Ուիլյամ Ուայթհեդ

Ուիլյամ Ուայթհեդ
անգլ.՝ William Whitehead
Ծնվել էփետրվարի 12 (23), 1715[1]
ԾննդավայրՔեմբրիջ, Անգլիա, Մեծ Բրիտանիայի թագավորություն
Վախճանվել էապրիլի 14, 1785(1785-04-14)[1] (70 տարեկան)
Վախճանի վայրMetropolitan Borough of Westminster, Լոնդոնի կոմսություն, Անգլիա, Մեծ Բրիտանիայի թագավորություն
ԳերեզմանԳրոսվենոր մատուռ
Մասնագիտությունբանաստեղծ, դրամատուրգ և գրող
Լեզուանգլերեն
Քաղաքացիություն Մեծ Բրիտանիայի թագավորություն և  Միացյալ Թագավորություն
ԿրթությունՈւինչեսթեր քոլեջ և Քլեր քոլեջ
Պարգևներ
 William Whitehead Վիքիպահեստում

Ուիլյամ Ուայթհեդ (անգլ.՝ William Whitehead, ), անգլիացի բանաստեղծ և դրամատուրգ։ 1757 թվականի դեկտեմբերին դարձել է բանաստեղծի դափնեկիր այն բանից հետո, երբ Թոմաս Գրեյը հրաժարվել է այս պաշտոնից[2]։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ուիլյամ Ուայթհեդը ծնվել է 1715 թվականի փետրվարի 12-ին, Քեմբրիջ քաղաքում։ Նրա հայրը հացթուխ է եղել, սակայն Ուայթհեդը լավ կրթություն է ստացել։ Դեռ ուսանողական տարիներին նա ուշադրություն է գրավել բանաստեղծություններով և կատակերգություններով։ Այդ ժամանակ տպագրված նրա առաջին ստեղծագործություններից մեկը եղել է Ակնարկ ոտանավորներ գրելու մասին։ 1743 թվականին ավարտել է Քեմբրիջի համալսարանը և ստացել արվեստի մագիստրոսի կոչում[3]։ Նա Ջերսիի կոմսի տանը դարձել է Ջորջ Վիլյերսի տնային ուսուցիչը ( անգլ.՝ George Villiers, 4th Earl of Jersey, 1735-1805 թվականներ) և շատ ճանապարհորդել նրա հետ Եվրոպայում[4]։

Դերասանական գործունեություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ուայթհեդի առաջին ողբերգությունը՝ Հռոմեական հայրը 1750 թվականին ներկայացվել է բեմում։ Այն նմանակում էր Կոռնեյլի Հորացիոսին։ Պիեսի ձախողումը վերագրվում է Ուայթհեդի կենսագիր Փեյսոնին, դերասան Դեյվիդ Գարրիկի կողմից կատարված փոփոխություններով, որպեսզի ավելի շատ փայլ հաղորդի Հորացիոսի հոր դերին։ Ըստ քննադատ Վենգերովա Զինաիդա Աֆանասևնայի, ներկայացման հիմնական թերությունը Հորացիոսի քրոջ դերն է, որը չի մահանում, ինչպես Կոռնեյլինը՝ եղբոր սրից, այլ վիրավոր վերադառնում է բեմ և անվերջ զրույցներ ունենում հոր հետ։

Երբ Թոմաս Գրեյը հրաժարվել է բանաստեղծի դափնեկրի կոչումից, այն հանձնվել է Ուայթհեդին[4]։

1754 թվականին լույս է տեսել Կրեուսայի երկրորդ ողբերգությունը և շատ ավելի հաջողված էր, քան առաջինը և ունի անկասկած գրական արժեք։ Վերցնելով Եվրիպիդեսի Իոն ողբերգության սյուժեն՝ Ուայթհեդն այն մշակել է իր ժամանակի ոգով։ Նա հրաշքի տարրը փոխարինել է հոգեբանական մոտիվներով։

Հետագա տարիներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1757 թվականին, մահացել է բանաստեղծ-դափնեկիր Կոլի Սիբերը և նրան փոխարիել է Ուիլյամ Ուայդհեյդը։ Նա այս որակով գրել է մեծ թվով ձոներ և էլեգիաներ, որոնցից շատերը շատ բանաստեղծական էին։ Դրանք էին Աննա Բոլեյնի նամակը Հենրի VIII-ին (անգլ.՝ Epistle of Anna Boleyn to Henry VIII), Տողեր Անգլիայի ժողովրդին (անգլ.՝ Verses to the people of England), Էլեգիաներ Տիբերի ձոնով (անգլ.՝ Elegies with an ode to the Tiber) և այլն։ Բայց Սիբերի միջակությունը բանաստեղծ-դափնեկրի անունը դարձրել է ծաղրի թիրախ, որից չի խուսանավել նրա հաջորդը։ Նրա վրա հատկապես կտրուկ հարձակվել է հայտնի երգիծաբան Չարլզ Չերչիլը։ Ուայթհեդը ավելորդ է համարել պատասխանել իր հակառակորդի չար ու սրամիտ չարախոսություններին։ Դրա շնորհիվ Չերչիլին հաջողվել է այնքան սևացնել Ուայթհեդին իր ժամանակակիցների աչքում, որ Գարիկը համաձայնել է խաղալ բանաստեղծի դափնեկրի նոր պիեսում՝ Ուղևորություն դեպի Շոտլանդիա (անգլ.՝ Trip to Շոտլանդիա), միայն այն պայմանով, որ հեղինակի անունը մնա գաղտնի։ 1776 թվականին Բազմազանություն, հեքիաթ ամուսնացածների համար պատմվածքը հայտնվել է անանուն և երկուսն էլ շատ է դուր եկել հանրությանը, որը չգիտեր, որ ծափահարել է իր սիրելի երգիծաբանի զոհին։

Ուայթհեդի գրվածքները հավաքվել և հրատարակվել են նրա կենսագրության հետ միասին 1788 թվականին (Բանաստեղծություններ և հուշեր կյանքի և գրվածքների մասին, 3 հատոր, Լոնդոն, 1788 թվական)։

Մահ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ուիլյամ Ուայթհեդը մահացել է 1785 թվականի ապրիլի 14-ին, Լոնդոնի Բերկլի հրապարակում։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 Encyclopædia Britannica
  2. ↑ «William Whitehead | British poet». Encyclopedia Britannica (անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 21-ին.
  3. ↑ «Wayback Machine». web.archive.org (անգլերեն). 1999 թ․ սեպտեմբերի 3. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ հոկտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 21-ին.
  4. ↑ 4,0 4,1 «Wayback Machine». web.archive.org. 1999 թ․ սեպտեմբերի 3. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ հոկտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 21-ին.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ուիլյամ Ուայթհեդ» հոդվածին։
 ⛭ 
  Բառարաններ և հանրագիտարաններ