Արվարձանային զբոսաշրջություն

Արվարձանային զբոսաշրջություն
ԵնթակատեգորիաՄթին զբոսաշրջություն, զբոսաշրջություն Խմբագրել Wikidata

Արվարձանային զբոսաշրջություն, տնակային զբոսաշրջություն, աղքատության զբոսաշրջություն կամ առանձնաթաղերում տուրիզմ, համարվում է զբոսաշրջության տեսակ, որը ներառում է այցելություններ աղքատ տարածաշրջաններ կամ, որոշ դեպքերում, բնական աղետներից տուժած տարածքներ, ինչպիսիք են միջուկային աղետների գոտիները, օրինակ` Չեռնոբիլ կամ Ֆուկուսիմա (հետևաբար և «տրավմատիկ զբոսաշրջություն»): Ի սկզբանե թիրախավորելով 19-րդ դարում Լոնդոնի և Մանհեթենի արվարձանային թաղամասերն ու առանձնաթաղերը՝ այժմ արվարձանային զբոսաշրջությունը տարածված է նաև Հարավային Աֆրիկայում, Հնդկաստանում, Բրազիլիայում, Քենիայում և Ֆիլիպիններում[1][2]:

Պատմություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բրազիլիայի Ռիո դե Ժանեյրո քաղաքում գտնվող Ռոսինյայի բլուրների արվարձանային թաղամասերը օտարերկրյա զբոսաշրջիկների համար տարածված վայր են տարածաշրջանում
Ճոպանուղի Complexo do Alemao, Ռիո դե Ժանեյրո: Օգտագործվում է ինչպես ֆավելայի ուղևորների համար դեպի մոտակա քաղաքային երկաթուղային կայարան, այնպես էլ զբոսաշրջիկների համար

Արվարձանային զբոսաշրջությունը միշտ եղել է հետաքրքրության առարկա: «Slum» (տնակային թաղամաս) բառը անգլերենում հայտնվել է մոտ 1840 թվականին, երբ այն օգտագործվում էր բարձր դասի բրիտանացիների կողմից՝ նկարագրելու Լոնդոնի Արևելյան կողմը։ 1880-ական թվականներին արվարձանային թաղամասերը դարձան զբոսաշրջության թիրախ, քանի որ հարուստ բրիտանացի զբոսաշրջիկները ցանկանում էին այցելել Նյու Յորքի այնպիսի շրջաններ, ինչպիսին է Բոուերին: Հրատարակվեցին զբոսաշրջային ուղեցույցներ, այդ թվում՝ զբոսաշրջային շրջագայություններ քաղաքներ աղքատ վայրերում: Զբոսաշրջության օպերատորները սկսել են նաև Մանհեթենում, Չիկագոյում և Սան Ֆրանցիսկոյում զբոսաշրջիկների համար տնակային շրջագայություններ կազմակերպել[3]:

1980-ականներին Հարավային Աֆրիկայում սևամորթ բնակիչները կազմակերպում էին շրջագայություններ քաղաքներում՝ սպիտակամորթ կառավարման մարմիններին և պաշտոնյաներին ցույց տալու համար, թե ինչպես են ապրում սևամորթները: Նման շրջագայությունները գրավում էին օտարերկրյա զբոսաշրջիկների, ովքեր ցանկանում էին ավելին իմանալ նման թաղամասների մասին[4]:

1990-ականների կեսերին միջազգային շրջագայություններ սկսվեցին զարգացող երկրների առավել անբարենպաստ շրջաններում գտնվող ուղղություններով, որոնք հաճախ հայտնի են որպես արվարձանային թաղամասեր: Դրանք ավելի տարածված են դարձել և հաճախ ղեկավարվում և գովազդվում են պրոֆեսիոնալ ընկերությունների կողմից: Քեյփթաունում ավելի քան 300,000 զբոսաշրջիկներ ամեն տարի այցելում են տարբեր քաղաքներ՝ տեսնելու այդ թաղամասերը[5]:

Առանձնաթաղերում տուրիզմն առաջին անգամ ուսումնասիրվել է 2005 թվականին Մայքլ Սթիվենսի կողմից՝ մշակութային քննադատության «PopMatters» ամսագրում: Գետտո կամ առանձնաթաղերում զբոսաշրջությունը ներառում է զվարճանքի բոլոր ձևերը՝ ռեփ, տեսախաղեր, ֆիլմեր, հեռուստատեսություն և այլն, որոնք թույլ են տալիս սպառողներին շարժվել քաղաքի կենտրոնում՝ առանց տնից դուրս գալու[6]: 1980-ականներին Նյու Յորք մեկնած միջազգային զբոսաշրջիկները բերեցին Հարլեմում զբոսաշրջության մեծ հաջողություն: 2002 թ.-ին Ֆիլադելֆիան սկսեց շրջագայություններ առաջարկել քաղաքի աղտոտված թաղամասերով: Կատրինա փոթորկից հետո շրջագայություններ են առաջարկվել ջրհեղեղից ավերված Նոր Օռլեանի հայտնի դաժան և աղքատ տարածքով: The Wire Tour-ը շրջագայություն է Բալթիմորի արվարձանային թաղամասերում:

2010 թվականի դեկտեմբերին Բրիստոլում տեղի ունեցավ արվարձանային զբոսաշրջության առաջին միջազգային համաժողովը[7]: Ստեղծվել է տնակային զբոսաշրջությունում աշխատող կամ առնչվող մարդկանց սոցիալական ցանց[8]:

Տեղագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արվարձանային զբոսաշրջությունը հիմնականում հանդիպում է զարգացող երկրների ներքաղաքային և մայրաքաղաքների տարածքներում և առավել հաճախ անվանում են տարածքների տեսակից:

  • Քաղաքային զբոսաշրջություն: Հարավաֆրիկյան համայնքները մնում են նկատելիորեն բաժանված հարուստ, պատմականորեն սպիտակ արվարձանների և աղքատ, պատմականորեն սևամորթ քաղաքների միջև՝ ապարտեիդի և ռասայական տարանջատման հետևանքների պատճառով:
  • Ֆավելա տուրիզմ՝ Բրազիլիայում[9]:
  • Տնտեսական անհավասարություններ Հնդկաստանում. Տարբեր վայրեր, ներառյալ Դհարավին Մումբայում և Ռոյապուրամը Չեննայում [10][11]:
  • Սոցիալական կամ կրոնական բաժանում` Նյու Յորք, Հյուսիսային Ամերիկա և Բելֆաստ, Հյուսիսային Իռլանդիա[12]:
  • «Կատրինա» փոթորկից հետո Լուիզիանայի աղքատ շրջանները վերածվեցին տնակային թաղամասերի՝ աղետի հետևանքով գրավելով զբոսաշրջիկներին[13]:
  • Բելգիայի Շառլեռուան այս երեւույթի ևս մեկ օրինակ է զարգացած երկրում[14]:

Շարժառիթ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2010 թվականին Փենսիլվանիայի համալսարանի կատարած ուսումնասիրությունը ցույց է տվել, որ Մումբայի հարավի արվարձանային թաղամասում զբոսաշրջիկները հիմնականում լցված են հետաքրքրասիրությամբ, այլ ոչ թե մի քանի մրցակցող գործոններով, ինչպիսիք են` սոցիալական համեմատություն, զվարճանք, կրթություն կամ ինքնազարգացում: Բացի այդ, ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ արվարձանային թաղամասերի բնակիչների մեծամասնությունը խառը զգացողություններ են ունեցել էքսկուրսիաների վերաբերյալ, մինչդեռ զբոսաշրջիկների մեծամասնությունը դրական զգացմունքներ է հայտնել շրջագայության ընթացքում, ընդ որում հետաքրքրությունը և ինտրիգը ամենատարածված զգացողություններն են[1]:Բազմաթիվ զբոսաշրջիկներ հաճախ են գալիս արվարձանային թաղամասեր՝ իրենց կյանքի մասին պատկերացում ստանալու համար[1]:

Սթիվենսը գրել է` «Սերիալների պահանջարկը, որը պատուհան է տալիս դեպի գետտո՝ սկսած փողոցային ցանցային հանցագործությունների շոուներից, ինչպիսիք են ոստիկանները մինչև հիպերիրատեսական կաբելային սերիալները, ինչպիսին է The Wire-ը, ուղիղ համեմատական ​​աճել է միջին դասի Ամերիկայի անվտանգության բարձրացմանը: Քանի որ թվային մեդիան հասնում է իրականության ավելի մանրամասն սիմուլյացիայի, հուզումների ցանկությունը դառնում է ոչ միայն ավելի մեծ ու ավելի լավ պայթյուններ տեսնելու, այլ դասակարգային և ռասայական սահմանները հատելու և ապրելու այլ կերպ ապրելու ցանկություն[15]:

Քննադատություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արվարձանային թաղամասերի զբոսաշրջությունը բազմաթիվ վեճերի առարկա է դարձել, երբ քննադատները տնակային զբոսաշրջության վոյերիստական ​​կողմերը պիտակավորում են որպես աղքատության դրսևորումներ: Այս պրակտիկայի և՛ քննադատությունները, և՛ պաշտպանությունները արվել են հայտնի թերթերի խմբագրական էջերում, ինչպիսիք են (New York Times, Wall Street Journal, London Times) և այլն: Արվարձանային զբոսաշրջության դեմ պաշտպանների առաջնային մեղադրանքն այն է, որ այն «աղքատությունը վերածում է զվարճանքի, մի բան, որից կարելի է մի պահ զգալ և հետո փախչել»: Քենիացի Քենեդի Օդեդեն The New York Times (Op-Ed) բաժնում գրել է` «Նրանք լուսանկարներ են ստանում, մենք կորցնում ենք մեր արժանապատվության մի մասը» [16]: Արվարձանային զբոսաշրջության քննադատները նաև նշում են այն փաստը, որ Սուրբ Ծնունդը և Սուրբ Վալենտինի օրը որպես տնակային զբոսաշրջության սովորական ժամանակներ, հետագայում աջակցում են այն համոզմունքին, որ արևմտյան բնակիչները հաճախ այցելում են տնակային թաղամասեր, որպեսզի «իրենց ավելի լավ զգան» այդ տոների ժամանակ, երբ մարդկանց մեծամասնությունը ընտանիքների և այլ մարդկանց հետ է[17]:

Շրջագայությունները ապահովում են զբաղվածություն և եկամուտ արվարձանային թաղամասերից զբոսավարների համար, արհեստավորների համար ՝հուշանվերներ վաճառելու հնարավորություն և կարող են վերադարձնել համայնքում ստացված շահույթով[18]: Նմանապես, բարձրացվել է այն փաստարկը, որ ապահովված զբոսաշրջիկները կարող են ավելի մոտիվացված լինել օգնելու արդյունքում[19]:

2013-ին հակասություններ ծագեցին, երբ «Real Bronx Tours»-ը առաջարկեց շրջագայություններ Հյուսիսային Ամերիկայի Բրոնքսում, որը գովազդվում էր որպես «ճանապարհորդություն իրական Նյու Յորք քաղաքի «գետտո» սպանությունների փորձը»: Համայնքի նախագահ Ռուբեն Դիազ կրտսերը. և Նյու Յորքի քաղաքային խորհրդի անդամ Մելիսա Մարկ-Վիվերիտոն դատապարտել են շրջագայությունները՝ նշելով, որ «Բրոնքսի օգտագործումը, այսպես կոչված, «գետտո» փորձը զբոսաշրջիկներին վաճառելու համար լիովին անընդունելի է և ամենաբարձր վիրավորանքը մեր ներկայացրած համայնքների համար»: Շուտով շրջագայությունները դադարեցվեցին[20]:

Տարաձայնություններ են ծագել նաև զբոսաշրջային փաթեթի հայտարարության շուրջ, որն առաջարկում էր գիշերակաց մնալ Մումբայի նժույգ թաղամասերում, ինչպես նաև այնտեղ հասարակական զուգարաններ օգտագործելը, 2018 թվականին [21][22]: Փաթեթի մասին հայտարարել է Նիդեռլանդների քաղաքացի և կամավոր Դեյվիդ Բիջալը, ինչպես նաև տնակային թաղամասի բնակիչ Ռավի Սանսին[22]: Բիջալը բրիտանական The Guardian օրաթերթին ասել է, որ մարդիկ գալիս են Մումբայի աղքատ թաղամասեր միայն Facebook-ում լուսանկարներ տեղադրելու համար, փոխարենը, իր փաթեթը նպատակ ունի ավելի լավ ճանաչել տնակային թաղամասերը: Բիջալը նաև ասաց, որ զբոսաշրջիկների կողմից տրված գումարը կտրվի այն տնային տնտեսություններին, որտեղ նրանք բնակվում են[22]։ Մինչ տարբեր հասարակական կազմակերպություններ քննադատել են ծրագիրը՝ աղքատությունը վաճառելու համար, մյուսները քննարկել են, որ նման ծրագրերն անհրաժեշտ են տնակային ավանների մասին մարդկանց ընկալումը փոխելու համար։

Տես Նաև

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Ma, Bob (May 15, 2010). «Slum Tourism: A Trip into the Controversy». University of Pennsylvania.
  2. ↑ «Slumming In This Town. A Fashionable London Mania Reaches New-York. Slumming Parties To Be The Rage This Winter. Good Districts To Visit. Mrs. Langtry As A Slummer». The New York Times. September 14, 1884. «'Slumming', the latest fashionable idiosyncrasy in London – i.e., the visiting of the slums of the great city by parties of ladies and gentlemen for sightseeing – is mildly practiced here by our foreign visitors by a tour of the Bowery, winding up with a visit to an opium joint or Harry Hill's. ...»
  3. ↑ Fabian Frenzel; Ko Koens; Malte Steinbrink, eds. (2012). Slum Tourism: Poverty, Power and Ethics. Taylor & Francis. էջ 2. ISBN 9781136487958.
  4. ↑ Dondolo, Luvuyo (2002). «The Construction of Public History and Tourism Destinations in Cape Town's Townships: A Study of Routes, Sites and Heritage» (PDF). Cape Town: University of the Western Cape.
  5. ↑ Rolfes, Manfred (September 26, 2009). «Poverty tourism: theoretical reflections and empirical findings regarding an extraordinary form of tourism». GeoJournal. GeoJournal Springer Science and Business Media. 75 (5): 421. doi:10.1007/s10708-009-9311-8. S2CID 154299791.
  6. ↑ «XXL — Ghetto tourism». XXL. February 5, 2007.
  7. ↑ «Destination Slum». May 16, 2014. Արխիվացված է օրիգինալից January 21, 2021-ին. Վերցված է August 16, 2024-ին.
  8. ↑ «Slumtourism.net – Network for people working in or with slum tourism».
  9. ↑ «Different from what visitors expect: Interview with Oberdan Basilio Chagas who guides visitors through his favela. In: D+C Vol.42.2015:4». March 29, 2015.
  10. ↑ Melik, James (September 24, 2012). «Slum tourism: Patronising or social enlightenment?». BBC News.
  11. ↑ Mendes, Ana Cristina (2010). «Showcasing India Unshining: Film Tourism in Danny Boyle's Slumdog Millionaire». Third Text. 24 (4): 471–479. doi:10.1080/09528822.2010.491379. ISSN 0952-8822. S2CID 145021606.
  12. ↑ Gentleman, Amelia (May 7, 2006). «Slum tours: a day trip too far?». The Guardian.
  13. ↑ Young, Holly (October 9, 2012). «Disaster tourism: how bus trips to the scene of Hurricane Katrina make profit from loss». The Independent.
  14. ↑ «Wallonia: Eight things you didn't know about Belgium's French-speaking region». BBC News. October 24, 2016.
  15. ↑ DECHTER, GADI (May 24, 2006). «Wish You Weren't Here». The Baltimore Sun.
  16. ↑ Odede, Kennedy (August 9, 2010). «Slumdog Tourism». The New York Times.
  17. ↑ Hanrahan, Mark (May 8, 2013). «Slum Tourism: Shanty Town Tours In Brazil, India, South Africa Give Travelers Glimpse At Poverty; Raise Ethical Questions». HuffPost.
  18. ↑ Weiner, Eric (March 9, 2008). «Slum Visits: Tourism or Voyeurism?». The New York Times.
  19. ↑ «Does slum tourism make us better people?». ScienceDaily. January 30, 2010.
  20. ↑ Iaboni, Rande (May 23, 2013). «'Ghetto' tours of Bronx ended after outrage». CNN.
  21. ↑ «പകിട്ടുള്ള ടൂറിസമല്ല: പരിവട്ടം അനുഭവിച്ചറിയാം.. മുംബൈയില്‍ ചേരി ടൂറിസം | Tourism News Live». October 20, 2020. Արխիվացված է օրիգինալից October 20, 2020-ին.
  22. ↑ 22,0 22,1 22,2 «മുംബൈ ചേരി ടൂറിസം; രാത്രിക്ക് വാടക 2000». malayalam.samayam.com (մալայալամ). Արխիվացված է օրիգինալից 13 January 2021-ին.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիճամփորդն ունի Tips for travel in developing countriesին առնչվող զբոսաշրջային տեղեկատվություն։