Krabat

Krabatowa postawa we Wulkich Zdźarach

Krabat je serbska powěsćowa postawa dobreho kuzłarja, kotraž bazuje na žiwjenju chorwatskeho połkownika Janka Šajatovića, kiž wojowaše w 17. lětstotku w sakskej słužbje (Krabat = „Chorwat“). Jako dźak dósta w lěće 1691 wot sakskeho kurwjercha Jana Jurja III. spožčene knjejstwo nad Wulkimi Zdźarami. Šajatović zemrě w lěće 1704 a bu jako katolski Chorwat a wliwny knjez w Kulowskej wosadnej cyrkwi pochowany.

W Krabatowej powěsće zwjazowachu w běhu 18. a 19. lětstotka historiske podawki wokoło Šajatovića (kaž na přikład wotwódnjenje Zdźarowskeje wokoliny za ratarske potrjeby) z powšitkownym kuzłarskim motiwom, kotryž bě we wjele europskich kulturach prezentny. Po ludowej powěsći njepochadźa Krabat z Chorwatskeje, ale z hornjołužiskeho Jitka pola Rakec a nawukny kuzłarstwo pola „čorneho młynka“ w Čornym Chołmcu.

Krabatowy młyn w Čornym Chołmcu

Z Krabatowej maćiznu zaběrachu so w 19. lětstotku mjez druhim Michał Hórnik (Krabat. Powjestka z ludu, 1858), Jurij Gustav Kubaš (Khrabat, 1865), Křesćan Bohuwěr Pful (Krabat. Po ludźacym powjedanju, 1887) a Jurij Pilk (Die wendische Faust-Sage / Serbski Faust, 1896). Nadregionalnu popularnosć zdoby sej Krabat předewšěm přez knihi Jurja Brězana (na wuchodźe) resp. Otfrieda Preußlera (na zapadźe) kaž tež přez wobrazy Měrćina Nowaka-Njechorńskeho a němski hrajny film režisera Marca Kreuzpaintnera z lěta 2008.

Figura Krabata je dźensa jedna z najznaćišich w Hornjej Łužicy a słuži tež wabjenju za dwurěčnu kónčinu mjez Budyšinom, Wojerecami a Kamjencom. Tak eksistuja na přikład dožiwjenski dwór „Krabatowy młyn“ w Čornym Chołmcu, Krabatowy kolesowarski pućik, Krabatowe swjedźenje, Krabatowa mlokarnja w Koćinje, Krabatowa limonada kaž tež serbska kompjuterowa hra wokoło Krabata. Krabatowe towarstwo z Njebjelčic koordinuje wjele tutych aktiwitow.

Knihi

[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
  • Měrćin Nowak-Njechorński: Mišter Krabat. LND, Budyšin 1954
  • Jurij Brězan: Čorny młyn. LND, Budyšin 1968
  • tóns.: Krabat. LND, Budyšin 1976
  • tóns.: Krabat, druha kniha. LND, Budyšin 1994
  • Otfried Preußler: Krabat. Arena Verlag, 1971

Literatura

[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
  • Susanne Hose: Erzählen über Krabat. Märchen, Mythos und Magie. Lusatia-Verlag, Bautzen 2013, ISBN 978-3-936758-81-8
  • Paul Nedo: Krabat. Zur Entstehung einer sorbischen Volkserzählung. W: Deutsches Jahrbuch für Volkskunde. Zweiter Band Jahrgang 1956, Akademie-Verlag, Berlin, digitalizat pola www.digi-hub.de (biblioteka Humboldtoweje uniwersity Berlin)

Wotkaz

[wobdźěłać | žórłowy tekst wobdźěłać]
 Commons: Krabat – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow