Ամելիա Ռոբինսոն

Ամելիա Ռոբինսոն
անգլ.՝ Amelia Boynton Robinson
Դիմանկար
Ծնվել էօգոստոսի 18, 1911(1911-08-18)[1]
ԾննդավայրՍավաննա, Ջորջիա, ԱՄՆ
Մահացել էօգոստոսի 26, 2015(2015-08-26)[2] (104 տարեկան)
Մահվան վայրՄոնթգոմերի, ԱՄՆ
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
ԿրթությունԹասքիգիի համալսարան
Մասնագիտությունակտիվիստ, իրավապաշտպան և գրող
 Amelia Boynton Robinson Վիքիպահեստում

Ամելիա Բոյթոն Ռոբինսոն (անգլ.՝ Amelia Boynton Robinson, ի ծնե Ամելիա Այսեդորա Պլատս, անգլ.՝ Amelia Isadora Platts, օգոստոսի 18, 1911(1911-08-18)[1], Սավաննա, Ջորջիա, ԱՄՆ - օգոստոսի 26, 2015(2015-08-26)[2], Մոնթգոմերի, ԱՄՆ), ամերիկացի հասարակական գործիչ և ԱՄՆ սևամորթ քաղաքացիների իրավունքների համար շարժման ակտիվիստ։ Նա Սելմայից մինչև Մոնտգոմերի երթերի առանցքային կազմակերպիչներից մեկն էր[3][4]։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամելիա Այսեդորա Պլատսը ծնվել է 1911 թվականին Ջորջիա նահանգի Սավանա քաղաքում՝ աֆրոամերիկացիների ընտանիքում։ Ուներ ինը եղբայր և քույր[3][5]։ Մանկության տարիներին Ամելիան տեսել է, թե ինչպես է իր մայրը մասնակցել կանանց ընտրական իրավունքի քարոզարշավին, որն ամրագրված էր 1920 թվականին[3]։ 14 տարեկանում ընդունվել է սևամորթների քոլեջ։ 1927 թվականին ավարտել է Թասկիգի համալսարանի տնտեսագիտական ֆակուլտետը։ Դրանից հետո աշխատել է ԱՄՆ-ի գյուղատնտեսության նախարարությունում՝ գյուղացիներին խորհուրդ տալով գյուղատնտեսության և սննդի վարման մասին[3][4]։

Ամելիան երեք անգամ ամուսնացած է եղել։ Նրա առաջին ամուսինը Սեմյուել Բոյնթոնն էր (1936-1963), երկրորդը՝ Բոբ Բիլլապսը (1969-1973), երրորդը՝ Ջեյմս Ռոբինսոնը (1976-1988)։ Բոլոր ամուսնություններն ավարտվել են ամուսինների մահով։ Ուներ երկու որդի առաջին ամուսնությունից։ 1930-ական թվականների վերջից Բոյնթոն ամուսիններն օգնել են սևամորթ ընտրողների գրանցմանը[3]։ 1954 թվականին նրանք ծանոթացան Մարտին Լյութեր Քինգի հետ և սկսեցին անցկացնել Հարավային քրիստոնեական ղեկավարության ժողովներ իրենց տանը[3][4]։

1964 թվականի ընտրություններում Բոյնթոնը դարձել է առաջին սևամորթ կինը, ով առաջադրվել է ԱՄՆ Կոնգրեսում։ Նա ստացել է ձայների 10 տոկոսը[3][6]։ 1965 թվականին օգնել է Մարտին Լյութեր Քինգին Սելմայից մինչև Մոնտգոմերի երթեր կազմակերպելու գործում։ Մարտի 7-ի «արյունալի կիրակի»-ի ժամանակ ցուցարարները հարձակվել են ոստիկանության վրա, շատերը վիրավորվել են։ Բոյթոնը հարվածից կորցրել է գիտակցությունը[3][4][7]։ «Արյունալի կիրակի»-ի 50-րդ տարելիցին Բոյնթոն Ռոբինսոնը հանդիպել է ԱՄՆ նախագահ Բարաք Օբամայի հետ[3]։

1991 թվականին Բոյնթոն Ռոբինսոնը հրապարակեց Bridge Across Jordan ինքնակենսագրականը։ Ռոբինսոնը մահացել է 2015 թվականին Մոնտգոմերիում իր 104-րդ տարեդարձից մի քանի օր անց[3]։ Նրան անվանել են «հանուն ընտրական իրավունքների շարժման մայրիշխան»[3]։ 2014 թվականի Պատմական «Սելմա» կինոֆիլմում Բոյնթոն Ռոբինսոնի դերը կատարել է Լորեյն Թուսենը։ Ակտիվիստուհին դրական է արտահայտվել ֆիլմի մասին[8]։

Պարգևներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Martin Luther King Jr. Freedom Medal (1990)[3]

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 Amelia Boynton Robinson dies at 104; civil rights icon was at Selma — El Segundo: 2015. — ISSN 0458-3035; 2165-1736
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Civil rights activist Amelia Boynton Robinson, icon of 'Bloody Sunday' march, dies at 104
  3. ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 Fox, Margalit (2015 թ․ օգոստոսի 26). «Amelia Boynton Robinson, a Pivotal Figure at the Selma March, Dies at 104». The New York Times. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 24-ին.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Bauer P. Amelia Boynton Robinson(անգլ.) // Энциклопедия Британника.
  5. ↑ «Amelia Boynton Robinson» (անգլերեն). Biography.com. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 24-ին.
  6. ↑ «Amelia Boynton Robinson» (անգլերեն). Encyclopedia of Alabama.
  7. ↑ Hardy S. J.; Hardy P. S. Extraordinary People of the Civil Rights Movement. — Paw Prints, 2008. — С. 264. — ISBN 978-1-4395-2357-5
  8. ↑ Basu, Moni (2015 թ․ հունվարի 10). «Watching 'Selma' with 103-year-old matriarch of the movement». CNN.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ամելիա Ռոբինսոն» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ