Ժուն Իժեն | |
Կուսակցություն՝ | Չինաստանի կոմունիստական կուսակցություն |
---|---|
Ծննդյան օր՝ | մայիսի 1, 1916[1] |
Ծննդավայր՝ | Վուքսի, Ցզյանսու, Beiyang Government |
Վախճանի օր՝ | հոկտեմբերի 26, 2005[2][1] (89 տարեկան) |
Վախճանի վայրը՝ | Պեկին |
Ամուսին ՝ | Yang Jianqing? |
Երեխաներ՝ | Larry Yung? |
Դինաստիա՝ | family of Rong Xitai? |
Հայր՝ | Rong Desheng? |
Ժուն Իժեն (չինարեն՝ 荣 毅仁,մայիսի 1, 1916[1], Վուքսի, Ցզյանսու, Beiyang Government - հոկտեմբերի 26, 2005[2][1], Պեկին), չինացի ձեռնարկատեր, պետական գործիչ, միլիարդատեր, Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության փոխնախագահ (1993-1998 թթ)։ Նրան անվանում էին «կարմիր կապիտալիստ»[3]։ 2000 թվականի Forbes-ի վարկածով Չինաստանի ամենահարուստ գործարարը (1,9 միլիարդ դոլար կարողությամբ)[3][4]։ Նրան նաև անվանում էին «նախկին կապիտալիստին բանվորի վերածելու տիպիկ օրինակ»[5]։ CITIC Group ընկերության հիմնադիր (1978թ)[6], ղեկավար։ 1985 թվականից Չինաստանի կոմունիստական կուսակցության անդամ։ Ինչպես նշել է Վադիմ Շաբալինը, նա եղել է «ազգային կապիտալը ՉԺՀ քաղաքականության փոխակերպելու խորհրդանիշը»[7]։
1930-ականների Չինաստանի ամենահարուստ մարդկանցից մեկի՝ Ժուն Դեշենի որդին է, ում իր եղբոր՝ Ժուն Ցոնջինի հետ կոչում էին «Ալլյուրի և տեքստիլի արքաներ»[8]։ Նրանք «Ֆունֆեն» մասնավոր ալրաղացի տերերն էին, որը իր բացման պահին՝ 1900 թվականին ամենամեծն էր Արևելյան Ասիայում, իսկ 60-ականներին այն դարձավ Շանհայի ալրաղաց[9]։
Մինչև Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության ձևավորումը նա երկրի ամենահարուստ տեքստիլ մագնատներից էր[5]։ Նա սերում է հայտնի արդյունաբերողների Ժոն ընտանիքից (մինչ Չինաստանի ազատագրումը նրանք ունեին 24 ձեռնարկություն՝ տեքստիլ, ներկարարական և տպագրական, ալյուր ֆրեզերային, մեխանիկական)[10]։ 1956 թվականին նա իր գործարաններն ու ընտանեկան կապիտալը փոխանցեց կառավարությանը[3][5]։
50-ական թվականներին եղել է Շանհայի փոխքաղաքապետ։ Ավելի ուշ՝ տեքստիլ արդյունաբերության փոխնախարար, Արդյունաբերողների և առևտրականների համաչինական ասոցիացիայի նախագահ, 5-րդ «Չինաստանի ժողովրդական քաղաքական խորհրդատվական համաժողովի» նախագահի տեղակալ, 6-րդ և 7-րդ «Համաչինական ազգային ժողովրդական կոնգրեսի» մշտական կոմիտեի նախագահի տեղակալ (1983 -1988, 1988 -1993)։ 1988-1993 թվականներին ղեկավարել է «Արդյունաբերողների և առևտրականների համաչինական ֆեդերացիան»։ 1993 թվականից մինչև 1998 թվականը Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության նախագահի տեղակալ։
Ճնշվել է մշակութային հեղափոխության ժամանակ, հետագայում ռեաբիլիտացվել[11]։ Տնտեսական բարեփոխումների ակտիվ ջատագովը՝ 1978 թվականին միացել է Դեն Սյաոպինի թիմին[3]։ 1979 թվականի հոկտեմբերի 4-ին Չինաստանում հիմնել է Միջազգային միջնորդ ներդրումային ընկերությունը և դարձել ընկերության խորհրդի նախագահ։ Հիշատակված է Մարգարեթ Թետչերի «Պետության ղեկավարման արվեստը» գրքում, ինչպես նաև Դմիտրի Շեպիլովի հուշերում՝ «Անհամաձայնեցված. Հիշողություններ»[11][12]։
Որդին՝ Ռոն Չժիյանը (Լարի Յունգ), 2000 թվականին դարձել է Forbes-ի առաջին չինացի միլիարդատերը[13][14]։