Ֆրանժիպան

Ֆրանժիպան
ԵնթատեսակՔաստարդ և Վանիլային կրեմ
Առաջացման երկիր Ֆրանսիա

Ֆրանժիպան, նուշից պատրաստված քաղցր կրեմ, օգտագործվում է ֆրանսիական խմորեղենների և տորթերի՝ Բեյքուելլի, Ժեզուիտտի և Պիթիվիեի մեջ[1]: Ֆրանսերեն արտասանվում է «ֆղանշիպան»: Սկզբնապես կիրառվել է որպես թխվածք՝ նուշի և պիստակի համով, իսկ ավելի ուշ սկսեց օգտագործվել որպես կրեմային միջուկ քաղցրավենիքների և թխվածքների մեջ:

Ֆրանսիական Թագավորական գալետ (Թագավորական տորթ)

Ավանդության համաձայն՝ այն պատրաստվում է նուշի կրեմի 2 մաս (crème d’amande) և վանիլային կրեմի (crème pâtissière) 1 մաս իրար խառնելով: Նուշի կրեմը բաղկացած է կարագից, շաքարավազից, ձվից, նուշի կաթից, ալյուրից և ռոմից: Վանիլային կրեմը բաղկացած է կաթից, վանիլից, օսլայից, ամբողջական ձվից կամ ձվի դեղնուցներից և կարագից: Տվյալ կրեմներն ունեն պատրաստման տարբեր եղանակներ, ինչպես նուշի և վանիլային կրեմների չափաբաժինները ֆրանժիպանի մեջ[2][3]:

Աստվածահայտնության տոնի ժամանակ ֆրանսիացիները կտրում են «թագավորական» շրջանաձև տորթ՝ բաղկացած ֆրանժիպանի շերտերից, որը բաժանում է «le petit roi» (ֆր.՝ փոքրիկ թագավոր) մականունը կրող երեխայի կողմից, ով սովորաբար թաքնվում է սեղանի տակ: Նա, ում բաժին է հասնում լոբով կտորը, թագադրվում է գալիք տարվա «թագավոր» կամ «թագուհի»:

Ստուգաբանություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆրանժիպան բառը ֆրանսերեն եզրույթ է. այսպես են կոչվում նուշի համ ունեցող մթերքները[4]: Բառը ծագում է Մարկիզ Մուզիո Ֆրանգիպանի ազգանունից[5][6]: Բառը սկբնապես ունեցել է «ֆրանգիպանի» բույսի նշանակությունը, որից պատրաստել են ֆրանգիպանի բույրով օծանելիք[7]: Այլ աղբյուրներ փաստում են, որ 16-րդ դարում Փարիզի շեֆ-խոհարարներն այս անվանումը կրող հարգանքի տուրք են մատուցել Ֆրանգիպանիին, ով հասմիկի բույրով օծանելիք է ստեղծել՝ կաշվե ձեռնոցների համար[5][8][9][10]

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ Ayto, John (2013). The Diner's Dictionary. Oxford University Press.
  2. ↑ Suas, Michel (2011). Advanced Bread and Pastry: A Professional Approach. Delmar, Cengage Learning.
  3. ↑ Jørgensen, Johannes (1913). Saint Francis of Assisi : a biography (անգլերեն). University of Connecticut Libraries. New York: Longmans, Green, and Co. էջ 257. «"Illam autem comestionem vocant Romani mortariolum quae fit de amygdalis et zucario et de aliis rebus." Spec. (ed. Sab.) p. 221. Sabatier identifies this favourite food of Francis with the well-known stone-hard Roman mostaccioli (see Jorgensen's "Pilgrimsbogen," p. 61). On the other side f. Edouard d'Alencon: Frere Jacqueline, p. 19, n. 2; in mortariolum (in Old French mortairol) he sees rather "cette creme d'amandes bien connue aujourd'hui sous le nom de frangipane," a name in which he finds an allusion to Jacopa's name (her married name was Frangipani).»
  4. ↑ «FRANGIPANE : Etymologie de FRANGIPANE». www.cnrtl.fr. Վերցված է 2023-08-04-ին.
  5. ↑ 5,0 5,1 Davidson, Alan (2014). «frangipane». In Jaine, Tom (ed.). The Oxford Companion to Food (անգլերեն) (3rd ed.). Oxford: Oxford University Press. doi:10.1093/acref/9780199677337.001.0001. ISBN 978-0-19-967733-7.
  6. ↑ «A pastry dough alternative: Frangipane». Newsday. Tribune Content Agency. 2013-07-22. «the Marquis Muzio Frangipani. Frangipani wasn't a great cook. Rather, he popularized almond-scented gloves among the European aristocracy.»
  7. ↑ «frangipane | Definition of frangipane in English by Oxford Dictionaries». Oxford Dictionaries | English. Արխիվացված է օրիգինալից September 25, 2016-ին. Վերցված է 2019-03-21-ին.
  8. ↑ Johansen, Katia (December 2004). «Fleeting fragrance: the history, preservation, and display of perfumed costume» (PDF). International Journal of Costume. 4 (2): 42.
  9. ↑ Bender, David A. (2006). «frangipane (frangipani)». Bender's dictionary of nutrition and food technology. Arnold E. Bender (8th ed.). Boca Raton, FL: CRC Press. ISBN 0-8493-7601-7. OCLC 71842325. «Originally a jasmine perfume which gave its name to an almond cream flavoured with the perfume.»
  10. ↑ «New Look for Pudding: FRANGIPANI PUDDING». The Washington Post and Times-Herald. 20 June 1963. էջ D14 – via ProQuest.

Մատենագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • "Frangipane." Oxford Companion to Food (1999), 316.