Ֆիլիպինների ֆոնդային բորսա

Ֆիլիպինների ֆոնդային բորսա
ֆոնդային բորսա Խմբագրել Wikidata
Ստեղծում1927 Խմբագրել Wikidata
ԵրկիրՖիլիպիններ Խմբագրել Wikidata
Գլխամասի վայրՄետրո Մանիլա, Մանիլա, Pasig Խմբագրել Wikidata
Հեռախոսահամար+63 2 8876 4888 Խմբագրել Wikidata
Fax number+63 2 8891 9004 Խմբագրել Wikidata
Պաշտոնական կայքwww.pse.com.ph Խմբագրել Wikidata

Ֆիլիպինների ֆոնդային բորսա (անգլ.՝ Philippine Stock Exchange, Inc․, PSE), ազգային ֆոնդային բորսա, որը ստեղծվել է 1992 թվականին Մանիլայի ֆոնդային բորսայի և Մակատիի ֆոնդային բորսայի միաձուլումից։ Բորսան գործել է 1927 թվականից։ PSE-ի կենտրոնակայանը գտնվում է Ֆիլիպինների ֆոնդային բորսայի աշտարակում[1]։

Ֆիլիպինների ֆոնդային բորսան ներկայումս պատկանում և կառավարվում է The Philippine Stock Exchange, Inc.-ի կողմից, մի ընկերություն, որը նույնպես ցուցակված է բորսայում (PSE), որը պատասխանատու է ամբողջ ֆոնդային բորսան կառավարելու համար և ներկայումս ունի ընդհանուր 285 ցուցակված ընկերություններ[2]։ Բորսայի հիմնական ցուցանիշը PSE Composite Index-ն է (PSEi), որը կազմված է երեսուն (30) ցուցակված ընկերություններից։ Ընկերությունների ընտրությունը PSEi-ում հիմնված է որոշակի չափանիշների վրա՝ սկսած ընդհանուր կապիտալացումից մինչև բաժնետերերի նվազագույն թիվը՝ ծրագրված ցուցակման ժամանակ[3]։ Կան նաև վեց լրացուցիչ ոլորտային ցուցանիշներ։ Բորսան վերահսկվում է 15 անդամից բաղկացած տնօրենների խորհրդի կողմից, որը նախագահում է Խոսե Տ. Պարդոն։

Պատմություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1927 թվականի Մանիլայի ֆոնդային բորսայի (Կալիպսո) շենք, Բինոնդո (2023)
Բինոնդոյում գործող Մանիլայի ֆոնդային բորսայի շենք
PSEi-ի և Մակատիի ֆոնդային բորսայի Հին գլխամասային գրասենյակը և առևտրային հարկը Այալա Թաուերում, Մակատիի կենտրոնական բիզնես թաղամաս
Ֆիլիպինների ֆոնդային բորսայի կենտրոնը գտնվում է Exchange Road-ում, Ortigas Center, Պասիգ[4]:

1936 թվականի փետրվարի 3-ին Արժեթղթերի և բորսաների հանձնաժողովը հայտարարեց, որ «հրաժարվել է Մանիլայի ֆոնդային բորսայի վերահսկողությունից»[5]։

Ֆիլիպինների ֆոնդային բորսան ձևավորվել է 1995 թվականի դեկտեմբերի 23-ին՝ Մանիլայի ֆոնդային բորսայի (MSE) (ստեղծվել է 1927 թվականի օգոստոսի 12-ին, հիմնված Muelle de la Industria, Բինոնդո, Մանիլա) և Մակատիի ֆոնդային բորսայի (MkSE) միաձուլումից (ստեղծվել է 1963 թվականի մայիսի 15-ին, հիմնված է Մակատիի կենտրոնական բիզնես թաղամասում, Ayala Tower One-ի շրջանակներում)։ Երկու բորսաներն էլ վաճառում էին նույն ընկերությունների բաժնետոմսերը։

1998 թվականի հունիսին Արժեթղթերի և բորսաների հանձնաժողովը (SEC) PSE-ին շնորհեց «Ինքնակարգավորվող կազմակերպության» (SRO) կարգավիճակ, ինչը նշանակում էր, որ բորսան կարող է կիրառել իր սեփական կանոնները և տույժեր սահմանել սխալ առևտրային մասնակիցների (TP) և ցուցակված ընկերությունների նկատմամբ։ .

2001 թվականին PSE-ն շահույթ չհետապնդող, ոչ բաժնետիրական, անդամների կողմից կառավարվող կազմակերպությունից վերածվեց բաժնետերերի վրա հիմնված, եկամուտներ վաստակող կորպորացիայի՝ նախագահի և տնօրենների խորհրդի գլխավորությամբ, իսկ 2003 թվականի դեկտեմբերի 15-ին ցուցակագրեց իր սեփական բաժնետոմսերը բորսայում, որոնք վաճառվում են PSE նշանով։

2022 թվականի մարտի 28-ին Ֆիլիպինների ֆոնդային բորսան գործարկեց PSE թեմատիկ ինդեքսների շարքը՝ PSE Dividend Yield Index և PSE MidCap Index:

Արժեքների գրանցում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կարգավիճակ Բոլոր ժամանակների ամենաբարձր ցուցանիշներ
Փակում 9,041.20 Ուրբաթ, հունվարի 26, 2018
Օրվա ընթացքում 9,078.37 Երկուշաբթի, հունվարի 29, 2018

Բիզնես

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1993 թվականի հունվարի 4-ին Մանիլայի նախկին ֆոնդային բորսան սկսեց իր գործառնությունների համակարգչայնացումը՝ Stratus Trading System (STS) Equicom անունով ընկերության հետ։ Հունիսի 15-ին նախկին Մակատիի ֆոնդային բորսան ընդունեց MakTrade առևտրային համակարգը։ Երկու համակարգերն էլ միացվել են 1994 թվականի մարտի 25-ին՝ «Մեկ գին-մեկ շուկա» փոխանակում ստեղծելու համար։ Երկու տարի անց՝ 1995 թվականի նոյեմբերի 13-ին, Միասնական առևտրային համակարգի (UTS) ներդրումը թույլ տվեց օգտագործել մեկ պատվեր-գրքի համակարգը MakTrade ծրագրաշարի վրա, որտեղ բոլոր պատվերները տեղադրվում և համընկնում են մեկ համակարգչում։ Նրանք ունեն մոտ 10000 աշխատակից։

2004 թվականի հոկտեմբերին Ֆիլիպինների արժեթղթերի քլիրինգային կորպորացիան (SCCP), որը դեպոզիտար իրավասու գործարքների քլիրինգային և հաշվարկային գործակալություն է, դարձավ PSE-ի դուստր ձեռնարկությունը։ SCCP-ն հանդես է գալիս որպես բրոքերային գործարքների կարգավորման համակարգող և ռիսկերի կառավարիչ, ինչպես նաև առևտրի երաշխիքային հիմնադրամի ադմինիստրատոր։

2005 թվականին PSE-ն ընդունեց առցանց ամենօրյա բացահայտման համակարգը (ODiSy)՝ բարելավելու ցուցակված ընկերությունների թափանցիկությունը և ապահովելու ցուցակված բոլոր ընկերություններից էական տեղեկատվության ամբողջական, արդար, ժամանակին և ճշգրիտ բացահայտումը։ ODiSy-ն ապահովում է 24/7 առցանց համակարգի հասանելիություն բոլոր տեսակի բացահայտումների ներկայացման համար։

2010 թվականի հուլիսի 26-ին PSE-ն գործարկեց իր նոր առևտրային համակարգը՝ PSEtrade, որը փոխարինեց MakTrade համակարգին։ Համակարգը ձեռք է բերվել Նյու Յորքի ֆոնդային բորսայից։

2015 թվականի հունիսի 22-ին PSE-ն գործարկել է իր նոր առևտրային համակարգը՝ PSEtrade XTS, որը կփոխարինել է Նյու Յորքի ֆոնդային բորսայից ձեռք բերված PSEtrade համակարգը։ Նոր առևտրային համակարգը ձեռք է բերվել NASDAQ-ից։

2016 թվականին The Marquee Awards of Alpha Southeast Asia ամսագիրը PSE-ն ճանաչել է որպես Հարավարևելյան Ասիայի լավագույն ֆոնդային շուկա 2015 թվականի համար[6]։

2019-ին PSE-ն ներկայացրել է նոր ինդեքս, որն օգնում է հետևել հիմնական ինդեքսի եկամտաբերությանը։ Ընդհանուր եկամտաբերության ինդեքսը (PSEi TRI) նպատակ ուներ շուկայի համար ավելի լայն ներդրողների բազա ստեղծել[7]։

Ռեկորդային ցուցանիշներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2012 թվականի մարտի 2-ին PSE Composite-ը հասել է 5000-ի սահմանագծին՝ փակման ամենաբարձր ռեկորդը։ 2012 թվականի դեկտեմբերի 12-ին, գրեթե տասը ամիս անց, այն մոտեցավ 5800 նշագծին՝ տարեվերջին փակվելով շուրջ 6000-ով։

2013 թվականի հունվարի 7-ին PSE Composite-ը հասել է բոլոր ժամանակների ռեկորդին՝ 6000 նիշով։ Մարտին այն կրկին գրանցեց ևս մեկ ռեկորդ՝ ավարտելով առևտրային օրը 6,847,47 կետով այն բանից հետո, երբ Fitch Group-ն առաջին անգամ բարձրացրեց Ֆիլիպինները ներդրումային աստիճանի կարգավիճակին՝ մայիսի 3-ին գերազանցելով նախորդ ռեկորդը՝ 7215,35[8]: 2013 թվականի մայիսի 15-ին PSEi-ը հասավ իր պատմության 30-րդ ռեկորդային ցուցանիշին՝ 7403,65 և ավարտեց օրը 7,392,2 կետով։ ԱՄՆ Դաշնային պահուստների համակարգի կողմից կրճատումը հանգեցրեց այն բանի, որ PSEi-ն փակվեց 5889,83-ով։

2015 թվականի ապրիլի 6-ին PSE Composite-ը հասել է 8000-ի և փակվել մեկ այլ ռեկորդով՝ ավարտելով առևտրային օրը 8053.74-ով։ 4 օրում այն սահմանել է ևս մեկ ռեկորդ՝ առևտրային օրն ավարտելով 8127,48 կետով։

2018 թվականի հունվարի 26-ին PSEi-ն առաջին անգամ հատել է 9000-ը՝ ավարտվելով 9041,20-ով՝ բարձրանալով 42,03 կետով կամ 0,47%-ով[9]։

Ընթացիկ առևտրային հարթակ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

PSE-ի առևտուրը նախապես սկսվում է առավոտյան 9:00-ին, բացվում է 9:30-ին; ընդմիջում է ժամը 12:00-13:30, նախապես ավարտվում է 15:15-ին, երկրորդ փուլը ժամը 15:20-ից, և փակվում է 15:30-ին[10]։

Միասնական առևտրային հարթակը գտնվում է Ֆիլիպինների ֆոնդային բորսայի աշտարակում (PSE Tower), PSEi-ի նոր շտաբը, որը գտնվում է Բոնիֆասիո Գլոբալ Սիթիի One Bonifacio High Street-ում, փոխարինում է Մետրո Մանիլայի երկու առևտրային հարկերը. մեկը՝ իր գլխավոր գրասենյակում՝ PSE Plaza Ayala Triangle, Ayala Tower One Մակատիի կենտրոնական բիզնես թաղամասում (Մակատիի ֆոնդային բորսա) և մյուսը Ֆիլիպինների ֆոնդային բորսայի կենտրոնում (Tektite Towers), Օրթիգաս կենտրոնում Պասիգում (Մանիլայի ֆոնդային բորսա)[11][12][13][14]։

Ֆիլիպինների ֆոնդային բորսան փակեց իր առևտրային հարթակը Բոնիֆացիո Գլոբալ Սիթիում ուրբաթ 2022 թվականի հունիսի 24-ին։ PSE-ն որոշում է կայացրել 2020 և 2021 թվականներին COVID-19-ի արգելափակումներից հետո, որ հնարավոր է գործարքներ կատարել կայքից դուրս՝ այդպիսով վիճարկելով առևտրային հարթակի գոյությունը։ PSE-ն նշել է, որ առևտրային հարթակի փակումն արվել է թվայնացման նպատակով[15][16][17]։

Ցուցանիշներ և բաղադրիչներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

PSE-ն ունի ութ բաղադրիչ ինդեքս.

  • PSE Բոլոր բաժնետոմսերի ինդեքս (ALL)
  • PSE Composite Index (PSEi)
  • PSE դիվիդենտային եկամտաբերության ինդեքս (PSE DivY)
  • PSE MidCap Index (PSE MidCap)
  • PSE ֆինանսական ցուցանիշների ինդեքս (FIN)
  • PSE հոլդինգային ընկերությունների ինդեքս (HDG)
  • PSE արդյունաբերական ինդեքս (IND)
  • PSE նավթի և հանքարդյունաբերության ինդեքս (M-O)
  • PSE անշարժ գույքի ինդեքս (PRO)
  • PSE ծառայությունների ինդեքս (SVC)
  • PSE ընդհանուր եկամտաբերության ինդեքս (TRI)[7]
  • PSE ՓՄՁ ոլորտ (SME)

PSEi-ն հիմնական ինդեքսն է, բոլոր բաժնետոմսերի ինդեքսը բորսայի ավելի լայն ինդեքսն է։ Մնացած վեց ինդեքսները ոլորտային են՝ հիմնված ընկերության եկամտի հիմնական աղբյուրներիի վրա։ Ընկերությունները ցուցակվում են PSE-ում Առաջին խորհրդի, Երկրորդ խորհրդի կամ Փոքր և միջին ձեռնարկությունների խորհրդի ներքո՝ շուկայական կապիտալիզացիայի հիման վրա։

2022 թվականի մարտի 28-ի դրությամբ Ֆիլիպինների ֆոնդային բորսան ունի 281 ցուցակված ընկերություն, որոնց ընդհանուր շուկայական կապիտալիզացիան կազմում է 18,25 տրիլիոն Ֆիլիպինյան պեսո։ PSE-ում գրանցված են 126 ակտիվ առևտրային մասնակիցներ[18]։ PSE-ն նաև առաջարկում է բորսայական ֆոնդեր First Metro Philippine Equity Exchange Traded Fund, Inc.-ի միջոցով, ինչպես նաև ունի տարբեր REIT ընկերություններ, որոնք թվարկված են բորսայի գույքի ինդեքսում[19]։

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆիլիպինների ֆոնդային բորսա» հոդվածին։
Ֆոտո, վիդեո և աուդիո
Չափորոշչային վերահսկողություն
ISNI: 0000000122169948 · LCCN: no95025100 · VIAF: 128139403 · WorldCat VIAF: 128139403

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ Visconti, Katherine (2012 թ․ հունիսի 28). «Ayala unveils 'biggest investment' in one area». RAPPLER.
  2. ↑ «Company List». edge.pse.com.ph.
  3. ↑ «IPO Listing Requirements». The Philippine Stock Exchange, Inc. — PSE.
  4. ↑ «Global Stock Market Hours & Holidays – NYSE, NASDAQ – Stock Street». Stock Street (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 30-ին.
  5. ↑ «SEC Ends Control of Manila Stock Market; San Francisco Mining Obtains Registration». The New York Times. New York City, New York. 1936 թ․ փետրվարի 4. էջ 31. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 4-ին.
  6. ↑ «PSE named 2015 best stock exchange in Southeast Asia». Rappler. 2016 թ․ հունվարի 4. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 5-ին.
  7. ↑ 7,0 7,1 «Bourse operator to introduce PSE total return index». BusinessWorld. 2019 թ․ փետրվարի 3.
  8. ↑ Dumlao, Ubac, Remo (2013 թ․ մարտի 28). «Early Easter gift for PH». Վերցված է 2013 թ․ մարտի 28-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  9. ↑ «PSEi breaks 9000 barrier for the first time». Rappler (անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ հունիսի 26-ին.
  10. ↑ «PSE extends pre-close period». philstar.com.
  11. ↑ «PSE starts trading in new headquarters». ABS-CBN News. Վերցված է 2018 թ․ փետրվարի 19-ին.
  12. ↑ Pastrana, David. «Philippine Stock Exchange BGC: A Brand New Home for Stock Trading». kmcmaggroup.com. KMC MAG Group. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ օգոստոսի 26-ին. Վերցված է 2014 թ․ հոկտեմբերի 23-ին.
  13. ↑ «Philippine Stock Exchange BGC | BGC Office for Rent».
  14. ↑ «The Philippine Stock Exchange Tower in BGC: 8 Things to Know». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ մարտի 27-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունիսի 27-ին.
  15. ↑ «Philippine Stock Exchange bids farewell to trading floor, migrates to digital» (անգլերեն). Rappler. 2022 թ․ հունիսի 24.
  16. ↑ «Stock exchange permanently closes trading floor in Taguig». Philstar.com (անգլերեն). Philstar. 2022 թ․ հունիսի 26.
  17. ↑ «'Technology finally prevailed': PSE shuts trading floor as brokers shift to remote sites». ABS CBN News. 2022 թ․ հունիսի 24. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 25-ին.
  18. ↑ «The Philippine Stock Exchange, Inc».
  19. ↑ «2022: Not a good year for stocks». Manila Bulletin (անգլերեն).