Harshen Koma
| Harshen Koma | |
|---|---|
| Lamban rijistar harshe | |
| ISO 639-3 |
kmy |
| Glottolog |
koma1268[1] |
Harshen Koma wani rukuni ne na harshe na reshen Duru na Harsunan Savannas na Kamaru . Blench (2004) ya haɗa da nau'o'i uku da aka raba a cikin Ethnologue, Koma Ndera, Gɨmne, da Gɨmnɨme; a cikin Koma Ndera، masu magana da yarukan da ke gefen, Gomnome da Ndera, ba za su iya fahimtar juna ba, kodayake dukansu sun fahimci yaren tsakiya, Gomme .
Iri-iri
[gyara sashe | gyara masomin]Blench (2019) ya lissafa waɗannan nau'ikan harsuna a matsayin wani ɓangare na rukunin Koma.
- Gomme (Gәmme) (wanda aka fi sani da Damti, Koma Kampana, Panbe)
- Gomnome (Gọmnọme) (wanda aka fi sani da Mbeya, Gimbe, Koma Kadam, Laame, Youtubo)
- Ndera (wanda aka fi sani da Vomni, Doome, Doobe)
Ana magana da nau'ikan yaren Ndera, Gimnime, da Kompana a tsakiyar yankin Alantika Mountains da kuma wani ɓangare na filayen Faro da ke ƙarƙashin Dutsen Alantika (a tsakiyar yankin Beka, Sashen Faro, Yankin Arewa).
Nau'ikan da aka jera a cikin ALCAM (2012) sune kamar haka, an jera su daga arewa zuwa kudu:
- Ndera: ana magana da shi a arewa maso yammacin Tchamba. Ndera da Kobo (nau'i-nau'i na Vere) suna da alaƙa da juna, kuma suna da alaƙar juna kamar yadda Gimnime da Kompana suke da juna. Ndera ba ta da alaƙa da Gimnime da Kompana.
- Gimnime (ethnonym: Gimbe): ana magana da shi a kusa da Wangay, an raba shi tsakanin Gimbe na duwatsu zuwa yammacin Tchamba. Akwai kimanin masu magana da Gimnime 3,000 a yankin Arewa, a cikin Sashen Faro (a cikin garin Beka, a kusa da Wangay). Harshensu ya fi kusa da Kompana fiye da Koma (Koma Ndera). Ana kuma samunsa a Najeriya.
- Ritibe: ana magana da shi a fili zuwa kudu maso yammacin Tchamba. Gimbe da Ritibe sun bambanta da juna kuma ba su da al'adu iri ɗaya.
- Kompana: ya fi ƙuntata a cikin tsaunuka kuma kawai ya kai ga fili a Saptou. Akwai kimanin masu magana da Kompana 3,000 a cikin garin Beka, Sashen Faro. Suna amfani da Fulfulde a matsayin yare na biyu. Kompana (Koma Kompana) ko Gimma yana da alaƙa da Koma (Koma Ndera) da Gimnime (Koma Kadam). Ana kuma magana da Kompana a Najeriya.
Kodayake karamar hukuma tana kiran 'Koma Ndera, Koma Kadam, da Koma Kompana, kalmar Koma kanta ba ta amfani da ita ta kowane ɗayan waɗannan ƙungiyoyi.
Sunan Koma Ndera Fulbe da ƙaramar hukumar Kamaru suna amfani da shi. Ndera ya samo asali ne daga sunan ƙauye. Har ila yau, kalmomin Doabe (ethnonym; sunan da ke nufin kabilanci) da Doome (glossonym; sunan yana nufin harshe) maƙwabcin Gimbe ne ke amfani da su, gami da Kobo, waɗanda ke magana da harshe da ke da alaƙa da Koma Ndera. Léélu, Bangru, Zanu, Liu, da Yeru sune sunayen (nau'i da yawa) wanda ya dace da ƙauyukan Ndera, Mougini, Boge, Li, da Gede. Ndera yana cikin Sashen Faro, Yankin Arewa (arewa maso yammacin yankin Chamba Leko) kuma ana magana da shi a Najeriya.
Bayanan da aka ambata
[gyara sashe | gyara masomin]- ↑ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2017). "Harshen Koma". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.
- [Hasiya] Jerin harsunan Adamawa (ms)