Բարամ (ազգային պարկ)
 | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | ազգային պարկ և արգելոց |
| Երկիր |  Իսրայել[1] |
| Վարչատարածք | Հյուսիսային մարզ[1] |
| Հիմնվել է | 1966 |
  | |
Բարամ (եբրայերեն՝ ברעם), ազգային պարկ Իսրայելում։ Անվանվել է հռոմեա-բյուզանդական շրջանի հին հրեական բնակավայրի անունով, որի տարածքում էլ այն ստեղծվել է[2]։ Հիմնադրվել է 1966 թվականին[3]։
Գտնվում է լեռնային վերին Գալիլեայում՝ Մերոն լեռան և Լիբանանի հետ սահմանի միջև։ Նրա կողքին է գտնվում համանուն Կիբուցը[4][5]։
Պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հրեական բնակավայր Բարամը հիմնադրվել է անտիկ ժամանակներում։ Նրա տեղում հայտնաբերված սինագոգի մնացորդները պատկանում են մեր թվարկության 2-րդ դարին։ Բարամը հիշատակել են հրեա ճանապարհորդներ Շմուել Բեն Շիմշոնը (1210), Մոշե Բասուլան (1523), անհայտ ճանապարհորդ, Ռամբամի աշակերտը (14-րդ դարասկիզբ) և ուրիշներ[2][6][7][8]։ Նրանց կարծիքով՝ մեծ սինագոգում է եղել Շիմոնա բար Յոհայի ռաբբի եշիվան[2][6][7][8]։
19-րդ դարում նրա տեղում գտնվում էր քրիստոնեական Բիրիմ գյուղը, որը կառուցվել էր հրեական բնակավայրի ավերակների վրա և գրեթե ամբողջությամբ ժառանգել էր նրա անունը[7][9]։ Գյուղը հիմնադրել են դրուզների հետ կոնֆլիկտի արդյունքում Լիբանանից փախած մարոնիները[10][11]։
Բիրիմի բնակիչները 1948 թվականի արաբա-իսրայելական պատերազմի ընթացքում ստիպված են եղել հեռանալ գյուղից, գյուղն ավերվել է 1949 թվականին՝ սահմանին մոտ 2 կմ հեռավորության և Լիբանանի կողմից ահաբեկչական խմբերի ներթափանցման վտանգի պատճառով։ Բնակիչների հիմնական մասը տեղափոխվել է Գուշ Հալյավ (Ջիշ) գյուղ, որը գտնվում է Բիրմայից հարավ։ Գյուղի վերականգնման մասին նրանց ներկայացրած հայցերը բավարարված չեն եղել։ Բարամ զբոսայգում պահպանված եկեղեցին նախկինի պես մարոնիների հոգևոր կենտրոնն է[2][7][12]։
1949 թվականին գյուղի մնացորդների մոտ ստեղծվել է Բարամ կիբուցը[4][5]։
Տեսարժան վայրեր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Այգու ցուցադրության հիմնական մասը թալմուդյան շրջանի լավ պահպանված «Մեծ սինագոգն» է։ Այլ հնագիտական գտածոների հետ միասին այն վկայում է մեր թվարկության 2-4-րդ դարերում այստեղ բնակվող ծաղկուն հրեական համայնքի մասին[6][12]։ Մեծ սինագոգի տարածքը 15,2 × 20 մ է, այն կառուցված է մեծ մշակված քարերից, պահպանվել են նաև մեծ բարձր սյուներ։ Սինագոգում հայտնաբերվել է եբրայերեն երկու արձանագրություն․ «Կառուցվել է Էլազար բար Իուդանի կողմից» և «Այո, խաղաղություն կլինի այս վայրում և բոլոր վայրերում, ուր իր ժողովուրդը` Իսրայելը, բնակվում է. Յոսե հա Լևի բար Լևին կառուցել է այս քիվը, թող օրհնվեն նրա գործերը, ամեն»։ Լավ պահպանված ճակատն ունի դեպի Երուսաղեմ շրջված երեք գեղեցիկ քանդակված դուռ՝ զարդարված քարե փորագրություններով[2][6][7][12]։
Մեծ սինագոգի կողքին գտնվել է նաև փոքր սինագոգ, որը գործնականապես ամբողջովին ավերվել է 19-րդ դարում։ Պեղումների ընթացքում հայտնաբերվել է գրություն. «Թող խաղաղություն լինի այս վայրում և Իսրայելի յուրաքանչյուր տանը։ Յոսե բար Լևին կառուցել է այս շեմքը։ Թող օրհնվի նրա աշխատանքը։ Շալոմ»։ Պեղումների ընթացքում հայտնաբերված դռան փակոցները ներկայումս ցուցադրվում են Լուվրում։
Այգու կազմի մեջ մտնում են նաև Բարիմ մարոնիական գյուղի մնացորդները[2][6][7][12]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 GEOnet Names Server — 2018.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Бар‘ам (древнее еврейское поселение)՝ հոդվածը Հրեական էլեկտրոնային հանրագիտարանում
- ↑ «ברוכם הבאים לגן לאומי ברעם» (PDF). רשות הטבע והגניםlang=he. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2014 թ․ օգոստոսի 20-ին. Վերցված է 2014 թ․ հոկտեմբերի 15-ին.
- ↑ 4,0 4,1 Бар‘ам (кибуц)՝ հոդվածը Հրեական էլեկտրոնային հանրագիտարանում
- ↑ 5,0 5,1 «Кибуц Барам». praisman.com. 2011. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հոկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2014 թ․ հոկտեմբերի 15-ին.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Jacqueline Schaalje, 2001
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 Joe Yudin, 2012
- ↑ 8,0 8,1 C.R. Conder and H.H. Kitchener, 1881, էջ 207, 233—234
- ↑ C.R. Conder and H.H. Kitchener, 1881, էջ 12, 207, 232—234, 372, etc.
- ↑ Seth Frantzman (2006). «The Strength and the Weakness: Palestinian Arab Christians between Islam and Zionism 1900-1948». M.A Thesis (անգլերեն). Hebrew University of Jerusalem. էջ 9. Վերցված է 2014 թ․ նոյեմբերի 23-ին. «In 1860 the Maronites suffered from massacres in the Lebanon, massacres carried out by their Druze neighbors. The Maronites established a few villages in the northern Galilee adjoining the border of Lebanon, including Jish and Kfar Baram.»
- ↑ Ryan Jones, 2014
- ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 Bar'am National Park, 2013
Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- C.R. Conder and H.H. Kitchener The survey of western Palestine : memoirs of the topography, orography, hydrography, and archaeology. — Committee of the Palestine exploration fund, 1881. — Т. 1. — 493 p.
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- «Բարամ անտառը և հնագույն սինագոգը». parkingfree.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունվարի 27-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 6-ին.
- «Բարամ ազգային պարկ». guide-israel.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունվարի 27-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 6-ին.
- «Bar'am National Park» (անգլերեն). Իսրայելի բնության և պարկերի ղեկավարում (Nature and Parks Authority). 2013. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունվարի 27-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 6-ին.
- «Բարամ». izrail.pro. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունվարի 27-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 6-ին.
- Jacqueline Schaalje. (2001). «Ancient synagogues in Bar'am and Capernaum» (անգլերեն). Jewish Magazine, June 2001. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունվարի 27-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 7-ին.
- Joe Yudin. (2012). «Off The Beaten Track: Baram's ancient synagogue» (անգլերեն). The Jerusalem PostJ (Post.com), 02/16/2012. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունվարի 27-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 7-ին.
- Ryan Jones. (2014). «Israeli Christians Urge Israel to Rebuild Their Village» (անգլերեն). Israel Today, May 27, 2014. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունվարի 27-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 7-ին.
Տեսանյութ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- גן לאומי ברעם ՅուԹյուբում רשות הטבע והגנים էջը Յություբ տեսահոսթինգում (եբրայերեն)
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բարամ (ազգային պարկ)» հոդվածին։ |
| ||||||
