Կրթությունը Հունաստանում

Կրթությունը Հունաստանում
Հունաստանի ազգային գրադարանի շենք
Բյուջե12,08 մլրդ €
ՀՆԱ 4%
Հիմնական լեզուներըհունարեն
Գրագիտության մակարդակը (2014)
Ընդհանուր98%
Տղա99%
Աղջիկ97%

Կրթությունը Հունաստանում, Հունաստանի կրթական համակարգ, որը հիմնականում բաժանված է երեք մակարդակների՝ տարրական, միջնակարգ և բարձրագույն, ինչպես նաև միջնակարգ կրթությունից հետո լրացուցիչ մասնագիտական վերապատրաստում։ Տարրական կրթությունը բաժանվում է երկու մասի՝ մանկապարտեզ - մեկ կամ երկու տարի տևողությամբի և տարրական դպրոց - վեց տարի տևողությամբ (6 - 12 տարեկան)։ Միջնակարգ կրթությունը ներառում է երկու փուլ՝ գիմնազիա (միջին կամ կրտսեր ավագ դպրոց) - երեք տարի տևողությամբ, որից հետո ուսումը կարելի է շարունակել լիցեյում (ավագ դպրոցի ակադեմիական ուղղվածություններից մեկը), կամ մասնագիտական վերապատրաստում ստանալ Մասնագիտական ինստիտուտներում (հուն․՝ Ινστιτούτο Επαγγελματικής Κατάρτισης կամ IEK)[1]։ Բարձրագույն կրթությունը ստանում են Համալսարաններում, Պոլիտեխնիկական, Տեխնոլոգիական կրթական ինստիտուտներում (1983 թվականից հուն․՝ Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα կամ T.E.I.) և Ակադեմիաներում, որոնցում առաջնայունությունը տրվում է զինվորականներին և հոգևորականությանը։ Բակալավրի կոչում ստանալու համար ԲՈւՀ-ական կրթությունը որպես կանոն 4 տարի է տևում, պոլիտեխնիկականում և որոշ տեխնիկական կամ արվեստի դպրոցներում՝ 5 տարի, իսկ բժշկական դպրոցներում՝ 6 տարի, հետբուհական (MSc մակարդակի) կրթությունը 1 - 2 տարի և դոկտորական աստիճանը (PhD մակարդակ) 3 - 6 տարի[2]։

Կրթության բոլոր աստիճանները վերահսկում է Կրթության նախարարության, հետազոտությունների և կրոնի հարցերի վարչությունը։ Նախարարությունը իրականացնում է կենտրոնացված վերահսկողություն պետական դպրոցների վրա՝ սահմանելով ուսումնական ծրագիրը, նշանակելով անձնակազմը և վերահսկելով ֆինանսավորումը։ Մասնավոր դպրոցները նույնպես նախարարության վերահսկողական տակ են գտնվում։ Տարածաշրջանային մակարդակով նախարարության վերահսկողությունն իրականացվում է տարրական և միջնակարգ կրթության պրեֆեկտուրաների ներկայացուցիչների կողմից։ Երրորդային հաստատությունները անվանապես ինքնավար են, բայց նախարարությունը պատասխանատվություն է կրում դրանց ֆինանսավորման և բակալավրիատի ծրագրով ուսանողներին բաշխելու հարցում։ Ներկայումս Հունաստանի կառավարությունը ճանաչում է միայն պետական բուհերի առաջարկած ծրագրերը, չնայած կան մի քանի մասնավոր համալսարաններ և քոլեջներ, որոնց կրթական ծրագրերը վավերացվում և վերահսկվում են ամերիկյան, բրիտանական և եվրոպական այլ համալսարանների կողմից։ Հունաստանի կառավարությունը ստիպված է ճանաչել այդ արտասահմանյան ծրագրերը։

Պետական դպրոցներ ու համալսարաններ ուսման վարձ չեն գանձում և դասագրքեր տրամադրվում են անվճար բոլոր աշակերտների համար։ 2011 թվականից նոր դասագրքերի նկատելի պակասը ստիպել են նախորդ տարվա գրքերն օգտագործել։ Կան նաև մի շարք մասնավոր կրկնուսուցման դպրոցներ, քոլեջներ և համալսարաններ, որոնք գործում են պետականին զուգահեռ և լրացուցիչ ուսման վարձ են գանձում։ Այս զուգահեռ դպրոցները ուսուցանում են օտար լեզուներ, լրացուցիչ դասեր թույլ ուսանողների համար, ինչպես նաև քննությունների նախապատրաստական դասընթացներ։ Շատ աշակերտներ, որպես կանոն, հաճախում են այդ դասերին կեսօրին և երեկոյան՝ ի լրումն իրենց սովորական դպրոցական դասաժամերի։

Տարրական կրթություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կրթությունը Հունաստանում պարտադիր է 6-ից 15 տարեկան բոլոր երեխաների համար։ Այն կազմված է տարրական դպրոցից (6 դասարան) և ավագ դպրոցից (հուն․՝ Γυμνάσιο), 3 դասարանով գիմնազիա։ 2,5 տարեկանից մեծ երեխաների համար գործում են նախադպրոցական հաստատություններ՝ մանկամսուրներ (հուն․՝ Παιδικός σταθμός), որոնք լինում են ինչպես առանձին, այնպես էլ մանկապարտեզների (հուն․՝ Νηπιαγωγείο) կազմի մեջ։

Տարրական դպրոցները կոչվում են «Դիմոտիկո» ( (հուն․՝ Δημοτικό Σχολείο, demotic - համայնքային), որը գալիս է հնուց, երբ դպրոցները համայնքային էին։ Տարրական դպրոցն ունի 6 դասարան։ Տարրական դպրոցում սովորելու առաջին երկու տարիների ընթացքում աշակերտները պաշտոնապես չեն գնահատվում, և ծնողները երեխաների առաջադիմության մասին տեղեկանում են ուսուցչի հետ բանավոր հաղորդակցության միջոցով։ Գնահատումը սկսվում է 3-րդ դասարանից, իսկ գրավոր քննությունները՝ 5-րդ դասարանից։ Դասարանից դասարան տեղափոխվում են ավտոմատ կերպով, իսկ թերացող աշակերտների համար կազմակերպվում է կրկնուսուցում։

1-ին դասարան (Πρώτη δημοτικού). 6-ից 7 տարեկաններ
2-րդ դասարան (Δευτέρα δημοτικού). 7-ից 8 տարեկաններ
3-րդ դասարան (Τρίτη δημοτικού). 8-ից 9 տարեկաններ
4-րդ դասարան (Τετάρτη δημοτικού). 9-ից 10 տարեկաններ
5-րդ դասարան (Πέμπτη δημοτικού). 10-ից 11 տարեկաններ
6-րդ դասարան (Έκτη δημοτικού). 11-ից 12 տարեկաններ

Նորմալ դպրոցական օրը սկսվում է առավոտյան ժամը 8.15 և ավարտում է 13.15 -ից մինչև 15.00, կախված դպրոցից։ Այն Դասաժամերը 40 և 90 րոպե են։ Ուսումնական տարին միշտ սկսվում է սեպտեմբերի 11-ին և ավարտվում է հունիսի 15-ին։ Ուսանողներն ունեն ամառային արձակուրդ (մոտ 3 ամիս), Սուրբ Ծննդյան արձակուրդ (2 շաբաթ) և Զատկի արձակուրդ (2 շաբաթ)։ Բացի այդ արձակուրդային ևս չորս օր կա՝ երկու ազգային տոները նշելու համար (28.10 և 25.03)։

Արիստոտելի համալսարանի Փիլիսոփայության ֆակուլտետ՝ համալսարանի ամենահին մասնաշենքը, 1925 թվականի շինություն
Աթենքի էկոնոմիկայի և բիզնեսի համալսարանի գլխավոր մասնաշենք

Հիմնական առարկաներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Շաբաթվա մեջ ժամերի քանակը կախված է ուսուցչից[3]։

Լրացուցիչ առարկաներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Ֆիզիկա (շաբաթական 3 ժամ, միայն 5-րդ և 6-րդ դասարանների համար)
  • Աշխարհագրություն (շաբաթական 2 ժամ, միայն 5-րդ և 6-րդ դասարանների համար)
  • Պատմություն (շաբաթական 2 ժամ, միայն 3-րդից 6-րդ դասարանների համար)
  • Կրոնագիտություն (շաբաթական 1 ժամ, միայն 3-րդից 6-րդ դասարանների համար)
  • Սոցիոլոգիա և քաղաքագիտություն (շաբաթական 1 ժամ, միայն 5-րդ և 6-րդ դասարանների համար)
  • Երկրորդ օտար լեզու (շաբաթական 2 ժամ, միայն 5-րդ և 6-րդ դասարանների համար)[3]։

Գնահատման համակարգ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • 1-ին դասարանում գնահատական չկա
  • 2-րդ դասարանում գնահատական չկա
  • 3-րդ դասարանում գնահատվում են A - C (հազվադեպ նաև՝ D)
  • 4-րդ դասարանում A - C (հազվադեպ նաև՝ D)
  • 5-րդ դասարանում գնահատվում են 1—10 բալով
  • 6-րդ դասարանում գնահատվում են 1—10 բալով[3]։

Միջնակարգ կրթություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պարտադիր կրթության մեջ է մտնում նաև Գիմնազիան (հուն․՝ Γυμνάσιο), որն ունի երեք դասարան.

1-ին դասարան, 12-ից 13 տարեկաններ
2-րդ դասարանի, 13-ից 14 տարեկաններ
3-րդ դասարան, 14-ից 15 տարեկաններ

Դասերը մեկնարկում են սեպտեմբերի 11-ին և ավարտվում՝ հունիսի 15-18-ը։ Դասերը ավարտվում են մայիսի 31-ին, որից հետո ուսանողները պատրաստվում են տարվա ավարտական քննություններին։ Դասերը կսկսվեն առավոտյան ժամը 8.15 և ավարտվում է 13.45-ից մինչև 14.15-ը, ըստ դպրոցի տեսակի։ Դասաժամերը տևում են 30-ից 45 րոպե՝ 10 և 5 րոպե ընդմիջումներով։

Հունաստանում եղել են 6 տեսակի գիմնազիաներ.

  1. Ընդհանուր գիմնազիա. տարրական դպրոցից տեղափոխվում են ավտոմատ ձևով
  2. Սպորտի գիմնազիա. այս տիպի դպրոցների աշակերտները պետք է որոշակի մարզաձևերի քննություններ հանձնեն, ինչպես օրինակ՝ ֆուտբոլ, բասկետբոլ, վոլեյբոլ, մարմնամարզության, պոլո, լող և այլն
  3. Երաժշտական ուսումնարան. այս տիպի դպրոցների աշակերտները պետք է որևէ երաժշտական գործիքով քննություններ հանձնեն
  4. Արվեստի գիմնազիա. այս տիպի դպրոցներ ընդունվող աշակերտները պետք է արվեստի, պարի կամ թատրոնի որոշակի քննություններ հանձնեն
  5. Փորձարարական գիմնազիա. այս տիպի դպրոցների աշակերտների պետք է մաթեմատիկայի, բնագիտական, և գիր ու գրականության որոշակի քննություններ հանձնեն
  6. Եկեղեցու գիմնազիա։

Ներկայումս չկա Սպորտի գիմնազիա։

Ավագ դպրոց

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ավագ դպրոցը (հուն․՝ Γενικό Λύκειο) կամ ընդհանուր լիցեյը լրացուցիչ միջնակարգ կրթություն է տալիս։ Լրացուցիչ միջնակարգ կրթությունը ըստ 1997 թվականի կրթական բարեփոխումների, կարելի է ստանալ երկու տեսակի կրթական հաստատություններում՝ ընդհանուր վարժարան (1997 թվականից կոչվել են միասնական դպրոց - հուն․՝ Ενιαίο Λύκειο, իսկ 2006 թվականից վերանվանվել է ընդհանուր դպրոց - հուն․՝ Γενικό Λύκειο) և պրոֆ-տեխնիկական կրթության հաստատություններ (հուն․՝ Τεχνικό Επαγγελματικό Εκπαιδευτήριο - տեխնիկումներ)։ Ընդհանուր վարժարանում կրթության տևողությունը 2 կա 3 տարի է, իսկ տեխնիկումում՝ 3 տարի։

1-ին դասարան, 15-ից 16 տարեկաններ
2-րդ դասարանի, 16-ից 17 տարեկաններ
3-րդ դասարան, 17-ից 18 տարեկաններ

Ընդհանուր վարժարանի ատեստատը ընդամենը միջնակարգ կրթությունը հաստատող վկայական է, տեխնիկումի ատեստատը ըստ մասնագիտության աշխատանքի անցնելու իրավունք է տալիս։ Ընդ որում պահպանվում է սովորողների մի հաստատությունից մյուսը տեղափոխվելու հնարավորությունը։ Լրացուցիչ միջնակարգ կրթության կրթական հաստատությունների թվին են պատկանում նաև մասնագիտական ուսուցման ինստիտուտները (հուն․՝ Ινστιτούτο Επαγγελματικής Κατάρτισης), որոնք տալիս են պաշտոնական, բայց ոչ դասակարգված կրթություն, քանի որ այնտեղ ընդունվում են ոչ միայն վարժարանի, այլև ավագ դպրոցի շրջանավարտները[3]։ Ներկայացվել է նոր ուսանողների 1-ին դասարանից ընդհանուր ճեմարանի։

2013 թվականի սեպտեմբերի 12-ին Հունաստանի կրթության նախարար Կոնստանտինոս Արվանիտոպուլոսը պաշտոնապես հայտարարել նոր համակարգի ստեղծումը։

Մասնավոր դպրոցներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հունաստանում բազմաթիվ մասնավոր դպրոցներ կան, որոնցում սովորում են տարրական և միջնակարգ դպրոցների աշակերտների 6 % -ը (Եվրամիությունում ամենաբարձր տոկոսն են կազմում)։ Մասնավոր դպրոցում կրթության համար վճարը կազմում է տարեկան €1,500-ից մինչև €13,000[4][5]։

Բարձրագույն դպրոց

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Աթենքի համալսարանի Պատմության ֆակուլտերի մասնաշնեք
Պանթեոնի համալսարանի կենտրոնական մասնաշենք

Համաձայն Հունաստանի սահմանադրության (հոդված 16.8) ոչ պետական բարձրագույն ուսումնական հաստատությունները արգելված են[6]։ Պետական Բարձրագույն կրթություն կարելի է ստանալ համալսարաններում և Տեխնիկական կրթության համալսարաններում (հուն․՝ Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα)։ Ընդունելությունը կատարվում է լիցեյի երկրորդ և երրորդ դասարանների քննական արդյունքների հիման վրա։ Բացի այդ 22 տարին լրացած անձինք վիճակ գցելու միջոցով կարող ե դառնալ Հունաստանի բաց համալսարանի ուսանողներ։ Համալսարաններում ուսումնական տարին տևում է սեպտեմբերի 1-ից մինչև հունիսի 21-ը, այն դեպքում, երբ դասերը սկսվում են սեպտեմբերի 11-ից և ավարտվում են հունիսի 15-ին։ Տարվա ընթացքում երկար ատև արձակուրդներ կան Սուրբ ծննդյան տոների և Զատիկի կապակցությամբ։ Արձակուրդներն ընդհանուր առմամբ 4 շաբաթից չեն անցնում[3]։

Հունաստանի ամենահեղինակավոր համալսարաններից են.

Բարեփոխումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2008 թվականին Հունաստանում նախնական կրթության ծախսերը կազմել են 2 097 154 000 եվրո, միջնակարգ կրթության ծախսերը՝ 2 523 807 650 եվրո, Բարձրագույն համալսարանական կրթության ծապխսերը՝ 1 078 554 000 եվրո և Տեխնիկական կրթության ինստիտուտների ծախսերը՝ 409 576 000 եվրո[3]։ Միջին հաշվով կրթության տարեկան ծախսերը ՀՆԱ-ի 4,4 % -ն է կազմում։ Այս ցուցանիշով Հունաստանը աշխարհում 92-րդ տեղում է[8]։

2010 թվականին Հունաստանի կառավարությունը հայտարարել է կրթական բարեփոխումների մասին, որի նպատակ էր հետապնդում բարձրագույն կրթական հաստատությունները հրապարակայնացնելու և միջազգայնացմնելու, դպրոցական և ուսանողական ինքնակառավարման հնարավորությունների ընդլայնումը։ Բացի այդ 2013-2014 թվականների ուսումնական տարում բացվեցին առաջին երկարօրյա դպրոցներ և օնլայն դպրոցներ[9]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ Չշփոթել համալսարանի կամ հետազոտական ինստիտուտի հետ
  2. ↑ Հունաստանի կրթական համակարգը և քաղաքականությունը Արխիվացված 2017-03-16 Wayback Machine (անգլ.)
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Eurybase — Descriptions of National Education Systems and Policies Արխիվացված 2010-05-25 Wayback Machine (անգլ.)
  4. ↑ Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας, Το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα Συνοπτική εικόνα σε αριθμούς, Αθήνα, 2003. (ISBN 960-541-108-3) (հուն.)
  5. ↑ Marseilles, Makki (2006 թ․ հունվարի 24). «GREECE: An expensive free education». University World News. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 7-ին. (անգլ.)
  6. ↑ Constitution of Greece (անգլ.)
  7. ↑ Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων (հուն.)
  8. ↑ «CIA Fact Book. Greece overview». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 25-ին. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 4-ին.
  9. ↑ «Радикальные изменения в сфере образования». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 6-ին. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 4-ին.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կրթությունը Հունաստանում» հոդվածին։
 ⛭ 
  Բառարաններ և հանրագիտարաններ