Basílio da Gama

Basílio da Gama

Héra tee José Basílio da Gama
Teñói 8 jasyrundy ary 1741
São José do Rio das Mortes, Pindorama, Poytuga Mburuvígui
Mano 31 jasypokõi ary 1795
Lisimbã
Tetãgua Poytuga- Pindoráma
Mba'apo Haihára
Ñe'ẽme ojehaíva poytugañe'ẽ
Hembiapokue poguasu Quitúbia
[editar datos en Wikidata]

José Basílio da Gama (São José do Rio das Mortes, ára 8 jasyrundy ary 1741 jave — Lisimbã, ára 31 jasypokõi ary 1795 jave) ha'e akue peteĩ ñe'ẽpapára Poytuga ha Pindorama pegua ohaíva hembiapokue héra Termindo Sipílio rupive. Herakuã porã iñe'ẽpoty guasu O Uraguai, ary 1769 pegua, ha oñemoĩ chupe Apyka Irundyha Jára pe Pindorama Ñe'ẽ Amandajépe.[1]

Hekove

[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]

Heñói táva'i São José do Rio das Mortes, oñembohérava rire São José d'El Rei, ha ko ára oñembohérava Tiradentes, Minas Gerais tetãvoréme.[2] Itúva ha'e akue Manuel da Costa Vila-Boas, mburuvicha guasu "capitão-mor" pe Novo Descobrimento pegua, ha isy ha'e akue pe mburuvicha milíko Leonel da Gama Belles hemiarirõ.

Ary 1757-pe, itúva omano rire, oñepyrũ oho pe Hesuíta Mbo'ehaópe táva Rio de Janeiro-pe. Ary 1759 jave, Karai Guasu Gomes Freire de Andrade, 1ha Kónde Bobadela pegua, ombotyuka mbo'ehao, mitãrusu Basílio oho Roma-pe omombarete hag̃ua ijerovia.

Ary 1760 ha 1766 mbytépe oheja chupe oike pe Rróma Ñe'ẽ Amandaje Guasúpe (Accademia dell'Arcadia), ñe'ẽpapára Michel Giuseppe Morei rupive, oñembohéra "Termendo Sipilho".

Amo ary 1768 jave opytami jey Pindorama retãma, Rio de Janeiro távape, hákatu oho jey Európape, Coimbra rendápe. Upe oñemoĩse chupe ka'irãme Lisimbã távape, oĩ porãvagui chupe pe Hesuíta rembiapo. Oñemosãsorã chupe, Basílio da Gama oñe'ẽme'ẽ ohóta oikove hag̃ua Angola-pe. Ha upe rire, ndohomo'ãi hag̃ua, oñemoirũ Karai Guasu Sebastião José de Carvalho e Melo rehe, Marike Pombal pegua.

Basílio ohai upévare peteĩ ñe'ẽpoty porã ñemendarã rehegua, Marike Sebastião rajýpe guarã, omomba'eguasu chupe. Upe ary avei osẽ kuatiápe ñe'ẽpoty guasupe O Uraguai,[3] karai Francisco Xavier de Mendonça Furtado herakuãre, Pombal ipehẽngue, ikatu ojehecha omomba'eguasu umi karai Poytuga pegua. Ha hi'ári omomba'eguasu avei umi ava guarani, ha umi pa'i hesuíta oñemomichĩ, ombohováigui hikuái pe Pombal hekorã, ha ohechauka chupe ombotavyséva avakuéra.

Upévare oñemoirũve Karai Marike Pombal rehe, ha oñemoĩ chupe ipytyvõhára ramo guáicha. Iñangarekohára osẽ táva rekuáigui, Basílio oho jey va'erã Pindorama ha sapy'apy'a oho jey va'erã Poytugápe avei.

Oime jave Lisimbãme omano sapy'a, ára 31 jasypokõi ary 1795-pe, oñeñotỹ chupe pe Igreja da Boa Hora rendápe.[4]

Hembiapokue

[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]
O Uraguai kuatia tenondegua, 1769
  • Epitalâmio às núpcias da Sra. D. Maria Amália (1769)
  • O Uraguai (1769)
  • A declamação trágica (1772), poema dedicado às belas artes
  • Os Campos Elíseos (1776)
  • Relação abreviada da República e Lenitivo da saudade (1788)
  • Quitúbia (1791)

Mandu'apy

[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]
  1. ↑ Behar, Eli; Schranck Peleias, Deborah. Vultos do Brasil: biografias, história e geografia : com 145 ilustrações. Hemus. pp. 35. ISBN 8528900061
  2. ↑ Moura Lima, Renira Lisboa de; Fiúza Moreira, Fernando Otávio; Ribeiro Silva, Valéria. A anteposição do adjetivo em A Morte de Lindóia, fragmento de O Uraguai. UFAL. pp. 85. ISBN 8571773025
  3. ↑ Brandão, Roberto de Oliveira. Poética e poesia no Brasil (Colônia). UNESP, 2001. pp. 263. ISBN 8571393109
  4. ↑ Buarque de Holanda, Sérgio. Capítulos de literatura colonial. In: Antônio Cândido. Editora Brasiliense, 1991. pp. 133. ISBN 8511340017

Joaju

[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]