modern Japanese History. Londres: Routledge, 2018, pp. 25–46 (accessible online https://routledgehandbooks.com/pdf/doi/10.4324/9781315746678.ch3).
• Weber, Torsten (2020). "Pan-Asianism". The Palgrave Encyclopedia of Imperialism and Anti-Imperialism (en inglés). Springer. ISBN 978-3-319-91206-6. doi:10.1007/978-3-319-91206-6_259-1.