Xurxo de Trebisonda

Xurxo de Trebisonda

Biografía
Nacemento	3 de abril de 1395 Illa de Creta (República de Venecia)
Morte	1472 (76/77 anos) Roma, Italia
Relixión	Igrexa católica
Educación	Universidade de Padua
Actividade
Ocupación	filósofo, escritor
Movemento	Humanismo
Profesores	Vittorino da Feltre ^(pt) , Guarino de Verona ^(pt) e John Simeonakis ^(en)
Alumnos	Alfonso de Palencia ^(pt)
Descrito pola fonte	Biblioteca dixital BEIC Obálky knih, Dicionario Enciclopédico Brockhaus e Efron

Xurxo de Trebisonda, en latín Trapezuntius, nado en Creta o 4 de abril de 1395 e finado en Roma o 12 de agosto de 1486, foi un filósofo e humanista bizantino, un dos pioneiros do Renacemento italiano.

Traxectoria

A súa familia procedía da colonia grega de Trebisonda. Non hai seguridade do momento en que chegou a Italia. Segundo algunhas fontes, Francesco Barbaro fíxoo vir a Venecia cara a 1430 como secretario; segundo outras, chegou para participar no Concilio de Florencia de 1438-39.

Estudou latín con Vittorino da Feltre, e aos tres anos xa ensinaba Literatura latina e Retórica. Foi un reputado profesor —entre os seus discípulos figura o gran humanista español Alfonso de Palencia— e tradutor de Aristóteles, até o punto de que o papa Nicolao V, grande admirador do estaxirita, tomouno ao seu servizo como secretario persoal.

Xurxo de Trebisonda foi detractor de Platón no seu libelo Comparatio Aristotelis et Platonis, o que lle valeu unha inspirada réplica de Basilio Besarión^[1]. A onda de indignación levantada contra el pola súa Comparatio... puido obrigalo a buscar a protección de Afonso V de Aragón, quen o acolleu na súa corte de Nápoles.

Pronto chegou a Roma, onde en 1471 publicou unha gramática latina que se fixo coñecida. Tratábase dunha versión modernizada do manual clásico do gramático latino Prisciano. Doutra banda, un tratado anterior acerca dos principios da retórica gregos proporcionoulle certa notoriedade, mesmo por parte dos seus antigos detractores, que recoñeceron a súa calidade. A pesar da súa fama, morreu na pobreza en Roma, en 1486.

Obras

• Obras orixinais:
  • 1. Πρὸς τὸν ῾υψηλότατον καὶ Δειώτατον Βασιλέα Ῥωμαίων Ἰωάννην τὸν Παλαιολόγον, Epistola ad excelsissimum sacratissimumque Regem Romanorum Joannem Palaeologum.
  • 2. Πρὸς Ἰωάννην τὸν Κουβοκλήσιον περὶ τῆς ᾿εκπορεύσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, Ad Joannem Cuboclesium de Processione Spiritus Sancti.
  • 3. Περὶ τῆς ᾿εκπορεύσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, καὶ περὶ τῆς μιᾶς ἁγίας καθολικῆς Ἐκκλησίας, τοῖς ἐν Κρήτῃ Δείοις ἀνδράσι ἱερομονάχοις τε καὶ ἱερεῦσι, De Processione Spiritus Sancti, et de Una Sancta Catholica Ecclesia, Divinis Hominibus, qui in Creta Insula sunt, Hieromonachis et Sacerdotibus.

    

    Unha páxina do libro X dos Comentarios sobre o Almaxesto, por Xurxo de Trebisonda. O diagrama da esquerda é o modelo da órbita do planeta Mercurio, á dereita algúns datos sobre este planeta e o comezo do parágrafo sobre o planeta Venus.

  • 4. Rhetorica, Libri V
  • 5. De Octo Partibus Orationis ex Prisciano Compendium, (tamén De Octo Partibus Orationis Compendium)
  • 6. De Artificio Ciceronianae Orationis pro Q. Ligario
  • 7. Commentarius in Philippica Ciceronis
  • 8. Dialectica,
  • 9. Comparationes Philosophorum Platonis et Aristotelis
  • 10. De Antisciis in quorum Rationem Fata sua rejicit
  • 11. Cur Astrologorum Judicia plerumque falluntur
  • 12. Expositio in illud "Si eum volo manere donec veniam"
  • 13. In Claudii Ptolemaei Centum Sententias (ou Centiloquium Commentarius)
  • 14. Acta Beati Andreue Chii
• Traducións
  • 15. Eusebius Pamphili de Praeparatione Evangelica a Georgio Trapezuntio traductus,
  • 16. Joannes Chrysostomus super Matthaeum,
  • 17. Rhetoricorum Aristotelis ad Theodecion Libri Tres.
  • 18. Opus insigne Beati Patris Cyrilli Patriarchae Alexandriae in Evangelium Joannis,
  • 19. Joannis Chrysostomi de Laudibus et Excellentia Sancti Pauli Homiliae quatuor per Georq. Trapezuntium e Graeco traductae
  • 20. Praeclarum Opus Cyrilli Alex. qui Thesaurus nuncupatur,
  • 21. Almagesti Ptolemaei Libri XIII
  • 22. Scti Gregorii Nysseni De Vitae Perfectione, sive Vita Moysis
  • 23. Scti Basilii Mayni adversus Apologiam Eunomii Antirrheticus, Libri V.
  • 24. Historia Sanctorum Barlaam et Josaphal

Traduciu, pero non publicou, algunhas obras de Aristóteles (Problemata, Physica, De Anima, De Animalibus, De Generatione et Corruptione) e de Platón (De Legibus e Parmenides).

Notas

1. Johannes Bessarion. Contra os calumniadores de Platón. Roma. 1469.

Véxase tamén

Bibliografía

• G. E. Voumvlinopoulos, Bibliographie critique da Philosophie grecque depuis xútea de Constantinople à nos jours, 1453-1953, Institut francais d'Athènes, Athènes, 1966, 236 p., p. 38.
• Michel Balivet, Pour une concorde islamo-chrétienne. Démarches byzantines et latínes à la fin du Moyen-Âge, Pontificio Instituto de Studi Arabi e d'Islamistica, Roma, 1997
• Georg Voigt, Die Wiederbelebung des klassischen Altertums, 1893
• C. F. Behr, « Georg von Trapezunt »Allgemeine Enzyklopädie, baixo a dir. de Ersch et Gruber, J. F. Gleditsch, Leipzig.
• Jonathan Harris, Byzantines in Renaissance Italy, Libro de referencia on-line de Estudos Medievais.
• John Monfasani, George of Trebizond : a biography and a study of his rhetoric and logic, Briel, Leyde, 1976. ISBN 90-04-04370-5.
• Pío II (trad. Thomas M. Izbicki, Gerald Christianson, et Philip Krey), Reject Aeneas, Accept Pius: Selected Letters of Aeneas Sylvius Piccolomini, The Catholic University of America Press, Washington, D.C., 2006. ISBN 0-8132-1442-4.
• Encyclopedia Britannica, ed. 1911.
• Encyclopedia Britannica, ed. 2007.