Մ40 անհետգլորք թնդանոթ

Մ40 անհետգլորք թնդանոթ
Տեսակ	զենքի մոդել
Ենթատեսակ	105 mm recoilless rifle?
Երկիր	ԱՄՆ
Ծառայության ընդունման տարի	1953
Պատերազմներ	Վիետնամի պատերազմ
Արտադրող	ՈՒոթերվոլետի զինանոց
Փամփուշտի տեսակ	high-explosive anti-tank warhead? և 106 x 607 mm R?

Մ40 անհետգլորք թնդանոթ^[1][2][3][4], թեթև քաշով^[5] թնդանոթ, որը մշակվել է 1950-ական թվականների սկզբին և ԱՄՆ բանակում սկսվել է օգտագործվել 1953 թվականին։ Նախատեսված է հակառակորդի կրակակետերը և կենդանի ուժերը ոչնչացնելու, ինչպես նաև զրահատեխնիկայի դեմ պայքարելու համար։ 1970-ական թվականների սկզբին՝ սպառազինության մեջ TOW հակատանկային համակարգն ընդունելուց հետո, այն դուրս է բերվել սպառազինությունից։

Մ40-ը դրսևորվել է որպես արդյունավետ զենք։ Այն իր դասի աշխարհում ամենատարածված մոդելներից մեկն է։ Մ40-ն աշխարհի ավելի քան 50 երկրների բանակների սպառազինության մասն է կազմում։

Կառուցվածք

Թնդանոթն ունի ակոսավոր փող և մխոցային փակաղակ՝ ելքային 4 ծայրափողակներով։ Այս սարքում օգտագործվել է փոքր բացվածքներով հորատման պարկուճ։ Գազի մի մասը անցնել է դրա միջով և հետ շպրտվել հատուկ ծայրափողակների միջով՝ դրանով իսկ ստեղծելով ռեակտիվ պահ, որը ճնշում է հետահրման ուժը։

Մ40-ն առաջին անհետգլորք թնդանոթն է, որն ունի նշանոցի հարմարություն ինչպես ուղիղ նշանառությամբ, այնպես էլ փակ կրակակետերից կրակելու համար։ Ուղիղ նշանառությամբ և փակ դիրքերից կրակելու համար թնդանոթի վրա տեղադրված է հեռադիտակային նշանոց։ Թնդանոթի դարձկեն և ամբարձիչ մեխանիզմներին կցված են ձեռքի շարժակներ։

M79 հրետասայլը սարքավորված է երեք շարժական հրետասայլերով, որոնցից մեկին կցված է անիվ, իսկ մյուս երկուսին՝ ծալովի բռնատեղ։

Բացի այդ, Մ40 անհետգլորք թնդանոթը հաճախ տեղադրվել է բարձր անցանելիությամբ ավտոմեքենաների և զրահատեխնիկայի վրա. M38A1, M151, AIL «Storm» «ջիպեր», «Land Rover» և HMMWV, M113 ACAV զրահավոր փոխադրիչ մեքենաներ, ինչպես նաև «Օնտոս» և «տիպ 60» ինքնագնաց հրետանային սարքերի վրա։

Կրակելու համար թնդանոթի վերևում տեղադրվել է Մ8 12,7 միլիմետրանոց նշանափորձման գնդացիր (որն օգտագործվում է բալիստիկ հատուկ փամփուշները կրակելու համար՝ 106 միլիմետրանոց Մ40-ի կրակոցի հետագծին համապատասխան)։

1968 թվականի վերջին ԱՄՆ-ում Մ40 անհետգլորք թնդանոթի համար ստեղծվել է գիշերային նշանոց^[6]։

Ներառված կառույցներ

Թնդանոթի և զինամթերքի արտադրությամբ զբաղվել են հետևյալ կառույցները.

Թնդանոթ

• Հրանոթ – Ուոտերվլիտի արսենալ (պետական ձեռնարկություն), Ուոտերվլիտ, Նյու Յորք,
• Հենոց – Bouligny Co., Շառլոթ, Հյուսիսային Կարոլինա^[7]։

Ռազմամթերք

• Պարկուճ – Temco, Inc., Նեշվիլ, Թենեսի^[8], FMC Corp., Սան Խոսե, Կալիֆոռնիա;^[9] Harvey Aluminum Sales, Inc., Թորենս, Կալիֆոռնիա^[10], Kisco Co., Inc., Սենթ Լուիս, Միսսուրի^[11],
• Արկ – Firestone Tire & Rubber Co., Ակրոն, Օհայո^[12], Northrop Corp., Nortronics Div., Անահայմ, Կալիֆոռնիա^[13][14], Whirlpool Corp., Էվանսվիլ, Ինդիանա^[15],
• Պոչամաս – Temco, Inc., Նեշվիլ, Թենեսի^[16],
• Պայթուցիչ – Hamilton Watch Co., Լանկաստեր, Փենսիլվանիա^[13]։

Մարտավարատեխնիկական բնութագիր

• Թնդանոթի զանգվածը՝ 16,9-18,25 կգ
• Բարձրացման անկյունն անսահմանափակ է։
• Հորիզոնական ուղղորդման անկյունն առանց սահմանափակումների է։

Ռազմամթերք

Մ40 անհետգլորք թնդանոթից կրակելու համար օգտագործում են ունիտար կրակոցներ, մշակվել են ռազմամթերքի մի քանի տարբերակներ.

• M368 – իներտ մարտագլխիկով պրակտիկ կրակոցները կիրառվում են հրաձգության ուսուցման ժամանակ։
• M344 High-Explosive Anti-Tank (HEAT) – կումուլյատիվ հակատանկային կրակոց (հանվել է սպառազինությունից, չի արտադրվում)։ Կրակոցի զանգված՝ 16,711 կգ, մարտագլխիկի զանգված՝ 7,9 կգ, հեռահասողություն՝ 998,5 մմ, արկի սկզբնական արագություն՝ ~ 500 մ/վ, արդյունավետ կրակոցի հեռավորություն՝ մինչև 1200 մ։
• M344A1 High-Explosive Anti-Tank (HEAT) – կումուլյատիվ հակատանկային կրակոց։ Մարտագլխիկի զանգված՝ 7,9 կգ, արկի սկզբնական արագություն՝ 503 մ/վ, արդյունավետ կրակոցի հեռավորություն՝ 1350 մ։
• M346A1 High Explosive Plastic-Tracer (HEP-T) – զրահահար-ֆուգասային կրակոց, այն «Composition A3» պլաստիկ պայթուցիկ նյութով լիցքավորված բեռնարկղ է։ Մարտագլխիկի զանգված՝ 7,9 կգ, արկի սկզբնական արագություն՝ 498 մ/վ։

M344A1 High-Explosive Anti-Tank (HEAT) – կումուլյատիվ հակատանկային կրակոց։ Մարտագլխիկի զանգված՝ 7,9 կգ, արկի սկզբնական արագություն՝ 503 մ/վ, արդյունավետ կրակոցի հեռավորություն՝ 1350 մ:

• M581 Antipersonnel (Canister) – հակահետևակային հետագծող բեկորային կրակոց։ Այն բարակապատ կոնտեյներ է, որը պարունակում է 13 գրան քաշով և պողպատե նետերի տեսքով 6000 հատ խոցող տարրեր։
• RAT 700 – կումուլյատիվ հակատանկային կրակոց։
• M-DN11 – ֆուգասային կրակոց։
• PFF – բեկորա-ֆուգասային կրակոց, նախատեսված է հետևակի, ոչ զրահապատ և թեթև զրահապատ մեքենաների դեմ պայքարի համար։
• 106 3A – կումուլյատիվ հակատանկային կրակոց։ Արտադրվում է «Bofors» կորպորացիայում։ Ներթափանցումը՝ 700 մմ^[17]։

Մ40-ի ռազմամթերք արտադրվել և արտադրվում են նաև Ավստրիայում, Ֆրանսիայում, Շվեդիայում և մի շարք այլ երկրներում։

Արտադրող երկրներ

ԱՄՆ-ում Մ40 թնդանոթ արտադրվել է «Watervliet Arsenal» զենքի արտադրամասում, բացի այդ, թնդանոթ և ռազմամթերք թողարկվել են նաև մի շարք այլ երկրներում.

• Իսրայելում Մ40 թնդանոթների և ռազմամթերքի արտադրությունը կազմակերպել է IMI ընկերությունը։
• Իրանում Մ40Ա2-ի արտադրությամբ (ANTI-TANK GUN 106 անվանմամբ)^[18] սկսել է զբաղվել «Defense Industries Organization» ընկերությունը։
• Պակիստանում Մ40Ա1 թնդանոթի արտադրությունը ձեռնարկել է «Wah-2» ընկերությունը, բացի այդ, թողարկվում էին թնդանոթի ռազմամթերք^[19]։
• Ճապոնիայում արտադրությունը կազմակերպում էր «Japan steel works» ընկերությունը։

Շահագործող երկրներ

•  Բանգլադեշ – 238 միավոր Մ40Ա1 2016 թվականի դրությամբ^[20]
•  Բահրեյն – 25 միավոր Մ40Ա1 2016 թվականի դրությամբ^[21]
•  Բրազիլիա – 194 միավոր Մ40Ա1 2016 թվականի դրությամբ^[22]
•  Բոլիվիա – անհայտ քանակությամբ Մ40Ա1 2016 թվականի դրությամբ^[23]
•  Վենեսուելա – 175 միավոր Մ40Ա1 2016 թվականի դրությամբ^[24]
•  Գաբոն – անհայտ քանակությամբ Մ40Ա1 2016 թվականի դրությամբ^[25]
•  Գվատեմալա – 56 միավոր Մ40Ա1 2016 թվականի դրությամբ^[26]
•  Հոնդուրաս – 56 միավոր Մ40Ա1 2016 թվականի դրությամբ^[26]
•  Հունաստան – 581 միավոր Մ40Ա1 2016 թվականի դրությամբ^[27]
•  Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետություն – անհայտ քանակությամբ Մ40Ա1 2016 թվականի դրությամբ^[28]
•  Ջիբութի – 16 միավոր Մ40Ա1 2016 թվականի դրությամբ^[29]
•  Դոմինիկյան Հանրապետություն – 20 միավոր Մ40Ա1 2016 թվականի դրությամբ^[30]
•  Իսրայել – 1956-1973 թվականներին М40-ը եղել է Ցահալի հետևակային բրիգադների հակատանկային զենքի հիմքը։
•  Հնդկաստան – ավելի քան 3000 միավոր Մ40Ա1 2016 թվականի դրությամբ^[31]
•  Իրան – ոչ պակաս 200 միավոր М40 2016 թվականի դրությամբ^[32]
•  Ինդոնեզիա – անհայտ քանակությամբ Մ40Ա1 2016 թվականի դրությամբ^[33]
•  Կամերուն – 40 միավոր М40A2 2016 թվականի դրությամբ^[34]
•  Կոտ դ'Իվուար – ոչ պակաս 12 միավոր Մ40Ա1 2016 թվականի դրությամբ^[35]
•  Եգիպտոս – 144 միավոր Մ40Ա1 2016 թվականի դրությամբ^[36]
•  Կոլումբիա – 73 միավոր Մ40Ա1 2016 թվականի դրությամբ^[37]
•  Կորեայի Հանրապետություն– որոշակի քանակությամբ М40A2 2016 թվականի դրությամբ^[38]
•  Լաոս – որոշակի քանակությամբ М40 2016 թվականի դրությամբ^[39]
•  Լեսոթո – 6 միավոր М40 2016 թվականի դրությամբ^[40]
•  Լիբանան – 113 միավոր Մ40Ա1 2016 թվականի դրությամբ^[41]
•  Լիբիա – որոշակի քանակությամբ Մ40Ա1 2016 թվականի դրությամբ^[42]
•  Մավրիտանիա – ոչ պակաս 90 միավոր Մ40Ա1 2016 թվականի դրությամբ^[43]
•  Մադագասկար – անհայտ քանակությամբ Մ40Ա1 2016 թվականի դրությամբ^[44]
•  Մալայզիա – 24 միավոր М40 2016 թվականի դրությամբ^[45]
•  Մարոկկո – 350 միավոր Մ40Ա1 2016 թվականի դրությամբ^[46]
•  Մեքսիկա – անհայտ քանակությամբ Մ40Ա1 2016 թվականի դրությամբ, М40А1-երի մի մասը տեղադրվել է տեխնիկայի վրա^[47]
•  Մյանմա – անհայտ քանակությամբ Մ40Ա1 2016 թվականի դրությամբ^[48]
•  Նիգեր – 8 միավոր М40 2016 թվականի դրությամբ^[49]
•  Նիգերիա – անհայտ քանակությամբ Մ40Ա1 2016 թվականի դրությամբ^[50]
•  Պակիստան – անհայտ քանակությամբ Մ40Ա1 2016 թվականի դրությամբ^[51]
•  ԱՄԷ – 12 միավոր М40 2016 թվականի դրությամբ^[52]
•  Պերու – անհայտ քանակությամբ Մ40Ա1 2016 թվականի դրությամբ^[53]
•  Պորտուգալիա – 45 միավոր Մ40Ա1 2016 թվականի դրությամբ^[54]
•  Սալվադոր – 20 միավոր Մ40Ա1 (դրանցից 16-ը տեղադրվել է տեխնիկայի վրա) 2016 թվականի դրությամբ^[55]
•  Սաուդյան Արաբիա – անհայտ քանակությամբ Մ40Ա1 2016 թվականի դրությամբ^[56]
•  Սինգապուր – 90 միավոր Մ40Ա1 2016 թվականի դրությամբ^[57]
•  Սուդան – 40 միավոր Մ40Ա1 2016 թվականի դրությամբ^[58]
•  Թայվան – 500 միավոր Մ40Ա1 2016 թվականի դրությամբ^[59]
•  Թաիլանդ – 150 միավոր М40 2016 թվականի դրությամբ^[60]
•  Թուրքիա – 2329 միավոր Մ40Ա1 2016 թվականի դրությամբ^[61]
• Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետություն^[62]
•  Ուրուգվայ – 69 միավոր Մ40Ա1 2016 թվականի դրությամբ^[63]
•  Ֆիլիպիններ – անհայտ քանակությամբ Մ40Ա1 2016 թվականի դրությամբ^[64]
•  Կենտրոնաաֆրիկյան Հանրապետություն – 14 միավոր 2018 թվականի դրությամբ^[65]
•  Չադ – անհայտ քանակությամբ Մ40Ա1 2016 թվականի դրությամբ^[66]
•  Չիլի – 213 միավոր Մ40Ա1 2016 թվականի դրությամբ^[67]
•  Շրի Լանկա – ոչ պակաս 30 միավոր М40 2016 թվականի դրությամբ^[68]
•  Էկվադոր – 24 միավոր Մ40Ա1 2016 թվականի դրությամբ^[69]
•  Էստոնիա – 30 միավոր Մ40Ա1 2016 թվականի դրությամբ^[70]
•  Հարավաֆրիկյան Հանրապետություն – անհայտ քանակությամբ Մ40Ա1 2016 թվականի դրությամբ, М40А1-երի մի մասը տեղադրվել է տեխնիկայի վրա^[71]

M40 ահաբեկիչների կողմից օգտագործվել է Լիբիայում և Սիրիայում^[72]։

Ծանոթագրություններ

1. «M40 - Weaponsystems.net». weaponsystems.net. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ ապրիլի 9-ին. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 8-ին.
2. «M40 RR 106mm Recoilless Rifle - United States». Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ ապրիլի 2-ին. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 2-ին.
3. Pike, John. «M40 106mm Recoilless Rifle». www.globalsecurity.org. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ փետրվարի 12-ին. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 2-ին.
4. «Archived copy» (PDF). Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 14-ին. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 2-ին.
5. Bob Stoner GMCM (SW) Ret. (2005). «M40A1 106MM Recoilless Rifle with M8C Spotting Rifle». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ սեպտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 4-ին.
6. Приборы ночного видения // "Военный вестник", № 8, 1969. стр.126
7. Defense Procurement. // Defense Industry Bulletin, April 1967, v. 3, no. 4, p. 43.
8. Defense Procurement. // Defense Industry Bulletin, June/July 1967, v. 3, no. 6, p. 33.
9. Defense Procurement. // Defense Industry Bulletin, April 1966, v. 2, no. 4, p. 26.
10. Defense Procurement. // Defense Industry Bulletin, May 1966, v. 2, no. 5, p. 27.
11. Defense Procurement. // Defense Industry Bulletin, December 1970, v. 6, no. 12, p. 42.
12. Defense Procurement. // Defense Industry Bulletin, December 1965, v. 1, no. 12, p. 26.
13. Defense Procurement. // Defense Industry Bulletin, August 1966, v. 2, no. 8, p. 26.
14. Defense Procurement. // Defense Industry Bulletin, July 1966, v. 2, no. 7, p. 24.
15. Defense Procurement. // Defense Industry Bulletin, April 1968, v. 4, no. 4, p. 47.
16. Defense Procurement. // Defense Industry Bulletin, November 1968, v. 4, no. 11, p. 38.
17. OPFOR Worldwide Equipment Guide, Sept. 2001. стр. 1-20 Արխիվացված է Հունվար 3, 2012 Wayback Machine-ի միջոցով: Արխիվացված 2012-01-03 Wayback Machine
18. ANTI-TANK GUN 106 (сайт производителя) Արխիվացված է Օգոստոս 10, 2012 Wayback Machine-ի միջոցով: Արխիվացված 2012-08-10 Wayback Machine
19. подполковник П. Кашутин. Военная промышленность Пакистана // "Зарубежное военное обозрение", № 4 (805), апрель 2014. стр.22-33
20. Military Balance 2016. — С. 236.
21. Military Balance 2016. — С. 322.
22. Military Balance 2016. — С. 383.
23. Military Balance 2016. — С. 380.
24. Military Balance 2016. — С. 416.
25. Military Balance 2016. — С. 446.
26. Military Balance 2016. — С. 399.
27. Military Balance 2016. — С. 104.
28. Military Balance 2016. — С. 441.
29. Military Balance 2016. — С. 442.
30. Military Balance 2016. — С. 394.
31. Military Balance 2016. — С. 251.
32. Military Balance 2016. — С. 328.
33. Military Balance 2016. — С. 257.
34. Military Balance 2016. — С. 434.
35. Military Balance 2016. — С. 439.
36. Military Balance 2016. — С. 85.
37. Military Balance 2016. — С. 390.
38. Military Balance 2016. — С. 268.
39. Military Balance 2016. — С. 271.
40. Military Balance 2016. — С. 452.
41. Military Balance 2016. — С. 340.
42. Military Balance 2016. — С. 342.
43. Military Balance 2016. — С. 343.
44. Military Balance 2016. — С. 454.
45. Military Balance 2016. — С. 272.
46. Military Balance 2016. — С. 345.
47. Military Balance 2016. — С. 404,405.
48. Military Balance 2016. — С. 276.
49. Military Balance 2016. — С. 460.
50. Military Balance 2016. — С. 461.
51. Military Balance 2016. — С. 279.
52. Military Balance 2016. — С. 358.
53. Military Balance 2016. — С. 410,411.
54. Military Balance 2016. — С. 130.
55. Military Balance 2016. — С. 398.
56. Military Balance 2016. — С. 351,353.
57. Military Balance 2016. — С. 287.
58. Military Balance 2016. — С. 471.
59. Military Balance 2016. — С. 291.
60. Military Balance 2016. — С. 293.
61. Military Balance 2016. — С. 148.
62. полковник В. Сергеев. Мотопехотные и танковые подразделения бундесвера // "Военный вестник", № 3, 1969. стр.121-127
63. Military Balance 2016. — С. 414.
64. Military Balance 2016. — С. 284.
65. Military Balance 2018. — С. 453.
66. Military Balance 2016. — С. 437.
67. Military Balance 2016. — С. 387.
68. Military Balance 2016. — С. 289.
69. Military Balance 2016. — С. 396.
70. Military Balance 2016. — С. 91.
71. Military Balance 2016. — С. 468.
72. Ancient U.S. Weapon Makes a Surprise Reappearance in Syria

Գրականություն

• (JAH) Terry Gander and Ian Hogg (ed.), Jane's Ammunition Handbook 1994, Coulsdon: Jane's Information Group Ltd., 1993.
• (JIW) Richard Jones and Leland Ness (ed.), Jane's Infantry Weapons 2007–2008, Coulsdon: Jane's Information Group Ltd., 2007.
• Neville, Leigh (2018 թ․ ապրիլի 19). Technicals: Non-Standard Tactical Vehicles from the Great Toyota War to modern Special Forces. New Vanguard 257. Osprey Publishing. ISBN 9781472822512.
• International Institute for Strategic Studies (February 2016). The Military Balance 2016. Vol. 116. Routlegde. ISBN 9781857438352.

Արտաքին հղումներ

• Technical Manual TM9-1005-221-20P — ԱՄՆ բանակի ուղեցույց Մ40Ա2 և Մ40Ա4 վերանորոգման ու շահագործման համար (1969 թվականի հուլիսի 27-ից)
• Bob Stoner. M40A1 106mm Recoilless Rifle with M8C Spotting Rifle // «Ordnance Notes», 2005
• M40 106mm Recoilless Rifle (сайт Global Security)
• 106 միլիմետրանոց անհետգլորք թնդանոթ Մ40