Pinche

Este artigo trata sobre un elemento arquitectónico, para o aprendiz véxase Pinche de cociña.

Vivenda indiana en Estás (Tomiño), cos catro muros penais rematados en pinche

Casa nas Eiras (O Rosal). Apréciase a solaina e o muro pinche.

O pinche^[1] é un elemento arquitectónico de forma triangular da parte superior da parede dun edificio (a fachada ou o muro penal ou lateral) encima do cal descansan as dúas augas da cuberta. Recibe en galego tamén os nomes de pinche do penal, pinchón, espigo ou pipal^[2].

Por extensión denomínase tamén "pinche" ou "parede de pinche"^[3] a toda a fachada do edificio cando se configura de tal xeito; que nas igrexas con planta de cruz latina son tres: a dos pés (que adoita ser a portada principal) e as dúas laterais que rematan o cruceiro. A diferenza dos frontóns, que cumpren a mesma función estrutural, os pinches non delimitan o seu bordo inferior cunha cornixa horizontal, e polo tanto quedan integrados no resto da fachada (se esta presenta cornixas ou outro tipo de delimitacións horizontais, márcanse nunha liña distinta á da base do triángulo do pinche). Cómpre tamén diferenciar os pinches dos gabletes, un elemento esencialmente decorativo da arquitectura gótica, tamén de forma triangular.

Chámase pinche graduado^[4] ao que presenta as vertentes con chanzos.

Galería de imaxes

• 
  Vivenda de finais do século XIX na Pobra de Trives, o muro lateral penal remata en pinche.
• 
  San Miniato al Monte (a similitude cos frontóns clásicos grecorromanos é moi achegada, mais non hai cornixa que delimite a liña inferior do triángulo de remate).
• 
  Transepto sur de Notre Dame de París.
• 
  Stavkirke propia da arquitectura nórdica.
• 
  Edificios do Grote Markt con pinches graduados de Anveres.

Notas

1. Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para pinche.
2. Definicións e sinónimos en galego en Léxico de urbanismo, construcción e arquitectura Vigo, COAG-Concello de Vigo, 1998; Gran dicionario Xerais da lingua galega, Vigo, Xerais, 2009; e Vocabulario ortográfico da lingua galega, A Coruña, Real Academia Galega / Instituto da Lingua Galega, 2004
3. Dicionario visual da construción, Santiago de Compostela, Colexio Oficial de Arquitectos de Galicia, 2004
4. Denominación galega en Dicionario visual da construción, Santiago de Compostela, Colexio Oficial de Arquitectos de Galicia, 2004