Արնեյա

Բնակավայր
Արնեյա
ԵրկիրՀունաստան Հունաստան
ՀամայնքAristotelis Municipality? և Commune of Arnea?
ԲԾՄ600 մետր
Բնակչություն▼2159 մարդ (2021)
Հեռախոսային կոդ2372
Փոստային դասիչ630 74
Արնեյա (Հունաստան)##
Արնեյա (Հունաստան)

Արնեյա[1] (հուն․՝ Αρναία[2]), փոքր քաղաք Հունաստանում։ Տեղակայված է ծովի մակարդակից 600 մետր բարձրության վրա[3], Քաղկեդոնյան թերակղզու վրա, Խոլոմոնդաս լեռնաշղթայի հյուսիսային լանջերին, Լյարինգովա լեռնագագաթին (հուն․՝ Λιαρίγκοβα, 821 մ), Պոլիհիրոսից 18 կիլոմետր հյուսիս-արևելք, Սալոնիկից 58 կիլոմետր հարավ-արևելք և Աթենքից 278 կիլոմետր հյուսիս։ Արիստոտելիս համայնքի պատմական կենտրոնըՔաղկեդոնի ծայրամասային միավորումում` Կենտրոնական Մակեդոնիա պերիֆերիայում։ Իերական, Սրբալեռնային և Արդեմերիական մետրոպոլիտանի կենտրոնը[4]։ Կարևոր առևտրային և գյուղատնտեսական կենտրոն[2] է։ Բնակչության թիվը 2300 է՝ ըստ 2011 թվականի մարդահամարի։ Տարածքը 69,409 քառակուսի կիլոմետր է[3]։

Քաղաքով անցնում է Սալոնիկ-Իերիսոս 16 ազգային ճանապարհը։

Պատմություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Արեյնայում Այոս-Ստեփանոս (Ստեփանոս Նախավկա թեմական տաճար) եկեղեցին
Արեյնայում Այոս-Ստեփանոս (Ստեփանոս Նախավկա թեմական տաճար) եկեղեցին
Исторический и этнографический музей Арнеи[en]
Исторический и этнографический музей Арнеи[en]

Հին քաղաք Արնին (հին հունարեն՝ Ἄρναι))[5], ըստ պատմական տվյալների և հնագիտական պեղումների, գտնվել է Պրոֆիտիս-Իլիաս (Իլիյա մարգարե, Προφήτης Ηλίας) բլրից հյուսիս, որը գտնվում էր ժամանակակից քաղաքից 2 կմ հյուսիս-արևմուտք։ Հնագիտական տվյալները վկայում են, որ բնակավայրը գոյություն է ունեցել մ. թ. ա. 15-րդ դարից մինչև մ. թ. ա. 14-րդ դարերը։ Մեկ այլ վարկածով բլրի վրա եղել է մեկ այլ հին քաղաք՝ Ավգեյան (Αυγαία)[6]:

Ժամանակակից փոքր քաղաքը հիմնադրվել է XV դարի վերջից մինչև XVI դարի սկիզբը որպես Կոնստամոնիտի վանական համալիր։ XVIII դարի տնտեսական վերելքը կապված էր Սիդիրոկաֆսիայի հանքավայրում արծաթագործության վերսկսման հետ[7]։ Մտել է «Հանքաքարի միություն» («Κοινόν του Μαδεμίου») կամ Մանդեմոխորիա (Μαντεμοχώρια) ( μαντέμι «հանքաքար» թուրքերեն՝ maden) 12 գյուղերի միության մեջ։ Միության մեջ մտնում էին Գալատիստան, Վավդոսը, Ռավնան, Ստավրոսը, Վառվարան, Լիարիգովին, Նեոխորիոնը, Կազանձի-Մահալասը, Իզվորոնը, Հորուդան, Ռեվենիկիան և Իերիսոսը։ Միությունը կազմալուծվեց 1821 թվականին Հունական հեղափոխության ժամանակ, երբ Արնեյան դարձավ թուրքերի կողմից ավերված Քաղկեդոնիայի 42 բնակավայրերից մեկը։ Ավելի ուշ Արնեյան վերականգնվեց[8]։ 1871 թվականին կառուցվեց դպրոցի քարե շենքը, որը 1990 թվականից զբաղեցնում էր համայնքի ղեկավարությունը։ 1889 թվականին վերականգնվեց Այոս-Ստեփանոսի եկեղեցին (Ստեփանոս Նախավկա թեմական տաճար[4]) եռաստիճան բազիլիկա զանգակատնով։ 1912 թվականի նոյեմբերի 2-ին տեղի ունեցած Առաջին Բալկանյան պատերազմի հետևանքով Արնեյան ազատագրվեց թուրքերից[6]։ 1919 թվականին կառուցվեց Այի-Անարիյիրի եկեղեցին (Անշահասերի Սրբեր)։

1918 թվականին (ΦΕΚ 152Α) ստեղծվեց համայնքը։ Մինչև 1928 թվականը (ΦΕΚ 156Α) քաղաքը կոչվում էր Լիարիգովի (Λιαριγκόβη, բուլղար․՝ Леригово)[9]:

1999 թվականի XVIII-րդ դարի երկրորդ կեսից մինչև XIX դարի սկիզբին բացվում է Արնեյայի պատմական և ազգագրական թանգարանը[10]։ 1870 թվականին կառույցում տեղադրվում է տեքստիլի թանգարան[11]։

Բնակչություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տարի Բնակչություն, մարդ
1991 2199[12]
2001 2144[12]
2011 ▲ 2300[2]

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ Греция : Справочная карта : Масштаб 1:1 000 000 / гл. ред. Я. А. Топчиян; ред.: Г. А. Скачкова, Н. Н. Рюмина. — М.: Роскартография, Омская картографическая фабрика, 2001., (Страны мира «Европа»). — 2000 экз.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 «Πίνακας αποτελεσμάτων Μόνιμου Πληθυσμού-Απογραφής 2011» (հունարեն). Հունաստանի վիճակագրական ծառայություն. 2014 թ․ մարտի 20. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ նոյեմբերի 13-ին. Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 22-ին.
  3. ↑ 3,0 3,1 Απογραφή πληθυσμού - κατοικιών της 18ης μαρτίου 2001 (μόνιμος πληθυσμός)(հուն.). — Πειραιάς: Εθνική στατιστική υπηρεσία της Ελλάδας, 2009. — Т. I. — С. 411. — ISSN 1106-5761.
  4. ↑ 4,0 4,1 Կաղապար:ПЭ
  5. ↑ Фукидид. История. IV, 103
  6. ↑ 6,0 6,1 «Αρναία» (հունարեն). Δήμος Αριστοτέλη. Վերցված է 2018 թ․ հուլիսի 9-ին.
  7. ↑ Αγγελική Στρατή (2012). «Σιδηροκαύσια-Στάγειρα. Περιγραφή» (հունարեն). Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 8-ին. Վերցված է 2018 թ․ հուլիսի 9-ին.
  8. ↑ «Η ιστορία των μεταλλείων» (հունարեն). Δήμος Αριστοτέλη. Վերցված է 2018 թ․ հուլիսի 9-ին.
  9. ↑ «Διοικητικές μεταβολές δήμων και κοινοτήτων. Κ. Λιαριγκόβης (Θεσσαλονίκης)» (հունարեն). ΕΕΤΑΑ. Վերցված է 2018 թ․ հուլիսի 9-ին.
  10. ↑ «Ιστορικό-Λαογραφικό μουσείο Αρναίας» (հունարեն). Δήμος Αριστοτέλη. Վերցված է 2018 թ․ հուլիսի 9-ին.
  11. ↑ «Μουσείο Υφαντικής Αρναίας» (հունարեն). Δήμος Αριστοτέλη. Վերցված է 2018 թ․ հուլիսի 9-ին.
  12. ↑ 12,0 12,1 «Μόνιμος και Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος. Σύνολο Ελλάδος, νομοί, δήμοι/κοινότητες, δημοτικα/κοινοτικά διαμερίσμα και οικισμοί. Απογραφές πληθυσμού 2001 και 1991» (հունարեն). Հունաստանի վիճակագրական ծառայություն. Արխիվացված է օրիգինալից 2006 թ․ հուլիսի 16-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 22-ին.