Բոդիպոզիտիվ

Ծխող կնոջ քանդակը Կասկադ համալիրի զբոսայգում

Բոդիպոզիտիվ (անգլ.՝ body-positivity; body՝ «մարմին» և positive՝ «պոզիտիվ, ինչ-որ դրական բան»), հասարակական շարժում, որը հանդես է գալիս ցանկացած արտաքին տեսքով իր մարմնում հարմարավետ զգալու, ազատ ինքնադրսևորվելու իրավունքի օգտին, ինչպես նաև սա շարժում է այլ մարդկանց մարմիններն ընդունելու այնպիսին, ինչպիսին նրանք կան։ Շարժումը հանդես է գալիս ինչպես իր մարմնի կերպարի դրական ընկալման, այնպես էլ այլ մարդկանց մարմինների ընդունման օգտին՝ անկախ ֆիզիկական ունակություններից, չափից, սեռից, ռասայից կամ արտաքին տեսքից։

Բոդիպոզիտիվի հետ հաճախ ասոցացվում է ֆեթ-ֆեմինիզմը, սակայն այդ շարժումը միատարր չէ, այն ունի բազմաթիվ տարբեր ձևեր և ուղղություններ, որոնք տարբերվում են գաղափարական առանձնահատկություններով։

Նկարագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
«Պլյուս չափսի» մոդել Էշլի Գրեմը

Բոդիպոզիտիվի շարժման նպատակն է հեռացնել հասարակությունից գեղեցկության անիրատեսական իդեալը, նպաստել այն բանին, որ մարդիկ ընդունեն իրենց մարմինը, ինչպես դա կա, բարձրացնեն իրենց ինքնագնահատականը, բարելավեն իրենց կերպարը և սովորեն սիրել իրենց ամբողջությամբ[1]։

Բոդիպոզիտիվի ակտիվիստուհիները փորձում են փոխել կանանց մարմնի ընկալումը հասարակության մեջ, մերժում են հասարակությանը այն բանի թելադրանքով, որ տեղին և անտեղի են համարում կանանց մարմնում։ Նրանք պայքարում են հասարակության մեջ բնական գեղեցկության, կանացի մարմնի մազերի, դաշտանի և այն բանի համար, ինչը համարվում է մաշկի «թերություն»[2]։

2012 թվականից ի վեր աճում է բոդիպոզիտիվի շարժման առկայությունը Ինստագրամում, և այնտեղ լավ նկատելի է կորպորացիաների ազդեցությունը բոդիպոզիտիվի շարժման վրա՝ իր արտադրանքն առաջ մղելու նպատակով[3]։

Շարժման մասնակիցները պնդում են, որ նույնիսկ այն աղջիկները, որոնք քիչ թե շատ համապատասխանում են չափանիշներին, արժեզրկվում են և մեղադրվում են անձնական որակների բացակայության մեջ։ Բոդիպոզիտիվիստուհիների կարծիքով՝ հասարակությունը պետք է սովորի ընդունել մարդկային արտաքինի բազմազանությունը, այդ դեպքում աշխարհում ավելի քիչ հոգեկան խանգարումներ, ինքնասպանության և բուլիմիայի դեպքեր կլինեն։

Բոդիպոզիտիվի առանցքային գաղափարն է՝ սիրել ինքդ քեզ և ընդունել քո մարմինը՝ չփորձելով փոխել այն, ինչպես նաև ընդունել այլ մարդկանց մարմինները[4]։ Շարժման էությունը կայանում է նրանում, որ բոլոր մարդիկ, անկախ նրանից, թե ինչպես են նրանք տեսնում իրենց, իրավունք ունեն հիմնական հարմարավետության և իրենց նկատմամբ հարգանքի[5]։ Բոդիպոզիտիվը գաղափար է ցանկացած մարմնի համար՝ անկախ առողջական վիճակից, արտաքին տեսքից, մարդու անձնական հատկանիշներից Մարմինը չպետք է պատճառ դառնա անհարգալից վերաբերմունքի[6]։ Շարժման մասնակիցները օգնում են միմյանց սովորել գնահատել առողջությունը, յուրահատուկ գեղեցկությունն ու անհատականությունը, հաղթահարել բարդույթները և ապրել ներդաշնակության մեջ իրենք իրենց հետ՝ առանց նայելու նորաձևությանը կամ հասարակական կարծիքին։ Բոդիպոզիտիվը սերտորեն կապված է ֆեմինիզմի գաղափարների հետ, քարոզում է սեռերի հավասարություն և հրաժարվում է գենդերային կարծրատիպերից[7]։

Բոդիպոզիտիվը սերտորեն կապված է լրիվության ընդունման շարժման հետ (fat acceptance movement)[8], որի գաղափարախոսության համաձայն բոլոր ձևերի և չափերի մարմինները չպետք է դատապարտվեն (բոդիշեյմինգ, անգլ․՝ body ՝ մարմին և shame՝ ամոթ)[9]։ Այդ կապակցությամբ բոդիպոզիտիվում դատապարտում են ֆեթշեյմինգը, սքինիշեյմինգը, էյբլիզմը և խտրականության այլ տեսակները[10]։ Բոդիպոզիտիվին նախորդել է «Healthy at every size» շարժումը, որը քննադատաբար է վերաբերել դիետաներին։ Այս պահին «Healthy at every size»-ը հավատարիմ է իր շարժման գործունեության ուղենիշների վերաբերյալ հետևյալ տեսակետներին. հավասարության ընդունում և հարգանք՝ անկախ մարմնի քաշից, սոցիալական քաղաքականության աջակցություն՝ ուղղված քաշի խտրականության դեմ պայքարին, հավասարության մասին կարծիքների ոչ բռնի տարածում՝ անկախ քաշից, ինտուիտիվ սննդի գաղափարների տարածում և ֆիզիկական ակտիվության աջակցություն, որը հասանելի է ցանկացած քաշային կարգի մարդկանց։

Աղջիկները, որոնք իրենց համարում են բոդիպոզիտիվի մի մաս, կարծում են, որ «Բոդիպոզիտիվը» առաջացել է ֆեմինիզմից, որը ազդում է աղջիկների նկատմամբ օբյեկտիվության խնդիրների վրա և ինչ-որ կերպ ֆեմինիզմի բաղկացուցիչ մասն է։

Բոդիպոզիտիվը կանանց զանգվածային մշակույթի պատասխանն է, այն կոչված է դուրս մղելու առևտրայնացված գեղեցկությունը[11][12]։

Բոդիպոզիտիվի շարժումը շատ բազմազան է, այն չունի գաղափարախոսություն, դոգմա և հստակ կանոններ[6]։

Քանի որ բոդիպոզիտիվը հայտնվել է որպես բողոքի շարժում, այնտեղ հանդիպում են նաև արմատական խուլիգանական միտումներ[12]։

Պատմություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բոդիպոզիտիվի նախորդը 1967 թվականին սկսված շարժումն էր՝ լիարժեքության ընդունման[13], իսկ ավելի վաղ կարելի է համարել հագուստի վիկտորիանական բարեփոխումը[8]։

«Body Positive Movement» շարժումը 1996 թվականին հիմնել են երիտասարդ Քոնի Սոբչակը և Էլիզաբեթ Սքոթը «համայնքի ստեղծման ընդհանուր կրքի» պատճառով, որն առաջարկում է հասարակական կարծիքի ազատություն[14], որը թելադրում է իր կանոնները և խնդիրներ է ստեղծում այն մարդկանց համար, ովքեր խնդիրներ ունեն գործչի հետ, որպեսզի մարդկանց դրդի իրենց մարմինն ընդունել այնպես, ինչպես դա կա՝ անկախ սոցիալական կարծրատիպերից։ Հետագայում նրանց նախաձեռնությունը զարգացավ «The Body Positive» հասարակական մեծ շարժման մեջ՝ «իմ մարմինը իմ գործն է» կարգախոսով[11][15]։

Բոդիպոզիտիվի շարժումն առաջացել է որպես բողոք գեր մարդկանց նվաստացման և խտրականության դեմ, որոնց պակաս պատրաստակամորեն աշխատանքի են ընդունում, ավելի քիչ են վճարում, նրանք վատագույն բուժօգնություն են ստանում և զանգվածային լրատվամիջոցներում ենթարկվում են ուժեղ օստրակիզմի[13]։.

2013 թվականին մոդել Թես Հոլիդեյը, որը կշռում է 155 կգ, հիմնել է «Eff Your Beauty Standards» բոդիպոզիտիվ առցանց շարժումը[13][16]։

Հիմնական հասկացություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բոդիպոզիտիվի հիմնական գաղափարը խնդրահարույց քաշով մարդկանց հարմարեցնելն է, նրանց կյանքն ավելի հարմարավետ դարձնելը, իսկ հասարակության արձագանքն ավելի ադեկվատ դարձնելը, սա նաև պայքար է ֆեթշեյմինգի և խտրականության դեմ[17]։

Բոդիպոզիտիվի գլխավոր սկզբունքն արտացոլվում է «իմ մարմինը իմ գործն է» կարգախոսի մեջ[13]։

Շարժման ներկայացուցիչներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտերկրում բոդիպոզիտիվի ամենատարածված կողմնակիցները մոդել Թես Հոլիդեյը, բլոգեր և մոդել Արկադի Ադի Դել Վալենը, բլոգեր Կարմեն Ռենը[7], դերասանուհի և ռեժիսոր Լինա Դանեմը[18], մոդել Էշլի Գրեմը[19], մոդել և խմբագիր Իսկրա Լոուրենսն են[5][7][11][20]։

Քննադատություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բոդիպոզիտիվի գաղափարները հաճախ ծաղրում են ԶԼՄ-ներում, իսկ կողմնակիցներին անվանում են ծույլ ու չսևեռված՝ հասարակության մեջ ընդունված կանացիության չափանիշներին հետևելուց հրաժարվելու համար[13]։ Ծաղրի են ենթարկվում բոդիպոզիտիվի հիմնական թեզերը, որոնք ներառում են մարմնի սափրումից հրաժարվելը, դիետաներին և ավանդական «կանացի» բյութի-պրոցեդուրաներին չհետևելը։

Որոշ գիտնականներ նախազգուշացնում են, որ սոցիումում ավելորդ քաշի նորման ընդունելը նպաստում է ճարպակալման տարածմանը[21]։

Մի շարք հոգեբաններ նշում են, որ բոդիպոզիտիվի նորաձևությունը կարող է կնոջից խլել իրեն և իր մարմնին ուշադրություն դարձնելու իրավունքը[12]։

Բոդիպոզիտիվի գաղափարի ադեպտները արմատական ֆեմինիզմում պայքարում են ոչ թե մարդկանց խտրական խմբերի իրավունքների համար, այլ նրանց դեմ, ովքեր համապատասխանում են գեղեցկության չափանիշներին։ Նրանք քննադատում են սպորտային կենսակերպ վարող մոդելներին, դերասաններին և մարդկանց[17]։

Բոդիպոզիտիվ շարժման կողմնակիցների մի մասը մերժում է իր արտաքինը շտկելու բոլոր փորձերը, և պարզապես իր խնամքը տեսնում է անբնական, վնասակար և արտաքին աշխարհի կողմից պարտադրված[18]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ Cwynar-Horta, article, 2016, Abstract
  2. ↑ Cwynar-Horta J. Ch. Four: Fat Activism and Female Embodiment // Documenting Femininity / Graduate program in Communication and culture. — Toronto, Ontario: York University, 2016. — P. 46. — x+281 p.
  3. ↑ Cwynar-Horta, article, 2016, Introduction
  4. ↑ Alysse Dalessandro (2016 թ․ հունիսի 19). «15 Influencers Define Body Positivity». Bustle (անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 17-ին.
  5. ↑ 5,0 5,1 Лёля Нордик (2018 թ․ նոյեմբերի 4). «Русский бодипозитив». Wonderzine. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ մարտի 31-ին. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
  6. ↑ 6,0 6,1 Анастасия Полозкова (2018 թ․ դեկտեմբերի 13). «Бодипозитив. Красота — выбор, а не обязанность?». ИА Регнум (ռուսերեն). Վերցված է 2019 թ․ մարտի 3-ին.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Анастасия Алексеева (2018 թ․ ապրիլի 1). ««Моё тело — моё дело»: блоги о бодипозитиве». ИА Регнум (ռուսերեն). Վերցված է 2019 թ․ մարտի 3-ին.
  8. ↑ 8,0 8,1 Lux Alptraum (2017 թ․ հունիսի 11). «A Short History of 'Body Positivity'». Fusion (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հունիսի 8-ին. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 17-ին.
  9. ↑ Dagny Kight in weight bias in the media, Weight Prejudice, bias (2014 թ․ հուլիսի 1). «The History of Fat Acceptance: Lew Louderback's 1967 Article» (անգլերեն). Powerful Hunger. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 17-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  10. ↑ Emma Woolf (2013 թ․ օգոստոսի 5). «Why is skinny-shaming OK, if fat-shaming is not?». The Guardian (անգլերեն). Վերցված է 2019-03-203-ին.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 Оля Шаповалова, Лёля Нордик (2018 թ․ մարտի 8). «Краткий гид по феминизму от бодипозитива до квир». Собака (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 17-ին. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 3-ին.
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 Ольга Гуманова (2017 թ․ օգոստոսի 18). «Как идея «бодипозитива» мешает женщинам заботиться о себе». Mail.ru Леди (ռուսերեն). Վերցված է 2019 թ․ մարտի 3-ին.
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 Marie Southard Ospina (2016 թ․ հուլիսի 7). «11 Influencers Talk Body Pos Versus Fat Acceptance». Bustle (անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ մարտի 3-ին.
  14. ↑ Кенженбетова и др., 2017
  15. ↑ «About us». The Body Positive (անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ մարտի 3-ին.
  16. ↑ Юлия Верби (2018 թ․ սեպտեմբերի 8). «Экстремальный бодипозитив: как пышное тело меняет мир». Известия (ռուսերեն). Վերցված է 2019 թ․ մարտի 3-ին.
  17. ↑ 17,0 17,1 Никита Подгорнов (2018 թ․ սեպտեմբերի 24). «Что не так с бодипозитивом». Коммерсантъ (ռուսերեն). Վերցված է 2019-03-203-ին.
  18. ↑ 18,0 18,1 Лиза Любавина (2018 թ․ դեկտեմբերի 7). «Тотальный бодипозитив». Нож (ռուսերեն). Վերցված է 2019 թ․ մարտի 3-ին.
  19. ↑ «Ashley Graham on Authenticity and Being a Body Image Activist». Glamour (անգլերեն). 2016 թ․ նոյեմբերի 1. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 3-ին.
  20. ↑ Анна Логутова (2016 թ․ հունիսի 5). «Искра божья». Lenta.ru (ռուսերեն). Վերցված է 2019 թ․ մարտի 3-ին.
  21. ↑ Raya Muttarak. Normalization of Plus Size and the Danger of Unseen Overweight and Obesity in England : [անգլ.] // Obesity. — 2018. — Vol. 26, no. 7 (22 June). — С. 1125–1129. — ISSN 1930-739X. — doi:10.1002/oby.22204.