Արթուր Ժորժե (1946)

Արթուր Ժորժե
պորտ.՝ Artur Jorge
Քաղաքացիությունը  Պորտուգալիա
Ծննդյան ամսաթիվ փետրվարի 13, 1946(1946-02-13)[1]
Ծննդավայր Պորտու
Մահվան ամսաթիվ փետրվարի 22, 2024(2024-02-22)[2] (78 տարեկան)
Մահվան վայր Լիսաբոն
Դիրք հարձակվող

Արթուր Ժորժե Բրագա Մելու Տեյշեյրա (պորտ.՝ Artur Jorge Braga Melo Teixeira; փետրվարի 13, 1946(1946-02-13)[1], Պորտու - փետրվարի 22, 2024(2024-02-22)[2], Լիսաբոն), պորտուգալացի ֆուտբոլիստ և ֆուտբոլային մարզիչ։ Պորտուգալիայի հավաքականի կազմում անցկացրել է 16 հանդիպում, դարձել 1 գոլի հեղինակ։ «Պորտուի» պատմության ամենատիտղոսակիր մարզիչը (ութ գավաթ)[4]։

Խաղացողի կարիերա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Պորտու»

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արթուր Ժորժեն ծնվել է Պորտույում 1946 թվականին։ Ֆուտբոլը նրան հետաքրքրել է վաղ տարիքից, դպրոցական տարիներին խաղացել է նաև բասկետբոլ և վոլեյբոլ։ Այդ ժամանակ նա հայտնվեց «Centro Académico Futebol Clube» ակումբում, որտեղ խաղում էին իր դպրոցի աշակերտները։ Իր հասակակիցների մրցաշարերից մեկին մասնակցելուց հետո Արթուր Ժորժեն իր մոտ է հրավիրել «Պորտուի» ակադեմիայի մարզչական շտաբին։ Նրա կազմում ֆուտբոլիստը Ժոզե Մարիա Պեդրոտուի գլխավորությամբ հաղթել է Պորտուգալիայի պատանեկան առաջնությունում, որից հետո հրավիրվել է իր տարիքի երկրի հավաքական՝ մասնակցելու ՈՒԵՖԱ-ի հովանու ներքո անցկացվող մրցաշարին։ Պորտուգալացիները երրորդ տեղն են գրավել Արթուրի՝ անգլիացիների դարպասը խփած գոլի շնորհիվ։ 1964/1965 մրցաշրջանից առաջ «Պորտուի» գլխավոր մարզիչ Օտտո Գլորիան սկսել է ֆուտբոլիստին ներգրավել գլխավոր թիմի հետ մարզումներին և ընդգրկել նրան արտամրցաշրջանային մրցաշարերի հայտացուցակում։ «Դրակոնների» կազմում առաջին պաշտոնական հանդիպումը Արթուր Ժորժեն անցկացրել է 1964 թվականի սեպտեմբերի 13-ին Պորտուգալիայի գավաթի 1/32-ում «Պենիշայի» դեմ խաղում և անմիջապես աչքի է ընկել խփած գնդակով, որը «կապտանռնագույններին» ոչ-ոքի է բերել[5]։ Առաջնությունում նա ընդամենը 4 խաղ է անցկացրել՝ հասցնելով մեկ անգամ աչքի ընկնել արդյունավետ հարվածով։ Սակայն նրա համար մեծահասակների ֆուտբոլում նորամուտը մթագնել է ստացած վնասվածքով, որի պատճառով հարձակվողը բաց է թողել չորս ամիս։ Ցանկանալով ֆուտբոլից բացի զբաղվել ուսումնական գործունեությամբ՝ հարձակվողը որոշում է տեղափոխվել «Ակադեմիկա» և ընդունվել Կոիմբրայի համալսարանի բանասիրական ֆակուլտետ[6][5]։

«Ակադեմիկա»

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1965/1966 մրցաշրջանում նա խփեց 13 գոլ։ 1965/1966 մրցաշրջանում նա դարձավ աշխարհի լավագույն ռմբարկուներից մեկը։ Ավելի հաճախ նրանից աչքի էր ընկնում միայն Էռնեստո դե Սոուզան (17 գնդակ)։ Պրիմեյրայի հաջորդ խաղարկությունում հարձակվողը 26 խաղում դարձել է 25 գոլի հեղինակ, «Ակադեմիկան» նվաճել է արծաթե մեդալներ, ինչպես նաև հասել Է երկրի Գավաթի եզրափակիչ։ «Բելենենսեշի» դեմ խաղում Արթուր Ժորժեն պոկեր է ձևակերպել։ Այդ առաջնությունում նրա հաշվին ևս երկու հեթ-տրիկ կա։ 1967/1968 մրցաշրջանում 28 գոլով նա դարձավ ազգային առաջնության երկրորդ ռմբարկուն՝ զիջելով միայն Էյսեբիոյին 42 գնդակով[5]։ «Ակադեմիկան» դուրս եկավ 1969 թվականի Պորտուգալիայի գավաթի եզրափակիչ, սակայն քաղաքական դրդապատճառներով Արթուր Ժորժեին, ով ակտիվորեն զբաղվում էր նոր պետության ռեժիմի դեմ ընդդիմադիր գործունեությամբ, ուղարկեցին Մաֆրա քաղաք՝ ծառայելու բանակում, և հարձակվողը չկարողացավ մասնակցել դրան։ Մրցաշրջանի ընթացքում ֆուտբոլիստը խաղադաշտ է դուրս եկել միայն 17 խաղում, իսկ դրա ավարտից հետո տեղափոխվել է «Բենֆիկա»[6]։

«Բենֆիկա»

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Արծիվների» կազմում Արթուր Ժորժեն միավորվել է պորտուգալական ֆուտբոլի լեգենդ Էյսեբիոյի հետ և իր անունը գրել ակումբի պատմության մեջ՝ Լիսաբոնում անցկացնելով 131 հանդիպում և դառնալով 106 գոլի հեղինակ։ 1971 և 1972 թվականներին Արթուրը նվաճել է պորտուգալական լիգայի լավագույն ռմբարկուի կոչումը։ «Բենֆիկան» երեք անգամ անընդմեջ հաղթել է Պրիմեյրային՝ 1971, 1972 և 1973 թվականներին, իսկ 1970 և 1971 թվականներին վերցրել է նաև երկրի գավաթը[7]։ 1973 թվականից սկսած Ժորժեին ավելի ու ավելի են անհանգստացրել վնասվածքները, և 1975 թվականին նա տեղափոխվել է «Բելենենսիշ», որտեղ անցկացրել է երեք մրցաշրջան բավականին բարձր մակարդակով[5]։ 1977 թվականին նա կարճ ժամանակով հեռացավ օվկիանոսից այն կողմ NASL «Ռոչեսթեր Լանսերս» ակումբում և շուտով ավարտեց կարիերան ոտքի կոտրվածքի պատճառով։ Այս պահին նա ընդամենը 32 տարեկան էր[6][5]։

Պորտուգալիայի հավաքական

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պորտուգալիայի հավաքականի կազմում Արթուր Ժորժեն մասնակցել է 16 հանդիպման և դարձել 1 գոլի հեղինակ։ Նրա կազմում մասնակցել է Բրազիլիայի ինքնիշխանության 150-ամյակին նվիրված «Անկախության գավաթին», որտեղ պորտուգալացիները հասել են եզրափակիչ՝ նվազագույն հաշվով զիջելով մրցաշարի տերերին[7]։

Մարզչական կարիերա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Խաղային կարիերան ավարտելուց հետո Արթուր Ժորժեն ընդունվել է Լայպցիգի համալսարան, որտեղ սովորել է ֆուտբոլի մեթոդաբանությունը[8]։ 1979 թվականին դարձել է իր վերջին ակումբի՝ «Բելենենսիշի» մարզիչը։ Այնուհետև աշխատել է Գիմարեսի «Վիտորիայում» և «Պորտիմոնենսեում», մինչև 1984 թվականին դարձել է իր հայրենի թիմի՝ «Պորտուի» գլխավոր մարզիչը՝ այդ պաշտոնում փոխարինելով իր ուսուցիչ Պեդրոտային[9]։ Երիտասարդ մասնագետի գլխավորությամբ «դրակոնները» երկու անգամ անընդմեջ նվաճել են առաջնության ոսկե մեդալները (1985 և 1986 թվականներին), իսկ 1986/1987 մրցաշրջանում նվաճել են եվրոպական չեմպիոնների գավաթը՝ կիսաեզրափակչում հաղթելով Օլեգ Բլոխինի և Իգոր Բելանովի գլխավորած Կիևի «Դինամոյին»։ Եզրափակիչում «կապտանռնագույններին» մրցեց «Բավարիան»։ Գերմանացիները հանդիպման մեծ մասն անցկացրել են հաշվի մեջ՝ 25-րդ րոպեին Լյուդվիգ Կյոգլի խփած գոլի շնորհիվ, սակայն խաղի վերջնամասում պորտուգալացիներին հաջողվել է բեկել հանդիպման ընթացքը, և Ռաբախ Մաջերի և Ժուարիի արդյունավետ հարվածները նրանց բերել են իրենց պատմության մեջ առաջին հաղթանակը մայրցամաքի գլխավոր ակումբային մրցաշարում։ Արթուր Ժորժեն դարձավ առաջին պորտուգալացի մարզիչը, ով նվաճեց այդ գավաթը[9]։ Դրան հաջորդեց տեղափոխությունը Ֆրանսիայի առաջնություն, բայց նրա ակումբը՝ Փարիզի «Ռասինգը», սնանկացավ, և պորտուգալացին վերադարձավ «Պորտու», որտեղից շուտով հեռացավ իր նախագահ Ժորժե Պինտա դա Կոշտայի հետ լարված հարաբերությունների պատճառով[10]։

1990 թվականին նա զբաղեցրեց Պորտուգալիայի հավաքականի գլխավոր մարզիչի տեղը, սակայն չկարողացավ դուրս բերել նրան Եվրո-1992։ Այնուհետև աշխատել է «Պարի Սեն Ժերմենում», որտեղ երկու տարվա ընթացքում նվաճել է մեկ առաջնություն և մեկ գավաթ, ինչպես նաև փարիզցիներին դուրս բերել ՈՒԵՖԱ-ի գավաթի 1992/1993 և Գավաթակիրների пավաթի 1993/1994 խաղարկության կիսաեզրափակիչ փուլեր։ «Բենֆիկայում» անցկացրած մրցաշրջանից հետո Արթուր Ժորժեն պայմանագիր կնքեց Շվեյցարիայի հավաքականի հետ, որն ավելի վաղ «Ինտերնացիոնալում» հեռացած Ռոյ Հոջսոնի գլխավորությամբ որակավորվել էր Եվրո-1996-ին։ Թիմը մրցաշարում դուրս չեկավ խմբից, որտեղ նրանից բացի կային ուժեղ թիմեր Անգլիայից և Նիդեռլանդներից։ Սակայն շվեյցարացիների երկրպագուները, միևնույն է, լուրջ քննադատության են ենթարկել պորտուգալացի մասնագետի աշխատանքը[8]։ Նույն թվականին նա վերադարձավ Պորտուգալիայի ազգային հավաքական, որպեսզի նրա հետ անցկացնի 1998 թվականի աշխարհի առաջնության ընտրական փուլը, սակայն, չնայած իր տրամադրության տակ Լուիշ Ֆիգուի, Ռուի Կոշտայի և այլ հայտնի խաղացողների առկայությանը, չկարողացավ մտնել մրցաշարի եզրափակիչ մաս, որից հետո հեռացավ զբաղեցրած պաշտոնից[10]։ 1998-2003 թվականներին կարճ ժամանակ աշխատել է «Վիտեսում», ՊՍԺ-ում, արաբական «Ալ-Նասրում» և «Ալ-Հիլալում», ինչպես նաև «Ակադեմիկայում», որի կազմում 1960-ականներին հանդես է եկել որպես խաղացող[10]։

2003 թվականի աշնանը Արթուր Ժորժեն գլխավորել է Մոսկվայի ԲԿՄԱ-ն[11]։ 2004 թվականի մարտին «կարմիր-կապույտները» հաղթեցին Սուպերգավաթում։ Առաջնությունում «բանակայինները» նրա օրոք հաճախ ոչ-ոքի խաղացին (կես տարվա ընթացքում 7 անգամ) և ՌՖՊԼ-ի առաջին շրջանը ավարտեցին հինգերորդ տեղում։ Ղեկավարությունը գոհ չէր թիմի արդյունքներից և հուլիսին պորտուգալացուն պաշտոնանկ արեց։ Դա տեղի ունեցավ, սակայն, Պերմի «Ամկարի» նկատմամբ տարած ջախջախիչ հաղթանակից հետո և անակնկալ էր լրագրողների և երկրպագուների համար[12]։ Արթուր Ժորժեի օրոք «կարմիր-կապույտների» մեկնարկային կազմում ամրապնդվել են Սերգեյ Իգնաշևիչը, Եվգենի Ալդոնինը և Չիդի Օդիան, որոնք հետագայում մոսկովյան ակումբում անցկացրել են ևս մեկ մրցաշրջան[13]։ Ահա, թե ինչպես է պորտուգալացու՝ ԲԿՄԱ-ում աշխատելու ժամանակահատվածը նկարագրել Իգոր Ակինֆեևը՝

— Ժորժեի օրոք, երբ մենք ծիծաղեցինք Բերեզուցկիի հետ, եղբայրները սովորեցին ֆուտբոլ խաղալ։ Դա ավելի շատ կատակ է, բայց միևնույն է։ Նա մեզ տարավ Պորտուգալիա՝ ուսումնամարզական հավաքի։ Մարզումներն օրական երկու անգամ էին՝ յուրաքանչյուրը երկուսուկես ժամ։ Ավելացրինք, սկսեցինք պահել գնդակը։ Նա ուներ բզիկ՝ չկորցնել գնդակը, մեկ-երկու հպումով խաղալ։ Մենք սկսեցինք այլ կերպ խաղալ, բայց ինչ-որ նեֆարտ կար։ Մենք առաջին շրջանում 10-11 ոչ-ոքի խաղացինք։ Ոչ, ոչ 10, ութ։ (իրականում 7։ -Ծանոթ. «Se»): Մենք չենք պարտվել, բայց և չենք հաղթել։ Հիշում եմ, Լենորիչը մտավ հանդերձարան, շփվեց Ժորժեի հետ, հարցրեց, թե ինչու է այդպես։ Մարդը պատասխան չտվեց։ Երկրորդ շրջանում Գեորգիչին նշանակեցին, այնտեղ՝ 1:0, 1:0, հանգիստ սապայով, ինչպես միշտ։

— Ինչու արտասահմանցիների մոտ չէր ստացվում ԲԿՄԱ-ում:

— Կարծում եմ, որ մենթալիտետը ... ինձ հարմար էր աշխատել Ժորժեի հետ, նա թոփ մարզիչ է։ Հասկանալի է, որ տարիքն արդեն եղել է, բայց նա միշտ պրոֆեսիոնալ է եղել, հարգանքով է վերաբերվել տղաներին[14]։

2005 թվականի հունվարին դարձել է Կամերունի հավաքականի մարզիչ։ Աֆրիկյան թիմն անհաջող տեսք ուներ ԱԱ-2006-ի ընտրական փուլի մեկնարկային հատվածում՝ 5 խաղում իր ակտիվում ունենալով ընդամենը 8 միավոր։ Պորտուգալացի գլխավոր մարզիչի օրոք «առյուծները» հաղթել են որակավորման բոլոր խաղերում, բացի մեկից, որում ոչ-ոքի են խաղացել Եգիպտոսի հետ, սակայն, միևնույն է, դուրս չեն եկել մրցաշարի եզրափակիչ։ Աֆրիկայի Ազգերի Գավաթ 2006-ում կամերունցիները դուրս եկան քառորդ եզրափակիչ, որտեղ 11 մետրանոցներով 12-13 հաշվով պարտվեցին Կոտ դ'Իվուարին։ Ֆուտբոլի ֆեդերացիան մի քանի ամիս աշխատավարձ չի վճարել մարզչին, այդ պատճառով 2006 թվականին Արթուր Ժորժեն հեռացել է թիմից[15]։

Դաշտից դուրս

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արթուր Ժորժեն երիտասարդ տարիներին ընդդիմադիր էր տրամադրված այն ժամանակ գործող պորտուգալական ռեժիմի նկատմամբ և զբաղվում էր հասարակական գործունեությամբ։ Կոիմբրայի համալսարանում սովորելիս նա հետաքրքրված էր ժամանակակից գրականությամբ և երաժշտությամբ։ Այնտեղ նա ստացել է գերմանական բանասիրության մասնագետի դիպլոմ։ 1969 թվականին երկրի իշխանությունները ուսանողական բողոքի ակցիաների ժամանակ երկրի գավաթի եզրափակչից առաջ ֆուտբոլիստին ուղարկեցին բանակ ծառայության[6]։ 1972 թվականին նա Էյսեբիոյի և այլ պորտուգալացի ֆուտբոլիստների հետ հիմնել է պորտուգալական խաղացողների միությունը և դարձել նրա առաջին ղեկավարը։ Կազմակերպության մեջ նրանց իրավաբանական օգնություն է ցուցաբերել երկրի ապագա նախագահ Ժորժե Սամպայան։ Միությունը հանդես է եկել ֆուտբոլիստների համար բժշկական ապահովագրության և սոցիալական ապահովության պայմանների բարելավման, ինչպես նաև աշխատանքային պայմանագրերի ոլորտում խաղացողների և ակումբների միջև հարաբերությունների բարելավման օգտին[16][17]։ Արթուր Ժորժեն միության նախագահն էր մինչև 1975 թվականը[18]։ Նա ասել է՝

«Երբ մենք երիտասարդ ենք, ուզում ենք փոխել աշխարհը։ Ես պարզապես ուզում էի, որ ֆուտբոլիստները համարվեն նույնքան աշխատող, որքան բոլորը։ Մենք չունեինք աշխատանքային պայմաններ, մենք փակ էինք մնացած աշխարհից։ Այս պայքարը զարմանալի էր»[19]։

Նա նկարներ էր հավաքում և Աճուրդներ ու ցուցահանդեսներ անցկացնում, սիրում էր երաժշտություն լսել։ Արթուր Ժորժեն նաև բանաստեղծություններ է գրել, 1983 թվականին հրատարակել է Vé rtice da Água (Ջրային գագաթ) գիրքը[20][21]։

Ամուսնացած էր, ունի երեխաներ։ Արթուր ժորժեի դուստրը մահացել է 2013 թվականին՝ 22 տարեկան հասակում[22][21][23]։

Խաղաոճ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արթուր Ժորժեն խաղացել է կենտրոնական հարձակվողի դիրքում։ Նա լավ էր գործում՝ մեջքով դեպի դարպասը, պատսպարելով գնդակը կորպուսով, ինչպես նաև ուներ լավ գոլային հոտառություն[24][7]։ Նա հայտնի էր իր հարվածներով և օդում խաղալիս պայքարելու ունակությամբ, ինչի շնորհիվ նա օգնեց իր թիմին պաշտպանել ստանդարտ դիրքերում։ Ֆուտբոլիստի տարբերակիչ առանձնահատկությունը ակրոբատիկ ցատկի ժամանակ նրա հղկած հարվածն էր[19][5][6]։ Հանդես գալով «Բենֆիկայում»՝ նա կապ է կազմել Էյսեբիոյի հետ՝ Արթուր Ժորժեն խաղացել է հարձակման եզրին, իսկ անվանի թիմակիցը նրա տակ դիրք է զբաղեցրել[7][5]։

Լինելով մարզիչ՝ բեղեր էի հագնում, ինչով էլ հիշեցի երկրպագուներին[8]։

Ձեռքբերումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Խաղացող

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թիմային

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Բենֆիկա»

Անձնական

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Պորտուգալիայի առաջնության լավագույն ռմբարկու (Արծաթե գնդակ)՝ 1971, 1972

Մարզիչ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թիմային

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Պորտու»

«Պարի Սեն Ժերմեն»

«Ալ-Հիլալ»

  • Սաուդյան Արաբիայի չեմպիոն՝ 2002
  • Սաուդյան Արաբիայի չեմպիոն՝ 2002

ԲԿՄԱ

  • Ռուսաստանի սուպերգավաթակիր՝ 2004

Անձնական

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Եվրոպայի տարվա մարզիչ՝ 1987

Ելույթների վիճակագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ակումբային կարիերա
Ակումբ Մրցաշրջան Լիգա Պորտուգալիայի գավաթ Եվրագավաթ[26] Այլ[27] Ընդհանուր
Խաղեր Գոլեր Խաղեր Գոլեր Խաղեր Գոլեր Խաղեր Գոլեր Խաղեր Գոլեր
Պորտու 1964/65 4 1 2 1 0 0 0 0 6 2
Ընդհանուր 4 1 2 1 0 0 0 0 6 2
Ակադեմիկոս (Կոիմբրա) 1965/66 26 13 1 0 0 0 0 0 27 13
1966/67 26 25 8 12 0 0 0 0 34 37
1967/68 26 28 6 11 0 0 0 0 32 39
1968/69 17 5 0 0 2 0 0 0 19 5
Ընդհանուր 95 71 15 23 2 0 0 0 112 94
Բենֆիկա 1969/70 21 9 8 9 2 0 0 0 31 18
1970/71 26 24 7 12 4 1 0 0 37 37
1971/72 26 28 2 1 8 4 0 0 36 33
1972/73 15 11 1 2 2 0 2 0 20 13
1973/74 4 1 0 0 0 0 0 0 4 1
1974/75 3 3 1 1 0 0 0 0 4 4
Ընդհանուր 95 76 19 25 16 5 2 0 132 106
Բելենենսիշ 1975/76 28 8 0 0 0 0 0 0 28 8
1976/77 19 5 0 0 1 0 0 0 20 5
1977/78 4 1 0 0 0 0 0 0 4 1
Ընդհանուր 51 14 0 0 1 0 0 0 52 14
Ռոչեսթեր Լանսերս (վարձակալություն) 1977 7 2 - - 0 0 0 0 7 2
Ընդհանուր 7 2 0 0 0 0 0 0 7 2
Ընդհանուր կարիերայի ընթացքում 252 164 36 49 19 5 2 0 309 218

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 Transfermarkt.com(բազմ․) — 2000.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Morreu Artur Jorge, treinador campeão europeu pelo FC Porto
  3. ↑ ENTIDADES NACIONAIS AGRACIADAS COM ORDENS PORTUGUESAS — Ordens Honoríficas Portuguesas.
  4. ↑ «Журнал ФК «Порту»». Футбольный клуб «Порту». 2022-06. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 24-ին.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 Rui Miguel Tovar (2021 թ․ փետրվարի 19). «Conta-me como foi da bola: Artur Jorge, o artista completa 75 anos». Contacto. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հուլիսի 26-ին. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 24-ին.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 João Pedro Silveira. «Artur Jorge: O Rei Artur» (պորտուգալերեն). ZeroZero. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հուլիսի 24-ին. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 24-ին.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 «Artur Jorge». SerBenfiquista. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հուլիսի 24-ին. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 24-ին.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Alexander Thoele (2014 թ․ մարտի 31). «"Talvez a culpa tenha sido do bigode"». SwissInfo. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հուլիսի 24-ին. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 24-ին.
  9. ↑ 9,0 9,1 Олег Лыткин (2019 թ․ օգոստոսի 7). «Клятва у могилы тренера». Soccer.ru. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հուլիսի 24-ին. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 24-ին.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 «Artur Jorge : será que o futebol não precisa dele?». relvado.aeiou.pt. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հուլիսի 24-ին. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 24-ին.
  11. ↑ «Артур Жорже – новый главный тренер ЦСКА». РБК. 2003 թ․ նոյեմբերի 23. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ ապրիլի 18-ին. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 24-ին.
  12. ↑ «В поисках логики». Спорт-Экспресс. 2011 թ․ հունիսի 8. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հուլիսի 24-ին. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 24-ին.
  13. ↑ «Триумф и комедия». Коммерсант. 2004 թ․ հուլիսի 14. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հուլիսի 24-ին. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 24-ին.
  14. ↑ «Игорь Акинфеев: «При Артуре Жорже Березуцкие научились играть в футбол»». Спорт-Экспресс. 2020 թ․ հունիսի 25. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հուլիսի 24-ին. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 24-ին.
  15. ↑ «Artur Jorge : "Oui, j'accepterais de revenir au Cameroun"» (ֆրանսերեն). camfoot.com. 2009 թ․ հուլիսի 13. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հուլիսի 24-ին. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 24-ին.
  16. ↑ «Artur Jorge. 'Joguei num Benfica que metia 10 jogadores no onze da selecção nacional'» (պորտուգալերեն). Tovar F.C. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ մարտի 2-ին. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 24-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  17. ↑ João Freitas (2021 թ․ սեպտեմբերի 12). «A fundação do Sindicato dos Jogadores, um legado de Jorge Sampaio» (պորտուգալերեն). FairPlay. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հուլիսի 24-ին. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 24-ին.
  18. ↑ «Sindicato dos Jogadores». Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հուլիսի 24-ին. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 24-ին.
  19. ↑ 19,0 19,1 Acrobático. Pontapé de moinho de Artur Jorge(պորտ.) // Rui Miguel Tovar
  20. ↑ Coleção Artur Jorge — Segunda Parte Արխիվացված 2022-08-07 Wayback Machine(պորտ.) // 24 ноября 2018
  21. ↑ 21,0 21,1 Um apaixonado pela bola e pela arte que nunca teve medo da palavra «bonito» Արխիվացված 2022-07-24 Wayback Machine(պորտ.) // Люсинда Канелас // Publico // 18 ноября 2018
  22. ↑ Família Artur Jorge: paixão comum une pai e filho
  23. ↑ Artur Jorge despede-se da filha, Francisca
  24. ↑ «Recordando: O golo de Artur Jorge pelo FC Porto no Campeonato Nacional». Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 24-ին.
  25. ↑ «Especial 'Tetra'» ['Tetra' special edition]. Mística (պորտուգալերեն). No. 33. Portugal: Impresa Publishing. April–June 2017. էջ 94. ISSN 3846-0823.
  26. ↑ Кубок европейских чемпионов, Кубок ярмарок, Кубок обладателей кубков УЕФА, Кубок Интертото.
  27. ↑ Кубок чести.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]