Բ․Ջ․ Փեն

Բ․Ջ․ Փեն
Ծնվել էդեկտեմբերի 13, 1978(1978-12-13) (46 տարեկան)
Kailua, Հոնոլուլու շրջան, Հավայի, ԱՄՆ
Երկիր ԱՄՆ
Խառնամարտ
Ընդհանուր0
Հաղթանակներ0
Պարտություններ0
Կայքhttp://www.bjpenn.com/
Պարգևացանկ
Ներկայացնում էր՝ ԱՄՆ-ի դրոշը ԱՄՆ
Brazilian Jiu-Jitsu
World Championship
Ոսկի 2000 Rio de Janeiro −70 kg

Ջեյ Դիի "Բ.Ջ." Փեն III (անգլ.՝ Jay Dee "B.J." Penn III, դեկտեմբերի 13, 1978(1978-12-13), Kailua, Հոնոլուլու շրջան, Հավայի, ԱՄՆ)[1], խառը մարտարվեստի ամերիկացի նախկին պրոֆեսիոնալ մարզիկ և բրազիլիական ջիու-ջիթսուի (BJJ) 5-րդ կարգի սև գոտու կրող[Ն 1]։

Մինչև MMA-ի( ընդհանուր մենամարտեր)կարիրեան,Փենը հայտնի էր որպես առաջին ոչ բրազիլիացին,ով նվաճեց ջիու-ջիթսուի աշխարհի առաջնությունը սև գոտիների մակարդակով։ Խառը մենամարտերում Փենը մասնակցում էր Ultimate Fighting Championship (UFC) և K-1ին՝ փետուր,թեթև,միջին և միջին ծանր քաշային,բաց քաշային կարգերում։ Հանդիսանալով որպես թեթև և միջին քաշային կարգում UFC-ի նախկին չեմպիոն,Փենը UFC - պատմության մեջ ինը մարզիկներից երկրորդն է,ով տիտղոսներ է նվաճել միառժամանակ մի քանի քաշային կարգերում[3]։ Փենը ոչ-ոքի է խաղացել Կաոլ Ունոյի դեմ UFC 41-րդ թեթև քաշային կարգում[4]։ Չեմպիոնի պաշտոնավարման ընթացքում Փենը ոչ պաշտոնավորեց միավորեց UFC-թեթև քաշայինների առաջնությունը (Շոն Շերկի դեմ)[5][6] և գերազանցեց թեթև քաշային կարգում տիտղոսի պաշտպանության բոլոր ժամանակների ռեկորդը։ 2015 թվականին Փենը դարձավ UFC Փառքի սրահի ժամանակակից թևում առաջին ներգրավված մարզիկը[7]։

Փենն իր կարիերայի սկզբում հարմարվում էր խառը մենամարտերի աշխարհի լավագույն մարզիկներից մեկը և հաղթանակներ գրանցեց այնպիսի հակառակորդների նկատմամբ,ինչպիսիք էին Դին Թոմասը,Կաուլ Ունոն,Փոլ Կրեյթոնը և Մեթ Մերրան։ Փենը հաղթել է Rumble on the Rock թեթև քաշային կարգի առաջնությունը K-1ում։ Նա ատիպեց այն ժամանակվա վաղեմի չեմպիոն Մեթ Հյուզին նվաճել UFC - միջին քաշային կարգի տիտղոսը։Welterweight Championship.[8]

Որոշ ժամանակ անց, երբ Փենը մրցում էր բացառապես K-1-ի համար, նա վերադարձավ UFC և հաղթեց UFC թեթև քաշային առաջնությունում։ Նա սահմանեց երեք անընդմեջ տիտղոսի պաշտպանության ռեկորդ, նախքան այն Ֆրենկ Էդգարին պարտվելը[9]։

UFC-ի նախագահ Դանա Ուայթը որակում է Փենին խառը մենամարտերի հիմնական դասակարգում ավելի ցածր քաշային կարգեր նվաճելու համար. նա նկարագրում է Փենին որպես «Առաջին վճարովի քրոսովերի աստղը Ultimate Fighting Championship-ի թեթև քաշային դիվիզիոններում[10][11] »,և նաև նշում, որ «իր» ձեռքբերումներով Բ.Ջեյ Փենը ստեղծեց 155 ֆունտ արժողությամբ դիվիզիոն[12] »։

Փենը հույս ուներ առաջադրվել Հավայան կղզիների նահանգապետի պաշտոնում 2022 թվականին Հավայան կղզիների նահանգապետի ընտրություններում, սակայն հեռացվեց դեռևս Հանրապետական կուսակցության նախնական ընտրություններում։

Փենը համարվում է UFC-ի պատմության լավագույն մարզիկներից մեկը[13]։ Սակայն, նրան քննադատում էին այն բանի համար, որ նա շարունակում էր պայքարել նույնիսկ բարձր փառքի և համբավի նվաճումից հետո՝ ներառյալ ութ մենամարտ առանց հաղթանակի շարանը 2011- 2019 թվականները[14]։

Վաղ կյանք և կրթություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Փենը ծնվել է Հավայան կղզիներում ծագմամբ իռլանդացի Ջեյ Դի Փենի՝ և կորեա-հավայա-ամերիկյան Լորեն Շինի ընտանիքում[15][16]։ 17 տարեկանում Փենը սկսեց մարզվել բրազիլական ջիու-ջիթսուով այն բանից հետո, երբ նրա հարևան Թոմ Կալլոսը ծանոթացրեց Փենին այդ մարտարվեստի հետ[17]։ Կալլոսը ցուցանակներ է փակցրել տեղի մարզադահլիճներում, նշելով, որ փնտրում է մարդկանց[18], ում հետ կարող է մարզվել և Բ.Ջեյ Փենի հայրը զանգահարել է նրան՝ ասելով, որ իր տղաները հետաքրքրված են[17]։ Դրանից հետո Կալլոսը Բ.Ջ.-ին և նրա եղբորը սովորեցրել է այն ամենը, ինչ նա գիտեր[18]։ Դրանից անմիջապես հետո Բ.Ջեյը տեղափոխվեց Սան Խոսե, Կալիֆորնիա, որպեսզի սկսի մարզվել Ռալֆ Գրեյսիի Բրազիլիայի ջիու-ջիթսուի ակադեմիայում Դեյվ Կամարիլոյի հետ, ում հետ նա ապրում էր և ավելի ուշ ընկերանում։ Հենց այդ ժամանակ էլ,գտնվելով Սան Խոսեում նա որոշեց զբաղվել մարտարվեստով։

Խառը մարտարվեստի կարիերան

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բրազիլական ջիու-ջիթսու

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1997 թվականին Ռալֆ Գրեյսիի ղեկավարությամբ Փենը սկսեց մարզվել բրազիլական ջիու-ջիթսուով, արդյունքում վաստակելով իր մանուշակագույն գոտին Գրեյսիից[19]։ Այդ ժամանակ նա տեղափոխվեց Nova União, որտեղ 2000 թվականին Անդրե Պեդերնեյրասի կողմից նրան շնորհվեց սև գոտի[19]։ Մի քանի շաբաթ անց նա դարձավ առաջին ոչ բրազիլացի մարզիկը, ով հաղթեց ջիու-ջիթսուի աշխարհի առաջնության սև գոտիների դիվիզիոնում, որն անցկացվեց Ռիո դե Ժանեյրոյում, Բրազիլիայում[20]։ Մինչդեռ 2000 թվականի աշխարհի առաջնությունում Փենի ամենահայտնի և հեղինակավոր նվաճումը սև գոտիների դիվիզիոնում առաջին տեղ, նա նախորդ տարիներին հաջողություններ ունեցավ նաև Մունդիալներում։ 1999 թվականին, 20 տարեկան հասակում, Փենը զբաղեցրեց 3-րդ տեղը՝ վաստակելով բրոնզե մեդալ շագանակագույն գոտիների դիվիզիոնում՝ պարտվելով միայն Ֆերնանդո «Տերեր» Ավգուստոյին, իսկ 1998 թվականին վաստակեց արծաթե մեդալ՝ զբաղեցնելով 2-րդ տեղը կապույտ գոտիների դիվիզիոնում[21]։ Ենթադրվում է, որ Փենը վաստակել է ամենաարագ օրինական սև գոտին բոլոր ակտիվ բրազիլական ջիու-ջիթսու մարզիկների շարքում[22]։

Բարձրագույն մարտական առաջնություն (UFC)

Փենի նվաճումները ջիու-ջիթսուի աշխարհի առաջնությունում գրավեցին UFC-ի ուշադրությունը, որը համոզեց նրան անցում կատարել խառը մենամարտերի[23]։ Փենը խառը մենամարտերում իր դեբյուտը կատարեց ընկերության հետ 2001 թվականի մայիսի 24-ին՝ UFC 31-ում հաղթանակ տանելով Ջոյ Գիլբերտի նկատմամբ[23]։ Այնուհետև նա ուժեղ հարվածային հմտություններ օգտագործելով նոկաուտի ենթարկեց թեթև քաշայիններ Դին Թոմասին և Կաոլ Ունոյին, նախքան UFC-ի թեթև քաշային կարգում չեմպիոն Յենս Պուլվերի դեմ չեմպիոնական մենամարտում պարտվելը[21][24]։ 2003 թվականին, երբ Պուլվերը լքեց UFC-ն և հրաժարվեց իրտիտղոսից, նոր չեմպիոնի կոչման մրցաշարը ձախողվեց, երբ Փենը մենամարտեց Ունոյի հետ մինչև ոչ-ոքի արդյունքի հասնելով UFC 41-ի եզրափակչում, ձախողման պատճառով UFC-ն հետագայում կասեցրեց իր թեթև քաշային կարգը[21]։ Փենը վերադարձավ ավելի ուշ՝ տարեվերջին, հաղթանակ տանելով PRIDE թեթև քաշային կարգում ապագա չեմպիոն Տականորի Գոմիի նկատմամբ և վաստակեց իր առաջին MMA առաջնությունը՝ Rumble on the Rock թեթև քաշային կարգում, K-1 Fighting Network-ի Rumble on the Rock-ում, MMA կազմակերպությունում, որը Փենի եղբոր հովանու ներքո էր և Fighting and Entertainment Group (FEG)՝ քիքբոքսինգի ամենամեծ կազմակերպության՝ K-1-ի մայր ընկերությունը[21]։

Փենն իր առաջին UFC առաջնությունը ստացավ 2004 թվականին՝ UFC 46-ում։ Փենը բարձրացավ քաշային կարգերում՝ մարտահրավեր նետելու UFC-ի միջին քաշային կարգում հնգակի չեմպիոն Մեթ Հյուզին, որպեսզի զբաղեցնի տիտղոսի համար պայքարի տեղը մի դիվիզիոնում, որտեղ Հյուզն արդեն հաղթել էր բոլոր առկա հակառակորդներին[25]։ Հյուզը, որը հաղթելու մեծ հնարավորություն ուներ, առաջին ռաունդից չորս րոպե առաջ տանուլ տվեց մենամարտը թիկունքում մերկ խեղդամահով, նրանից հետո, երբ ռաունդի ավարտին ընդամենը 23 վայրկյան էր մնացել և մենամարտում, սա մնում է Փենի որպես ամենամեծ անհաջողություններից մեկը[26]։

Մարտական և ժամանացային խումբ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Փենը պայմանագիր է կնքել Japan Fighting and Entertainment Group-ի (FEG) K-1 hետ՝ պատճառաբանելով իր համար UFC-ում դժվար մենամարտերի բացակայությունը[21]։ UFC-ն անմիջապես զրկեց նրան միջին քաշային կարգի տիտղոսից՝ պնդելով, որ Փենը խախտել է պայմանագիրը, և որ պայմանագիրը ստորագրելը նշանակում է, որ նա հրաժարվել է պաշտպանել իր տիտղոսը։ Փենը հայց է ներկայացրել ընդդեմ UFC-ի և հրապարակել է իր կողմը հակամարտության մասին՝ ասելով, որ UFC-ի հետ իր պայմանագրի ժամկետն արդեն ավարտվել է։ Փենը միջնորդություն ներկայացրեց UFC-ին դադարեցնել միջին քաշային կարգում նոր տիտղոս շնորհելը, սակայն միջնորդությունը մերժվեց[27]։

FEG-ի կազմում իր երկրորդ մենամարտում Փենը կրկին մենամարտեց միջին քաշային կարգում և հաղթեց Դուան Լյուդվիգին 2004 K-1 MMA Romanex շոուում հինգ րոպեից էլ քիչ ժամանակում՝ ձեռքի եռանկյունի խեղդումով[28]։ Լյուդվիգի հետ մենամարտից հետո Փենը բարձրացավ քաշային կարգում՝ միջին քաշային կարգում անպարտելի Ռոդրիգո Գրեյսիի հետ մենամարտելու համար[29]։ Փենը հաղթեց հետևյալ պայմանավորվածությամբ՝ ընդլայնելով իր հաղթական շարանը հասցնելով չորս մենամարտերի[19]։ 2005 թվականի մարտի 26-ին, FEG-ի նոր MMA առաջխաղացման Hero's-ի անդրանիկ միջոցառման ժամանակ, Փենը հանդիպեց UFC-ի թեթև քաշային կարգում ապագա չեմպիոն Լյոտո Մաչիդային, որը պարտվեց միաձայն որոշմամբ K-1 Hero's 1-ում։ Մենամարտը տեղի ունեցավ բաց քաշային կարգում, որտեղ Փենը կշռում էր 86,5 կգ (191 ֆունտ), իսկ Մաչիդան՝ 102 կգ (225 ֆունտ)[30]։ Ավելի ուշ նույն տարի Հավայան կղզիներում K-1 World Grand Prix-ում Փենը վերադարձավ միջին քաշային կարգ՝ հանդիպելու Pride Fighting առաջնության վետերան Ռենցո Գրեյսիի հետ, որտեղ նա հաղթեց միաձայն որոշմամբ[28]։

UFC վերադարձ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հյուզը և Փենը UFC 63-ում իրենց ռեվանշից առաջ։ Հյուզը ընդդեմ Փենի

2006 թվականի սկզբին UFC 56-ում UFC-ի նախագահ Դանա Ուայթը հայտարարեց, որ Փենն ու UFC-ն համաձայնության են եկել կարգավորման շուրջ, և Փենը պետք է վերադառնա UFC որպես միջին քաշային կարգի լավագույն հավակնորդ։ Փենը վերադարձավ մարտի 4-ին UFC 58-ում, պարտվելով Ժորժ Սընթ-Փիերին՝ բաժանված որոշման միջոցով մենամարտում, որը որոշեց միջին քաշային կարգում չեմպիոնության վերջնական հավակնորդին; Չնայած երեք ռաունդանոց մենամարտից հետո Սընթ-Փիեռը հաղթող ճանաչվեց, ոմանք կարծում էին, որ Փենն այնքան է արել, որ արժանի լիներ հաղթանակին՝ մենամարտի ընթացքում նկատելիորեն ավելի մեծ վնաս պատճառելով, ինչպես նկարագրեց Ջո Ռոգանը. «մինչդեռ Բ.Ջ. Փենը «գրեթե ոչ մի քերծվածք չուներ»։ Չնայած պարտությանը, Փենի ելույթը Ժորժ Սընթ Պիերի դեմ համարվում է լավագույններից մեկը UFC ապագա չեմպիոնի դեմ[31]։

Այն բանից հետո, երբ նոր գլխավոր հավակնորդ Սընթ-Փիերը մարզման ժամանակ վնասվածք ստացավ, UFC-ն հայտարարեց, որ Փենը կփոխարինի Սենտ-Պիերին գալիք չեմպիոնական մենամարտում՝ կազմակերպելով Հյուզի հետ սպասված ռևանշը UFC 63-ում 2006 թվականի սեպտեմբերի 23-ին:Մենամարտը տեսավ, որ Պենը վերահսկում էր առաջին երկու ռաունդները, բայց կողոսկրի վնասվածք ստացավ երկրորդ ռաունդում Հյուզի հետևից բախվելիս։ Երրորդ ռաունդում նա փոխվել էր՝ հյուծված տեսք ունենալով և բաց թողած բռունցքները, որոնք նա նախկինում արձակել էր:Հյուզը կարողացավ հատակին ուղարկել Պենին և, կողքից հսկողության տակ լինելով, բռունցքներով հարվածներ հասցրեց Պենի գլխին, մինչև մրցավար «Մեծ» Ջոն Մաքքարթին դադարեցրեց մենամարտը երրորդ ռաունդի 3 րոպե 53 վայրկյանում՝ ստիպելով Պենին պարտվել մենամարտի համար:Առաջին անգամ Փենի անձնական կայքում հրապարակված հարցազրույցում ՝ նա հայտարարել է, որ երրորդ փուլի համար գրեթե անհնար է շնչել, և նա «իր միջուկում շարժունակություն չունի[32]»։ Չնայած վնասվածքին, Փենը շնորհավորել է Հյուզին՝ անվանելով նրան մեծ մարտիկ և ասելով, որ նա արժանի է հաղթանակի։

Փենը մարզիչ էր The Ultimate Fighter 5-ի համար, որի դեբյուտը տեղի ունեցավ 2007 թվականի ապրիլի 5-ին[33]։ Փենը գլխավորեց ութ թեթև քաշային մարտիկներից բաղկացած թիմը և ռեւանշ մենամարտ անցկացրեց Ջենս Պուլվերի դեմ The Ultimate Fighter 5#The Ultimate Fighter 5 եզրափակիչում 2007 թվականի հունիսի 23-ին[34]։ Նա հաղթեց թիկունքի մերկ խեղդուկով երկրորդ ռաունդում՝ Պուլվերին լեռան վրայից կառավարելուց և այնուհետև Պուլվերի մեջքը վերցնելուց հետո[35]։ Թեև նա մի պահ պահեց խեղդամահը այն բանից հետո, երբ Փալվերը դուրս եկավ[36],հետո երկուսն էլ գրկախառնվեցին[36], և երկուսն էլ ավելի ուշ ասացին, որ այլևս ոչ մի վատ կամք չունեն միմյանց դեմ[34]։

2007 թվականի հուլիսի 7-ին UFC 73-ի հետմենամարտից հետո կայացած մամուլի ասուլիսի ժամանակ UFC-ի նախագահ Դանա Ուայթը հայտարարեց, որ Փենը կմնա թեթև քաշային կարգում՝ պայքարելու UFC թեթև քաշային կարգում գործող չեմպիոն Շոն Շերքի հետ։ Այնուամենայնիվ, Շոն Շերքը հետագայում կասեցվեց Կալիֆորնիայի նահանգային մարմնամարզական հանձնաժողովի կողմից, և հնարավոր տիտղոսային պայքարի կարգավիճակը մնաց անորոշ, քանի որ նա հետամուտ էր իր բողոքարկումներին[37]։ Քանի որ Շերկի տիտղոսի կարգավիճակը դեռևս անորոշ վիճակում է ամիսներ տեւած լսումներից հետո, UFC-ն ծրագրեց Պենին մենամարտել Ջո Սթիվենսոնի հետ UFC 80-ում 2008 թվականի հունվարի 19-ին, թեթև քաշային կարգում միջանկյալ տիտղոսի համար[38]։ Կալիֆորնիայի նահանգային մարզական հանձնաժողովի հետագա վերջնական որոշումը, որը չեղարկեց Շերկի որակազրկումը, հանգեցրեց նրան, որ տիտղոսը զրկվեց Շերքից, իսկ Փեն-Սթիվենսոն մենամարտը վերածվեց ամբողջական տիտղոսային մենամարտի[39], երբ հաղթողը կհանդիպի Շերկի հետ առաջին պաշտպանությանը։

Թեթև քաշայինների առաջնություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Առաջին ռաունդից ընդամենը վայրկյաններ անց Փենը գետնին հարվածեց Սթիվենսոնին աջ կողային հարվածով, իսկ հետո տապալեց նրան արմունկով, որը լուրջ կտրվածք առաջացրեց Սթիվենսոնի մազերի գծի վրա[40]։ Երկրորդ ռաունդում Սթիվենսոնն ավելի ագրեսիվ մենամարտեց, բայց դեռ չկարողացավ սպառնալիք հանդիսանալ Փենի համար։ Փենն հարձակվեց թիկունքից և երկրորդ փուլի 4:02 րոպեին նրան հաղթեց թիկունքից մերկ խեղդմամբ և հաղթեց թեթև քաշայինների առաջնությունում։ Նա տոնեց հաղթանակը՝ լիզելով Ջո Սթիվենսոնի արյունը իր ձեռնոցներից։ Փենի հաղթանակը 2008 թվականին Շերդոգի կողմից արժանացել է Տարվա Beatdown մրցանակին[41]։ Այս հաղթանակով Փենը դարձավ երկրորդ մարդը (Ռենդի Կուտյուրից հետո), ով նվաճեց UFC-ի տիտղոսները երկու տարբեր քաշային կարգերում[42]։

2008 թվականի մայիսի 24-ին, UFC 84-ում, MGM Grand Garden Arena-ում, Լաս Վեգասում, Նևադա, Փենը մենամարտեց նախկին չեմպիոն Շոն Շերքի հետ տիտղոսի պաշտպանության իր առաջին մենամարտում։ Մենամարտը մեկնաբան Մայք Գոլդբերգի կողմից անվանվել է որպես «ամենամեծ մենամարտը UFC-ի թեթև քաշային կարգի պատմության մեջ»։ Շերկը միայն մեկ անգամ փորձեց տապալել Փենին (առաջին ռաունդում), փոխարենը մարտիկները բռունցքներով և ոտքի հարվածներով փոխանակվեցին մենամարտի մնացած հատվածում։ Փենը մի քանի անգամ հարվածներ է հասցրել՝ օգտագործելով Շերկի նկատմամբ ունեցած իր առավելությունը։ Երրորդ ռաունդի վերջին վայրկյաններին Փենը բռունցքով հարձակում սկսեց, որը ստիպեց Շերկին վերադառնալ ռինգ։ Շերկն այնուհետև սողոսկեց մեկ այլ բռունցքի հարվածից, հավանաբար թեյքդաունի համար, երբ Փենը ձախ ծնկով նրա գլխին հարվածեց։ Շերկը ընկավ, իսկ Փենը շարունակեց հարվածները, բայց ռաունդն ավարտվեց մինչև մրցավարը կդադարեցներ մենամարտը։ Այնուամենայնիվ, Շերկը չկարողացավ շարունակել, և Փենը հաղթող ճանաչվեց TKO-ով (հարվածներով)։ Մենամարտից հետո, ի պատասխան Ջո Ռոգանի իր ապագայի մասին հարցին, Փենը հարցրեց ամբոխին, թե արդյոք նրանք ցանկանում են տեսնել նրան մենամարտում Ժորժ Սընթ-Փիերի հետ, և ամբոխը նրան պատասխանեց բարձր ծափահարություններով[43]։ Ավելի ուշ, Փենը Fighters Club TV-ին ասաց, որ ինքը կհանդիպի UFC 87 միջին քաշային կարգում Ժորժ Սընթ-Փիերի և Ջոն Ֆիտչի միջև մենամարտի հաղթողի հետ, որը Սընթ-Փիերին ի վերջո հաղթեց միաձայն որոշմամբ։ Սընթ-Փիերի հաղթանակը հանգեցրեց նրան, որ Բ.Ջ.-ի հաջորդ մենամարտը նշանակվեց որպես միջին քաշային կարգի չեմպիոնական մենամարտ։

Միջին քաշային կարգի տիտղոսի մենամարտ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Փենը հայտնվում է KoreAm ամսագրի 2008 թվականի հուլիսյան համարի շապիկին։

2009 թվականի հունվարի 31-ին, Super Bowl-ի նախորդող գիշերը, Փենը մարտահրավեր նետեց Ժորժ Սընթ-Փիերին միջին քաշային կարգում Փիերի տիտղոսի համար։ Այս ամենը հանգեցրեց նրան, որ UFC 94-ը ճանաչվեց որպես «UFC Super Bowl Weekend», և ակնկալվում էր, որ դա կլինի UFC-ի երբևէ եղած ամենամեծ վճարովի իրադարձությունը[44]։ Սընթ-Փիերի հետ մենամարտից առաջ Փենը հակասական մեկնաբանություն արեց, ասելով, որ նա պատրաստվում էր սպանել Սընթ-Փիերին ռինգում[45],սակայն հետագայում նա բացատրեց, որ փոխաբերական իմաստով ի նկատի ուներ[46]։

Մենամարտի առաջին ռաունդը որոշ չափով հավասար էր ընթանում, երբ Փենը կատարում էր գլխի խուսափողական շարժումներ, ձեռքերով արագ շարժումներ և լավ պաշտպանություն՝ խափանելով Սընթ-Փիերի տապալման բոլոր փորձերը, մինչդեռ երկուսն էլ բռունցքներով էին փոխանակվում։ Հետագա երեք ռաունդներում, սակայն, Փենն անհաջող ելույթ ունեցավ։ Սընթ-Փիերը երկրորդ փուլի կեսին իր առաջին թեյքադաունը գրանցեց գիշերվա ընթացքում, և ռաունդի վերջում Փենը տեսանելիորեն հոգնած էր։ Երրորդ ռաունդի սկզբում Սընթ-Փիերը հարվածեց «սուպերմենի բռունցքով», արյունոտելով Փենի քիթը և կարճ ժամանակ անց կրկին տապալելով Փենին։ Այդ պահից սկսած՝ Սընթ-Փիերը իր իսկ ցանկությամբ տապալեց գետնին Փենին, մի քանի անգամ անցնելով Փենի հայտնի պահակախմբի կողքով և համառորեն պատժելով Հավայան բնակիչներին բռունցք-գետնին տապալում գրոհով[47]։ Ավելի ուշ Փենը խոստովանեց, որ չի կարողանում մտաբերել, թե ինչ է տեղի ունեցել 3-րդ և 4-րդ ռաունդների ընթացքում, քանի որ «հավանաբար, սահմանային նոկաուտի էր ենթարկվել կամ նման մի բանի[48]»։ Չորրորդ ռաունդի վերջում, Սընթ-Փիերի հարձակումներից հետո և Բ.Ջ.-ի հրամանով, Փենի եղբայրը խնդրեց, որ մրցավարը դադարեցնի մենամարտը։ Մենամարտից հետո Փենը չի կարողացել մասնակցել մենամարտից հետո կայացած մամուլի ասուլիսին՝ հիվանդանոցում մնալու պատճառով։

Վիճաբանություն ծագեց մենամարտի ժամանակ, երբ նկատվեց թե ինչպես Սընթ-Փիերի թիմի տղամարդիկ նրա դեմքին վազելին քսելուց անմիջապես հետո քսեցին նաև նրա մեջքին։ Նևադայի նահանգային սպորտային հանձնաժողովի (NSAC) անդամները մտան ութանկյուն և սրբեցին նրա մարմինը։ Ավելի ուշ Փենը պաշտոնական հարցում ուղարկեց NSAC-ին՝ խնդրելով նրանց հետաքննել եղածը[49]։ Չնայած Փենի թիմի բոլոր բողոքներին, NSAC-ը որոշեց, որ խախտում չկա[50]։ Այս միջադեպը հայտնի է Փենի երկրպագուների շրջանում որպես «Greasegate» և մնում է որպես UFC-ի պատմության ամենամեծ վիճահարույց պահերից մեկը[51]։

Կարծում եմ՝ նա քաջատեղյակ էր, որ իր վրա քսում էին վազելին։ Կարծում եմ՝ Ջորջը փորձում էր խաբե՞լ։ Բացարձակապես ոչ։ Բայց այդ անկյունային մարդը վազելին էր քսում նրան։

UFC-ի կանոնները փոփոխվել են այնպես, որ միայն պաշտոնապես մենամարտի ռինգի բժիշկներին է թույլատրված վազելին քսել կամ կիրառել այն մարզիկների վրա։ Փոփոխվել են նաև մարզիկներից ռինգի և ռինգում գտնվելու ժամանակ անցումը կարգավորող ընթացակարգերը։ Նախկինում մարզիկները քայլում էին ռինգի կողքով, տեսնում էին բժշկին, ով վազելին էր քսում, ստուգվում էին մրցավարի կողմից և հետո հնարավորություն ունեին խոսելու կամ գրկելու իրենց մարզիչներին կամ անկյունայիններին՝ նախքան ռինգ մտնելը։ Որպեսզի մարզիկների համար վազելինի անօրինական կիրառման հնարավորություն չլինի, այժմ մարզիկներին նախ պետք է բաժանվի վազելին որևէ ընկերությունից, բժիշկը վազելին կիրառի, ստուգվի մրցավարի կողմից և հետո անմիջապես գնա ռինգ։ Ի վերջո, ոչ մի անկյունայինի չի թույլատրվի վազելին ունենալ ռինգում ռաունդների արանքում։ Այսպիսով, մարտիկի շփումը վազելինի հետ լիովին վերահսկվում է բժշկի և մրցավարի կողմից, ովքեր աշխատում են UFC-ից անկախ[53]։

UFC-ի նախագահ Դանա Ուայթն ասել է, որ միջադեպը չի ազդել մենամարտի ելքի վրա, թեև ինքը կցանկանար, որ միջադեպը տեղի չունենար։ Ի վերջո, Փենը հրաժարվեց չորրորդ փուլից հետո։ Մենամարտից հետո իր առաջին հարցազրույցում Փենը խոսեց իր այն համոզմունքի մասին, որ եթե պարզվի, որ Սընթ-Պիերը «յուղացված» է, նա կկորցնի ողջ հարգանքը նրա հանդեպ, միաժամանակ խոստովանելով, որ այդ դեպքում «ես» միանշանակ հաղթել եմ նրան[54] »։ Փենը պնդում է, որ մենամարտից առաջ նա զգուշացրել է NSAC-ին, որ Սընթ-Փիերը կարող է միտումնավոր վազելին օգտագործել[48]։ Սընթ-Փիերը պատասխանելով մեղադրանքին ասել է, որ առաջարկում է ռևանշ մենամարտ անցկացնել Փենի դեմ[55]։ Փենն ընդունեց ռևանշի առաջարկը[56]։ Առաջարկվող երկրորդ ռևանշի ոչ պաշտոնական ընդունումից հետո Փենը պաշտոնական բողոք ներկայացրեց Նևադայի նահանգային մարզական հանձնաժողով՝ փորձելով կանխել Սընթ-Փիերի մենամարտը՝ կասեցնելով Սընթ-Փիերի մարզիկի արտոնագիրը։ Բացի այդ, Փենը անհաջող կերպով պահանջեց որակազրկել Սընթ Փիերի անկյունայիններ՝ Գրեգ Ջեքսոնին և Ֆիլ Նուրսին, 250,000 դոլար տուգանքով, իսկ մենամարտի արդյունքը չեղարկվեց առանց մրցույթի[57][58]։

Վերադարձը որպես թեթև քաշային չեմպիոն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2009 թվականի ամռանը Փենը սկսեց բանակցություններ վարել Քենի Ֆլորյանի դեմ մենամարտելու համար[48]։ Ֆլորիան-Փեն տիտղոսային մենամարտը նախատեսված էր UFC 99-ում, սակայն Բ.Ջեյ Փենը GSP-ի հետ մենամարտից հետո որոշ ժամանակով հանգիստ էր խնդրել։ Նա պաշտպանեց իր տիտղոսը Ֆլորիանի դեմ 2009 թվականի օգոստոսի 8-ին, UFC 101-ում։ Փենը նկատելիորեն ավելի լավ ֆիզիկական մարզավիճակում էր, քան իր նախորդ մարտերում 155 ֆունտ քաշով, և ամբողջ մենամարտի ընթացքում ժխտեց Ֆլորիանի հեռացման ցանկացած խախտում, չնայած մրցակցի համառությանը՝ պայքարելու և գրավելու կլինչը։

Ոտքերի վրա Փենը գործնականում խուսափում էր ցանկացած վնասվածքից՝ անընդհատ խուսափելով Ֆլորիանից ձախ բարձր հարվածի, բռունցքի կամ արմունկների ցանկացած փորձից, երբ երկուսն էլ հեռանում էին կլինչից։ Չափված ելույթում Փենը գերադասում էր քայլել իր դիրքում, երբեմն ցույց տալով հարվածների պայթյունավտանգ պոռթկումները մինչև չորրորդ ռաունդը, որտեղ նա կատարեց հզոր թեյքդաուն և արագ զբաղեցրեց պահակի դիրքը, պատժելով հակառակորդին արմունկներով, որտեղ հետևեցին բռունցքների հարվածները՝ շարունակեվելով գետնին և հարվածով Բ.Ջ.-ի կողմից։

Սկսվեց ծեծկռտուք, որտեղ Ֆլորիանը երկու անգամ զիջեց թիկունքից, բայց չկարողացավ փախչել Փենի վեր բարձրացող հարձակումից, երկրորդ անգամ, երբ Փենը հարձակվեց հակառակորդի թիկունքից, նա փորձեց, որ ձեռքով թակարդի մեջ գցել Ֆլորիանի մեկ ոտքը, բայց չկարողացավ ոչինչ անել, փոխարենը հարվածեց Ֆլորիանի լյարդին կրունկով, որն ի վերջո ստիպեց Փենին ապահովել թիկունքի մերկ խեղդում չորրորդ շրջանի 3:45-ին՝ պաշտպանելու իր թեթև քաշային կարգում չեմպիոնական տիտղոսը։

2009 թվականի դեկտեմբերի 12-ին, UFC 107-ում, Փենը մենամարտեց Դիեգո Սանչեսի հետ UFC թեթև քաշային կարգի չեմպիոնության համար[59]։ Փենը ժխտում էր հակառակորդից գրեթե ցանկացած հարված՝ կատարելով ոտնաթաթի և գլխի խուսափողական շարժում՝ միաժամանակ անթերի պաշտպանվելով Սանչեսի 27 հարձակման փորձերից։ Նա մենամարտի երկար ժամանակահատվածում հետապնդում էր մրցակցին և ապշեցնում Սանչեսին՝ նրան ցած իջեցնելով և դրան Հետևում էին մի քանի մաքուր հարվածներ, որոնց Սանչեսը լավ դիմադրություն ցույց տվեց։ Փենը, լավ ֆիզիկակական պատրաստվածություն ցույց տալով մենամարտի ընթացքում, շարունակեց կատարել բոլոր հարվածները, ձախ բարձր հարվածները Սանչեսից և ամբողջ ընթացքում գերակշռում էր հարվածների ագրեսիվ պոռթկումներով։ Նա մի քանի անգամ վիրավորեց Սանչեսին, մինչև որ վերջապես վերջին ռաունդում ցնցեց նրան, ցատկելով և ավարտելով կոմբոն ճիշտ բարձր հարվածով։ Ոտքով հարվածը մեծ կտրվածք բացեց Սանչեսի ճակատի վրա՝ ձախ աչքի վերևում, ինչի հետևանքով մենամարտը դադարեցվեց բժշկի խորհրդով հինգերորդ ռաունդի 2:47-ին TKO-ով։ Այս հաղթանակը դարձավ UFC-ի պատմության մեջ միայն երկրորդ մենամարտը, որն ավարտվեց հինգերորդ ռաունդում, և Փենը վաստակեց «Սանչեսին կանգնեցնող միակ տղամարդը» լինելու պատիվը։

Հենց այնտեղ է,տիկնայք և պարոնայք,ամենամեծ թեթև քաշայինը սպորտի պատմության մեջ։

Մենամարտը նշանավորվեց երրորդ անգամ, երբ Փենը հաջողությամբ ավարտեց մենամարտը՝ պաշտպանելով UFC-ի թեթև քաշային կարգի չեմպիոնի տիտղոսը՝ սահմանելով թեթև քաշային կարգում տիտղոսի պաշտպանության նոր ռեկորդ՝ կոտրելով Ջենս Պուլվերի երկու պաշտպանությունների նախորդ ռեկորդը[61]։ Ավելի ուշ՝ մենամարտից հետո կայացած մամուլի ասուլիսի ժամանակ UFC-ի նախագահ Դանա Ուայթը լրատվամիջոցներին ասաց, որ հպարտ է Փենի պատրաստակամությամբ՝ ավելի լուրջ վերաբերվելու MMA-ին իր մարզումների ժամանակ, երբ ավելի վաղ նա զգացել էր, թե Փենը UFC-ով առաջ է անցել բացառապես բնական տաղանդի շնորհիվ[62]։

Տիտղոսը կորցնելը

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Փենի հաջորդ պաշտպանությունը եղել է 2010 թվականի ապրիլի 10-ին, UFC 112-ում Ֆրենկի Էդգարի դեմ։ Չնայած պայքարի մեջ մտնելու ճնշող ֆավորիտ լինելուն՝ Փենը պարտվեց վիճարկվող մենամարտում միաձայն որոշմամբ. ընդհատելով իր ութամյա անպարտելի շարքը թեթև քաշային կարգում։ 9 լրատվամիջոցներից 8-ը հաղթանակը տվել են Փենին[63]։ Մենամարտից հետո Փենը շնորհավորել է Էդգարին գոտին նվաճելու կապակցությամբ։ Չնայած դրան, արդյունքները շատ քննադատության արժանացան, քանի որ շատերը չհամաձայնվեցին մրցավարների որոշման հետ հինգ ռաունդանոց մենամարտից հետո՝ հավատալով, որ Փենն արել է բավականաչափ՝ հաղթանակը վաստակելու համար[64]։ Արդյունքի շուրջ ծագած հակասությունների պատճառով Էդգարի հետ անհապաղ ռևանշը նշանակվեց ի պաշտպանություն նրա առաջին տիտղոսի։

Բ.Ջ.-ը երբևէ եղած ամենամեծ թեթև քաշայինն է։ Ես պարզապես կարող եմ հուսալ, որ կլինեմ նրա կիսով չափ չեմպիոնը։

UFC 118-ում Փենը մենամարտեց Էդգարի հետ ռևանշ-մենամարտում[66]։ Էդգարը կարողացավ չեզոքացնել իր ցամաքային հարձակումը և լավ շարժումներով ու հարվածային կոմբինացիաներով վերահսկել պայքարը։ Բոլոր երեք մրցավարները մենամարտում 50-45 հաշիվ են տվել ի օգուտ Էդգարի[67][68]։

Վերադարձ դեպի միջին քաշ և դադար

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Փենը UFC 123-ում մենամարտեց Մեթ Հյուզի հետ ռետինե խաղում՝ UFC 46-ում և UFC 63-ում նրանց նախորդ երկու մենամարտերից հետո[69]։ Փենը հաղթեց Հյուզին առաջին ռաունդի 21-րդ վայրկյանում նոկաուտով այն բանից հետո, երբ Հյուզին աջ ձեռքով գետնին տապալեց և շարունակեց լրացուցիչ հարվածներով գետնի վրա[70][71]։ Իր այս մենամարտի համար Փենը ստացել է «Գիշերային նոկաուտ» մրցանակը։

Դու իմ կուռքն ես, Մեթ Հյուզ, դու իմ կուռքն ես, դու միշտ իմ կուռքն ես, շնորհակալություն։
- Բ․Ջ. Փեն[72]

UFC 123-ի հետմենամարտից հետո կայացած մամուլի ասուլիսից հետո UFC-ի նախագահ Դանա Ուայթն ասաց, որ Փենը մենամարտելու է միջին քաշային կարգում լավագույն հավակնորդ Ջոն Ֆիչի հետ Ավստրալիայում UFC 127-ում[73]։ Փենը մարզվել է Մեթ Հյուզի և Ֆլոյդ Մեյվեզեր ավագի հետ՝ նախապատրաստվելով մենամարտին[74][75]։ Փենն անակնկալի բերեց Ֆիչին՝ գետնին տապալելով նրան՝ վեր կենալու իր հմտությունները օգտագործելու փոխարեն։ Պայքարն ավարտվեց ոչ-ոքի, ընդհատելով Ֆիչիի հինգ մենամարտերի UFC-ի հաղթանակների շարանը, և Փենը հայտարարեց, որ ուրախությամբ կանցկացնի ռևանշ մենամարտ ապագայում։ UFC-ի համախոհ Ջո Սիլվան հայտարարել է, որ ոչ երկրպագուները, ոչ էլ UFC-ն շահագրգռված չեն Փեն-Ֆիչ ռևանշով[76]։

Ակնկալվում էր, որ Փենը կհանդիպի Կառլոս Կոնդի հետ 2011 թվականի հոկտեմբերի 29-ին UFC 137-ում[77]։ Բի Ջեյ Փենն իր ճամբարը տեղափոխեց Հարավային Կալիֆորնիա՝ փորձելով նախապատրաստվել մենամարտին։ Փենին Կալիֆորնիայում միացան UFC-ի միջին քաշային կարգում և Ultimate Fighter-ի նախկին հաղթող Քենդալ Գրովը և Բի Ջեյի եղբայրը՝ Ռեյգան Փենը, երբ նրանք երկուսն էլ պատրաստվում էին օգոստոսի 27-ին Հավայան կղզիներում անցկացվող ProElite շոուի իրենց մենամարտերին[78]։ Այնուամենայնիվ, սեպտեմբերի 7-ին Կոնդիտը հեռացվեց մենամարտից և փոխարինեց Նիկ Դիասին Ժորժ Սընթ-Փիերի դեմ գլխավոր իրադարձության ժամանակ[79]։ Դանա Ուայթը հայտարարել է, որ Փենը կմենամարտի Նիք Դիասի հետ UFC 137-ի գլխավոր իրադարձության ժամանակ այն բանից հետո, երբ GSP-ն դուրս եկավ ծնկի վնասվածքի պատճառով։ Փենը պարտվեց միաձայն որոշմամբ՝ հաղթելով առաջին ռաունդը պարզ բռնցքամարտով և Strikeforce-ի միջին քաշային կարգում խառը հաղթահարումից հետո, բայց չկարողացավ որևէ նշանակալի հարձակում կամ պաշտպանություն իրականացնել Դիասի հարձակման դեմ մնացած երկու ռաունդներում։

Դիասին կրած պարտությունից անմիջապես հետո Փենը հայտարարեց թոշակի գնալու իր պլանների մասին՝ խոսափողի մոտ ասելով․

-Ես չեմ կարող շարունակել հանդես գալ բարձր մակարդակով։ Այսքան բան, Ջո։ Ես ունեմ մի աղջիկ, մյուսն էլ շուտով կծնվի, ես չեմ ուզում տուն գնալ այս տեսքով։ Ես արդեն կուշտ եմ այս ամենից[80]։ Նոյեմբերի 1-ին Փենն իր կայքում երկրպագուներին ուղղված հաղորդագրություն է հրապարակել՝ նշելով, որ մտադիր է որոշ ժամանակ արձակուրդ վերցնել, սակայն թոշակի անցնելու որոշումը դեռ պաշտոնական չէ։ Նա ասել է.

-«Ցանկանում եմ շնորհակալություն հայտնել բոլոր երկրպագուներին սիրո և աջակցության համար։ Ես որոշել եմ մի փոքր հանգստանալ կյանքը վայելելու, մարզվելու և դասավանդելու համար։ Ես ձեզ տեղյակ կպահեմ, թե որն է լինելու հաջորդ քայլս[81] »։ Մի քանի ամիս անց Բի Ջեյը զայրացած հրապարակում է արել ինչպես Ջոն Ֆիչի, այնպես էլ Նիկ Դիասի հասցեին, ինչը շատերին ստիպեց հավատալ, որ Փենը մոտ ապագայում կվերադառնա իր կենսաթոշակից։ Նրա մենեջերը հայտարարել է, որ նախկին Բի Ջեյը վերադարձել է և կարող է վերադառնալ MMA[82]։ 2012 թվականի ապրիլին UFC-ի նախագահ Դանա Ուայթն ասաց, որ Բի Ջեյ Փենը մերժել է մենամարտը Strikeforce-ի թեթև քաշային կարգում գործող չեմպիոն Գիլբերտ Մելենդեսի հետ, և որ Փենը ցանկանում է շարունակել 170 ֆունտ կիլոգրամով «երբ որ պատրաստ լինի»։ Ուայթը նաև ասաց, որ ինքը զգում է, որ Բի Ջեյ Փենն արժանի է լինելու UFC-ի Փառքի սրահում՝ նշելով, որ նա եղել է թեթև քաշային կարգի ռահվիրա, այն ժամանակ, երբ շատերը կարծում էին, որ 155 ֆունտ քաշով աստղեր չեն կարող լինել[83][84]։

Խառը մենամարտերից իր թոշակի անցնելուց մի քանի ամիս անց Բի Ջեյ Փենը հայտարարեց, որ կվերադառնա ութանկյուն՝ միջին քաշային կարգի պոտենցիալ Ռորի Մակդոնալդի կողմից կրկնվող մարտահրավերներից հետո; «Ռորի, ես ընդունում եմ քո մարտահրավերը[85] »։ Սկզբում նախատեսվում էր, որ Փենը կհանդիպի Ռորի Մակդոնալդի հետ 2012 թվականի սեպտեմբերի 22-ին, UFC 152-ում[86]։ Այնուամենայնիվ, Մակդոնալդը դուրս է եկել մենամարտից այն բանից հետո, երբ մարզումների ժամանակ ճակատի կտրվածք է ստացել[87]։ Փենն ընդդեմ Մակդոնալդի հանդիպումը տեղի ունեցավ 2012 թվականի դեկտեմբերի 8-ին, UFC-ում Fox 5-ում[88]։ Փենը պարտվեց մենամարտում միաձայն որոշմամբ։ Մենամարտից հետո Դանա Ուայթը հայտարարեց, որ կցանկանար տեսնել, որ Բի Ջեյ Փենը հեռանա խառը մենամարտերից, թեև Փենն ակնարկել է UFC-ի թեթև քաշային կարգ վերադառնալու ցանկության մասին:Իր ապագայի վերաբերյալ ամիսներ տեւած լռությունից հետո Փենը խոսեց Արիել Հելվանիի հետ Fox-ին տված հարցազրույցում UFC-ի համար, որտեղ նա խոստովանեց, որ դեռևս չի կողմնորոշվել իր ապագայի հարցում՝ ասելով նրան, որ «այս պահին իմ ենթադրությունը, հավանաբար, մի փոքր ավելի լավ է, քան քոնը։, բայց ես չգիտեմ, ես վայելում եմ այն, ինչ անում եմ[89] »։

Անցում դեպի փետուր քաշ և կորուստների շարան

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2013-ի սեպտեմբերին UFC Tonight-ում հայտարարություն արվեց, որ Փենը կվերադառնա իր դադարից և կտեղափոխվի Featherweight դիվիզիոն՝ մարզելու մրցակից Ֆրենկի Էդգարի դեմ The Ultimate Fighter-ի 19-րդ սեզոնում[90]։ Այս քայլը նշանավորեց Փենի երկրորդ ելույթը որպես գլխավոր մարզիչ The Ultimate Fighter-ում, նրա առաջինը եղել է The Ultimate Fighter 5-ը, Ջենս Փուլվերի հետ միասին։ Սեզոնը հեռարձակվում էր Fox Sports 1-ով և մասնակցում էին միջին և թեթև քաշային կարգի մասնակիցներ։ Երկու մարզիչները երրորդ անգամ հանդիպեցին միմյանց 2014 թվականի հուլիսի 6-ին The Ultimate Fighter 19 Finale-ում[91]։

Փենը վերադարձավ Nova União մարզիչ Անդրե Պեդերնեյրասի գլխավորությամբ (ով 1999-ին Փենին սև գոտի տվեց բրազիլական ջիու-ջիթսուում)՝ նախապատրաստվելով Էդգարի դեմ իր մարտական ճամբարին՝ մարզվելով UFC-ի նախկին չեմպիոն Ռենան Բարաոյի և UFC թեթև քաշային կարգի չեմպիոն Խոսե Ալդոյի կողքին[92]։ Ավելի ուշ ճամբարում նա նաև հավաքագրեց UFC-ի նախկին չեմպիոն Դոմինիկ Կրուզին Հիլոում, Հավայան կղզիներում իր նախապատրաստության համար[93]։ Երրորդ ռաունդում Փենը պարտվել է TKO-ի միակողմանի մենամարտում[94]։ Մենամարտի ավարտին Փենը հայտարարեց իր մտադրությունների մասին՝ կրկին թոշակի անցնելու հետմենամարտից հետո կայացած մամուլի ասուլիսի ժամանակ[95]։

Նա բոլոր ժամանակների լավագույն 155 կիլոգրամ քաշայիններից մեկն է:Նա ստեղծեց այդ քաշային կարգը, և պատասխանատու էր UFC-ի ստեղծման համար։ Դա նրա ժառանգությունն է։

2016 թվականի հունվարին, 18-ամսյա դադարից հետո, 37-ամյա Փենը հայտարարեց իր մտադրությունների մասին՝ վերադառնալու ակտիվ մրցումներին՝ նախատեսելով շարունակել UFC-ի փետուր քաշային կարգումI[97][98]։ Սպասվում էր, որ նա կարճ ժամանակով կվերադառնա 2016 թվականի ապրիլին UFC 197-ում։ Այնուամենայնիվ, Փենի վերադարձը հետաձգվեց այն բանից հետո, երբ նրա դեմ հարուցված քրեական մեղադրանքների հետաքննություն սկսվեց[99]։ Իր հերթին, սպասվում էր, որ Փենը կհանդիպի Դենիս Սայվերի հետ 2016 թվականի հունիսի 4-ին UFC 199-ում[100]։ Այնուամենայնիվ, Սիվերը մայիսի սկզբին ստիպված եղավ դուրս գալ մենամարտից՝ չբացահայտված վնասվածքի պատճառով[101]։ Նրան փոխարինեց Քոլ Միլլերը[102]։ Այնուհետև, ինքը՝ Փենը, հեռացվեց քարտից մայիսի 23-ին այն բանից հետո, երբ նրան դրոշակեցին բժշկական կառավարվող IV-ի օգտագործման համար ոչ մարտական ժամանակահատվածում, երբ IV-ի օգտագործումը վերջերս արգելվել էր տարեկան 365 օր[103]։

Սպասվում էր, որ Փենը կհանդիպի Ռիկարդո Լամասի հետ 2016 թվականի հոկտեմբերի 15-ին UFC Fight Night 97-ում[104]։ Այնուամենայնիվ, հոկտեմբերի 4-ին Փենը դուրս եկավ պայքարից՝ պատճառաբանելով իր վնասվածքը[105]։ Իր հերթին, հոկտեմբերի 6-ին առաջնությունը ինքնին հայտարարեց միջոցառման ամբողջական չեղարկման մասին[106][107]։

Իր պատասխան մենամարտը նշանակված երեք ուշացումներից հետո Փենը վերադարձավ UFC 2017 թվականի սկզբին։ Նա հանդիպեց Յաիր Ռոդրիգեսի հետ 2017 թվականի հունվարի 15-ին, UFC Fight Night 103-ում գլխավոր իրադարձության ժամանակ[108]։ Երկրորդ ռաունդում Փենը պարտվեց TKO-ի միջոցով միակողմանի մենամարտում[109][110]։

2017 թվականի հունիսի 25-ին, UFC Fight Night 112-ում, տեղի ունեցավ մենամարտ Դենիս Սիվերի հետ հետաձգված մենամարտում[111]։ Փենը պարտվեց պայքարում մեծամասնության որոշմամբ[112]։

Իր հաջորդ մենամարտի համար Փենը վերադարձավ թեթև քաշային կարգ՝ 2018 թվականի դեկտեմբերի 29-ին UFC 232-ում դիմակայելու Ռայան Հոլին, դա նրա երրորդ խաղն էր թեթև քաշային կարգում[113]։ Հոլի դեմ մենամարտին նախապատրաստվելով՝ Փենը վերադարձավ մարզվելու Nova União-ում[114]։ Փենը պարտվեց մենամարտում առաջին ռաունդում կրունկի հարվածի միջոցով[115]։

Փենը հանդիպեց Կլեյ Գիդայի հետ 2019 թվականի մայիսի 11-ին UFC 237-ում[116]։ Նա պարտվեց մենամարտում միաձայն որոշմամբ[117]։

2019 թվականի հուլիսի 26-ին լուրեր տարածվեցին, որ ակնկալվում էր, որ Փենը կհանդիպի Նիկ Լենցի հետ UFC-ի մենամարտում, որը պետք է որոշվի[118]։ Այնուամենայնիվ, Փենն ազատվել է առաջնությունից սեպտեմբերի սկզբին այն բանից հետո, երբ հայտնվեցին տեսաապացույցներ, որոնցում երևում էր, որ Փենը կռվում է ընկերների հետ բառի ծեծկռտուքի ժամանակ Պահոայում, Հավայան կղզիներում[119][120][121]։

Փենը ինքնագիր է դնում ինքնակենսագրության օրինակի վրա՝«Ինչո՞ւ եմ պայքարում»։

Անձնական կյանք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Փենի մականունը՝ «Բ.Ջ.» «Baby Jay» մեկ այլ մականվան կրճատ տարբերակն է, որն էլ ինքնին բխում է այն փաստից, որ Փենը «Ջեյ Դի Փեն» անունով երեք եղբայրներից ամենափոքրն է[122]։ Բ.Ջ-ի հայրը, ով իռլանդացի և անգլիացի է, իր 4 երեխաներից 3-ին անվանել է «Ջեյ Դի», իսկ չորրորդին՝ Ռեյգան։ Շփոթմունքից խուսափելու համար «Ջեյ Դի» անունով որդիներից յուրաքանչյուրն ունի մականուն՝ «Ջեյ» (Ջեյ Դի Փեն), «Ջեյ Դի» (Ջեյ Դի Փեն երկրորդ) և «Բեյբի Ջեյ» (Ջեյ Դի Փեն երրորդ)[123]։ Փենի մայրը՝ Լորիան Շինը,Հավայական -կորեական ծագում ունի։

Հավայան կղզիներում ծնվելով՝ Փենը շատ է հպարտանում իր հավայան դաստիարակությամբ։ Նա հաճախ հավայական երաժշտություն է նվագում իր ռինգ մուտքից առաջ՝ նախապատվությունը տալով Հավայան կղզիների 78-ի համադրությունը E Ala E-ի, երկուսն էլ կատարում է հավայացի երաժիշտ Իսրայել Կամակավիվոօլեը՝ հարգանքի տուրք մատուցելով իր հավայան ժառանգությանը և ի նշան հարգանքի ընդդիմախոսների, երկրպագուների և մարտական խաղի նկատմամբ։ Փենը նաև հայտարարել է, որ ինքը շատ է նույնանում իր կորեական արմատների հետ և մեկնել է Հարավային Կորեա՝ սեմինարներ անցկացնելու։ Նա նաև նշեց, որ տաքարյունությունը ստանում է կորեական կողմից, ինչն օգնում է օգտագործել այդ էներգիան իր մենամարտերում։

Փենը երկու դուստր ունի նույն մորից։ Նա ասում է, որ նրանք երբեք չեն ամուսնացել, և դա «այդքան էլ էական չէ Հավայան կղզիներում[124][125]»։ Փենը «Գիտելիքի գիրքը» խառը մարտարվեստներ գրքի համահեղինակն է., որը ուսուցողական բնույթի գիրք է խառը մենամարտերի մարտարվեստի մասին[126]։ Փենը, Դեյվ Վայնտրաուբի հետ միասին, 2010 թվականին հեղինակել է «Ինչու՞ եմ կռվում։ Գոտին պարզապես աքսեսուար է» ինքնակենսագրական ժանրի գիրքը։ Գիրքը հայտնվեց Նյու Յորք Թայմսի բեսթսելլերների ցանկի 22-րդ տեղում[127]։ 2009 թվականին Փենը նկարահանվել է նաև Never Surrender (Երբեք մի հանձնվիր) ֆիլմում[128]։

Փենը նաև հայրության հայց է ներկայացրել իր դստեր համար՝ աղջկա ծնվելուց մոտ մեկ տարի անց[129]։ 2021 թվականի հոկտեմբերի 5-ին Փենը նաև հայտարարեց 2022 թվականի Հավայան կղզիների նահանգապետի ընտրություններում նահանգապետի պաշտոնում առաջադրվելու իր մտադրության մասին[130]։ Նա պարտություն կրեց հանրապետականների նախնական ընտրություններում՝ զիջելով իր տեղը հաղթող Դյուկ Աիոնային։ Ընտրություններից հետո նա բողոք է ներկայացրել Հավայան կղզիների Գերագույն դատարան՝ պնդելով վիճարկել արդյունքները[131]։

Իրավական հակասություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Փենի անունը թաթախված է ալկոհոլի ազդեցության տակ բռնության միջադեպ կազմակերպելու մեջ։ 2015 թվականի հունվարին Փենը ձերբակալվեց Կիհեյում, Հավայան կղզիներում և մեղադրվեց բառից դուրս ծեծկռտուքի և հարձակման մեջ[132]։

2019-ին Փենի օտարացած ընկերուհին՝ Շեյլեն Ուայվան, հոկտեմբերին իր և Փենի երեխաների կողմից խափանման միջոց է ներկայացրել  Փենի դեմ՝ տարիներ շարունակ ֆիզիկական և սեռական բռնության մեղադրանքով։ Հրամանը տրվել է 2019 թվականի փետրվարին և ուժի մեջ է մինչև 2021 թվականի հոկտեմբերը[133][134]։

2019 թվականի հունիսին հարբած Փենը Հոնոլուլուի սթրիփ ակումբից դուրս կռվել է անվտանգության աշխատակցի հետ[135]։

2019 թվականի օգոստոսի 27-ին Փենը մասնակցել է Հավայան կղզիների Մեծ կղզում բառի ներսում ծեծկռտուքին[119][136]։ Այնուհետև սեպտեմբերի սկզբին՝ այդ  միջադեպից հետո, Փենին ազատեցին UFC-ից[120][121]։

2020 թվականի փետրվարի 7-ին Փենը միակողմանի ավտովթարի ենթարկվեց իր հայրենի Հիլո քաղաքում, Հավայան կղզիներում։ Ըստ տեղական ԶԼՄ-ների, Փենը, իբր, գերազանցում էր արագությունը, երբ կորցնելով ինքնակառավարումը մեքենայով շրջվեց Hilo(Հիլո) առևտրի կենտրոնի դիմաց։ Փենը մեքենայի միակ ուղևորն էր, և նրան շտապօգնության մեքենայով տեղափոխեցին մոտակա հիվանդանոց։ Փենը հետաքննվել է Հիլոյի ոստիկանության բաժանմունքի կողմից DUI(ազդեցության տակ վարել)-ի համար, և նրա արյունը վերցվել է դեպքի վայրում, սակայն մեղադրանք չի առաջադրվել[137]։

2020 թվականի դեկտեմբերի 8-ին Փենի դեմ հայրության հայց է ներկայացվել նրա վերջին երեխայի մոր՝ Կամիլա Ամադոյի կողմից[129]։

2021 թվականի հունվարի 23-ին Փենը ձերբակալվել է Հավայան կղզիների Հոնոկաա քաղաքում և մեղադրվել DUI-ի մեջ։ Ավելի ուշ՝ ձերբակալությունից ժամեր անց, Փենը բանտից ազատ է արձակվել  մինչ հետաքննությունը։ Տեսանյութում, որը տեսագրված է պատահական անցորդի կողմից, երևում է, թե ինչպես է ձեռնաշղթաներով, հարբած և ռազմատենչ Փենը գոռում ոստիկանների վրա և հրմշտում նրանց, և մինչ տղամարդը տեսանկարահանում էր, Փենին նստեցնում են ոստիկանական մեքենայի մեջ[138][139]։

Ժառանգություն և ազդեցություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ultimate Fighting Championship-ում իր դեբյուտից սկսած, Փենը դարձավ սպորտի պատմության ամենամեծ աստղերից մեկը՝ ընդհանուր առմամբ գլխավորելով տասնմեկ գլխավոր իրադարձությունները (ինը վճարովի մեկ դիտում հիմնական իրադարձություններ) UFC-ի համար իր կարիերայի մի տարվա ընթացքում (ի լրումն K-1-ի հինգի)։ Փենը համարվում էր խառը մենամարտերի պատմության մեջ ամենահակասական և անկեղծ խաղացողներից մեկը, ում ազդեցությունը 2000-ականներին և 2010-ականներին համարվում էր UFC-ի հանրահռչակման գործիք ամբողջ աշխարհում։ Նրա ազդեցությունը սպորտի վրա գերազանցեց իր UFC տիտղոսները և գերիշխող ելույթները ութանկյունի ներսում։ Սպորտում թմրամիջոցների թեստավորման երկարամյա ջատագովը՝ Փենը նաև առաջինն էր, ով ՄՄԱ-ում ստեղծեց անկախ հիմնադրամ՝ խթանելու, համակարգելու և վերահսկելու սպորտում արդյունավետությունը բարձրացնող դեղամիջոցների դեմ պայքարը՝ ներառելով Կամավոր հակադոպինգային ասոցիացիան (VADA) իր և մրցակցի ուսումնամարզական հավաքներին։

Թեթև քաշային կարգի վերածննդում իր կարգի հայտնիությամբ Փենը համարվում է դիվիզիոնի ամենաազդեցիկ մարզիկը՝ շրջելով քաշային կարգը (Շոն Շերկի, Քենի Ֆլորյանի, Դիեգո Սանչեսի, Յենս Պուլվերի և Ջո Սթիվենսոնի հետ մենամարտերում) դարձավ UFC-ի ամենահայտնիներից մեկը, այն ժամանակ, երբ նրանք մտածում էին դիվիզիան ընդհանրապես ցրելու մասին, և շատ հրապարակումներ կասկածի տակ էին դնում, թեթև քաշայինների հաջողակ լինելը[140][141]։ Նրա «The Prodigy»(հրաշամանուկ) մականունը ծագել է նախքան նրա խառը մենամարտերում մրցելույթներ սկսելը՝ բրազիլական ջիու-ջիթսուում ակնառու սխրանքների շնորհիվ (երեք տարուց պակաս ժամանակում սև գոտի ստանալը և ջիու-ջիթսուի աշխարհի առաջնությունում սև գոտի նվաճելը) միայն երեք շաբաթվա ընթացքում[2][142]։ His biography on the UFC website expressed this accomplishment as "an astonishing achievement in a sport where it takes the average athlete ten years or more to reach black belt status.[143]

The Ultimate Fighting Championship-ի բացման հանդիսավոր մարզադահլիճը, որը գտնվում է Հոնոլուլուում, Հավայան կղզիներում, «UFC Gym BJ Penn» անվանվել է Փենի պատվին[144]։ Մարզադահլիճը դարձել է ամենամեծը և ամենահաջողակներից մեկը Հավայան կղզիներում[145]։ Փենը (նախկին թեթև քաշային կարգում UFC-ի չեմպիոն Շոն Շերկի նկատմամբ նոկաուտով հաղթանակ տանելիս) ներկայացված է UFC-ի «Էվոլյուցիա» մեկ դիտման վճարովի ներածականում[146]։

Փենի վարկանիշը խառը մենամարտերի պատմության մեջ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Փենը համարվում է սպորտի պատմության մեծագույն թեթև քաշային (155 ֆունտ) մարզիկներից մեկը[140][147][148][149], ինչպես նաև միջին քաշայիններից մեկը՝ (170 ֆունտ) Ժորժ Սընթ-Փիերի և Մեթ Հյուզի դեմ մենամարտերի շնորհիվ[150][151]։ Փենը նաև միաժամանակ զբաղեցնում էր առաջին հորիզոնականը այս երկու դիվիզիոններում՝ Տականորի Գոմիի և Մեթ Հյուզի նկատմամբ անընդմեջ տարած հաղթանակներից հետո, որտեղ նա միակ մարզիկն է, ով արժանացել է նման պատվի[152][153]։

Հանրահայտ բռնցքամարտի մարզիչ Ֆրեդի Ռոուչը հանրահայտ կերպով նկարագրել է Փենին որպես բոլոր ժամանակների խառը մենամարտերի լավագույն բռնցքամարտիկ[154][155]։ Միջին քաշային կարգում UFC-ի նախկին չեմպիոն Անդերսոն Սիլվան Փենի մասին խոսելիս բազմիցս նշել է, որ Փենը սպորտի պատմության մեջ ֆունտ-ֆունտ քաշով ամենամեծ մարզիկն է[156][157][158][159]։ UFC Փառքի սրահի, UFC 10 և UFC 11 մրցաշարերի չեմպիոն և ծանր քաշային կարգում UFC-ի նախկին չեմպիոն Մարկ Քոուլմանը համարում է Փենին իր կուռքը խառը մենամարտերի սպորտաձևում[160]։ Փենը FightersOnly-ի «Պատմության 100 մեծագույն մարզիկները» ամսագրի լավագույն հնգյակում էր[161]։

UFC Փառքի սրահ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2015 թվականի մայիսին UFC 187-ի հեռուստատեսային հեռարձակման ժամանակ Fox Sports-ում պարզ դարձավ, որ Փենը կներգրավվի UFC-ի Փառքի սրահի նորացված Ժամանակակից կատեգորիայի ներքո՝ UFC 189-ին նախորդող Միջազգային մարտերի շաբաթվա տոնակատարությունների ժամանակ[162]։

Խառը մենամարտերի ռեկորդ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պրոֆեսիոնալ ռեկորդներ
32 մարտ 16 հաղթ․ 14 պարտ․
Նոկաուտով 7 4
Ցավեցնող հնարք 6 1
Միաձայն որոշում 3 9
Ոչ-ոքի 2

Դիտումներով վճարվող մենամարտեր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
No. Իրադարձություն Մարտ Ամսաթիվ PPV վճարումներ
1. UFC 63 Հյուզ -Փեն 2 Սեպտեմբերի 23, 2006 400,000
2. UFC 80 Փեն - Սթիվենսոն Հունվարի19, 2008 225,000
3. UFC 84 Փեն - Շերք Մայիսի24, 2008 475,000
4. UFC 94 Սթ-Փիեր - Փեն 2 Հունվարի 31, 2009 920,000
5. UFC 101 Փեն - Ֆլորիան Օգոստոսի 8, 2009 850,000
6. UFC 107 Փեն - Սանչեզ Դեկտեմբերի12, 2009 620,000
7. UFC 112 Փեն - Էդգար (co) Ապրիլի 10, 2010 500,000
8. UFC 118 Էդգար - Փեն 2 Օգոստոսի 28, 2010 570,000
9. UFC 123 Հյուզ - Փեն 3 (co) Նոյեմբերի 20, 2010 500,000
10. UFC 127 Փեն - Ֆիթչ Փետրվարի 27, 2011 260,000
11. UFC 137 Փեն - Դիազ Հոկտեմբերի 29, 2011 280,000
Ընդհանուր վաճառք 5,600,000

Ֆիլմագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կինո և հեռուստատեսություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տարի Վերնագիր Դեր Նշումներ
2007 The Ultimate Fighter 5 Ինքն իրեն Գլխավոր մարզիչ
2008 Renzo Gracie: Legacy Ինքն իրեն
2009 BJ Penn: 90 Days Ինքն իրեն
2009 Never Surrender BJ
2010 Last Call with Carson Daly Ինքն իրեն
2010 ESPN: Sport Science Ինքն իրեն
2011 Fighting Fear Ինքն իրեն
2011 Hawaii Five-0 Kapu Member
2012 MMA Uncensored Live Ինքն իրեն
2012 The Fighters Ինքն իրեն
2014 The Ultimate Fighter: Team Edgar - Team Penn Ինքն իրեն Գլխավոր մարզիչ
2014 UFC Presents Mana: BJ Penn Ինքն իրեն

Վիդեո խաղեր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տարի Վերնագիր Դեր
2002 UFC: Throwdown Ինքն իրեն
2003 UFC: Tapout 2 Ինքն իրեն
2004 UFC: Sudden Impact Ինքն իրեն
2009 UFC 2009 Undisputed Ինքն իրեն
2010 UFC Undisputed 2010 Ինքն իրեն
2012 UFC Undisputed 3 Ինքն իրեն
2014 EA Sports UFC Ինքն իրեն
2016 EA Sports UFC 2 Ինքն իրեն
2018 EA Sports UFC 3 Ինքն իրեն
2020 EA Sports UFC 4 Ինքն իրեն

Նշումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ Անդրե Պեդեմերասի ղեկավարությամբ[2]

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ BJ Penn – Biography and Profile of BJ Penn Արխիվացված Ապրիլ 6, 2010 Wayback Machine. Martialarts.about.com (December 12, 1978). Retrieved on 2011-10-30.
  2. ↑ 2,0 2,1 «BJ Penn». BJJ Heroes. 2010 թ․ փետրվարի 27. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 9-ին.
  3. ↑ Jackson, Bill. «The Five Top UFC Champions of All-Time». Bleacher Report (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 25-ին.
  4. ↑ Sherdog.com. «MMA in 2003: Peering Into the Rearview».
  5. ↑ Rabey, Rabey (2011 թ․ հուլիսի 25). «Sean Sherk Wants Top Contender When He Returns». Addicted MMA. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ մայիսի 1-ին.
  6. ↑ Rick, LaFitte. «UFC Great B.J. Penn Making Improbable Return at Featherweight For Frankie Edgar Trilogy». Rant Sports.
  7. ↑ «BJ Penn is 'Absolutely a UFC Hall of Famer' says Dana White». Yahoo! Sports.
  8. ↑ «BJ Penn : Official MMA Fight Record (16-10-2)».
  9. ↑ O'Dowd, Daniel. «BJ Penn: Truly Untouchable at 155lbs?». Bleacher Report.
  10. ↑ «Dana White on why Ronda Rousey will headline UFC 157: 'She's the champ'». MMAFighting.com. 2012 թ․ դեկտեմբերի 16.
  11. ↑ «Dana White: Tito Ortiz, BJ Penn Deserve to Be in UFC Hall of Fame». MMAFighting.com. 2012 թ․ դեկտեմբերի 16.
  12. ↑ «White: B.J. Penn is 'almost' on weight already ahead of featherweight debut». Bloodyelbow. 2013 թ․ հոկտեմբերի 21. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հուլիսի 11-ին. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 15-ին.
  13. ↑ «BJ Penn: The 10 Most Memorable Moments from the Career of the UFC 'Prodigy'». Bleacher Report. 2012 թ․ դեկտեմբերի 3.
  14. ↑ «BJ Penn: The 10 Most Memorable Moments from the Career of the UFC 'Prodigy'». Sportscasting. 2019 թ․ սեպտեմբերի 14. Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ ապրիլի 8-ին. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 15-ին.
  15. ↑ «BJ Penn». bjpenn.com. 2009 թ․ դեկտեմբերի 19. Վերցված է 2010 թ․ հոկտեմբերի 17-ին.(չաշխատող հղում)
  16. ↑ «BJ Penn: Outside the Octagon». 2010 թ․ սեպտեմբերի 7.
  17. ↑ 17,0 17,1 «What is Tom Callos To BJ Penn?». Hawaiisportspage.com. Արխիվացված օրիգինալից January 4, 2009-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 10-ին.
  18. ↑ 18,0 18,1 Callos, Tom (2009 թ․ փետրվարի 10). «Genesis of "The Prodigy». Blackbeltmag.com.
  19. ↑ 19,0 19,1 19,2 Hirth, James (2005 թ․ հուլիսի 28). «K-1 Hawaii Preview: Penn Versus Gracie». Sherdog.com. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 10-ին.
  20. ↑ «Biography». BJPenn.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ օգոստոսի 12-ին. Վերցված է 2006 թ․ հոկտեմբերի 10-ին.
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 21,3 21,4 Chiappetta, Mike (2008 թ․ փետրվարի 13). «Focused BJ Penn ready to make history». NBCSports.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ փետրվարի 11-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 18-ին.
  22. ↑ «UFC 137 Results: 5 Significant Achievements from BJ Penn's Career». BleacherReport. 2011 թ․ հոկտեմբերի 30.
  23. ↑ 23,0 23,1 Iole, Kevin (2008 թ․ հունվարի 28). «Penn focused on nurturing talent, not wasting it». Yahoo! Sports. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ հունվարի 31-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 18-ին.
  24. ↑ Sloan, Mike (2007 թ․ հունիսի 26). «Penn avenges 2002 loss to Pulver». ESPN / Sherdog.com. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 18-ին.
  25. ↑ «BJ Penn vs Matt Hughes at UFC 46: Ultimate Submissions breaks down the grappling prowess of the 'Prodigy'». MMAMania.com. 2011 թ․ օգոստոսի 3.
  26. ↑ «The 50 Best Submissions in the History of MMA». ComplexSports.
  27. ↑ Sloan, Mike (2004 թ․ հուլիսի 23). «BJ Penn Sues Zuffa Over Stripping of Welterweight Title». Sherdog.com. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.
  28. ↑ 28,0 28,1 «Fight Finder – B.J. "The Prodigy" Penn Mixed Martial Arts Statistics». Sherdog.com. Արխիվացված օրիգինալից June 2, 2008-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 10-ին.
  29. ↑ «Penn beats Gracie and Goodridge wins at K-1 Hawaii». Mmaringreport.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ հունվարի 11-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 10-ին.
  30. ↑ «大会結果詳細». Hero-s.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ հունիսի 3-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 10-ին.
  31. ↑ «Georges St-Pierre vs. BJ Penn I». Tapology.com. 2006 թ․ մարտի 4.
  32. ↑ «B.J. Penn Claims Rib Injury Influenced Loss To Matt Hughes». Mmanews.Com. 2006 թ․ սեպտեմբերի 28. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 10-ին.(չաշխատող հղում)
  33. ↑ «Exclusive Interview: The Ultimate Fighter 5 Coach, Jens Pulver on BJ Penn». Buddytv.com. 2007 թ․ հունիսի 22. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 10-ին.
  34. ↑ 34,0 34,1 Iole, Kevin (2007 թ․ հունիսի 23). «Pulverized». Ca.sports.yahoo.com. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 10-ին.
  35. ↑ Bilmes, Eugene (2008 թ․ մայիսի 28). «Fighter Spotlight: BJ Penn». Mmastation.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ մայիսի 23-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 10-ին.
  36. ↑ 36,0 36,1 Iole, Kevin (2007 թ․ օգոստոսի 28). «There should be no room for Babalu's antics». Sports.yahoo.com. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 10-ին.
  37. ↑ Stupp, Dann (2007 թ․ հուլիսի 20). «UFC Lightweight Champ Sean Sherk Appealing Fine, Suspension». MMAjunkie.com. Արխիվացված օրիգինալից January 6, 2009-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 10-ին.
  38. ↑ Iole, Kevin (2007 թ․ նոյեմբերի 2). «Sherk not stripped; Penn-Stevenson for interim title». Sports.yahoo.com. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 10-ին.
  39. ↑ Karkoski, Kris (2007 թ․ դեկտեմբերի 8). «Sean Sherk Stripped of Lightweight Title». MMAFrenzy.com. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 10-ին.
  40. ↑ «MMA 411's live UFC 80 PPV Coverage: BJ Penn vs Joe Stevenson». 411mania.com. 2008 թ․ հունվարի 19. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հուլիսի 20-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 10-ին.
  41. ↑ Sherdog.com. «Sherdog's Miscellaneous Awards for 2008». Sherdog.com. Վերցված է 2010 թ․ օգոստոսի 27-ին.
  42. ↑ Smith, Michael David (2008 թ․ հունվարի 19). «UFC 80: B.J. Penn Beats Joe Stevenson, Wins Lightweight Championship in Bloody Battle». AOL Sports. Արխիվացված օրիգինալից January 23, 2008-ին. Վերցված է 2008 թ․ հունվարի 21-ին.
  43. ↑ «Penn calls for St. Pierre match». FanNation.com. 2008 թ․ մայիսի 28. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 10-ին.
  44. ↑ Perkins, Jason (2008 թ․ հուլիսի 2). «BJ Penn To Fight The Winner Of GSP vs. Jon Fitch». fightline.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ օգոստոսի 24-ին. Վերցված է 2008 թ․ հուլիսի 2-ին.
  45. ↑ «Everything About the GSP – BJ Penn Rivalry». Myvideofight.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ փետրվարի 18-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 10-ին.
  46. ↑ Morgan, John (2009 թ․ հունվարի 14). «B.J. Penn: I'm going to try to kill you, but it's nothing personal». MMAjunkie.com. Արխիվացված օրիգինալից February 4, 2009-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 10-ին.
  47. ↑ «UFC 94 round by round updates». MMAJunkie.com. 2009 թ․ հունվարի 31. Վերցված է 2009 թ․ հուլիսի 2-ին.
  48. ↑ 48,0 48,1 48,2 «BJ Penn: I'm Still The Light Weight Champ. Let's Keep Fighting». bjpenn.com. 2009 թ․ փետրվարի 15. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 19-ին.(չաշխատող հղում)
  49. ↑ Chiappetta, Mike (2009 թ․ փետրվարի 4). «Penn asks commission to investigate St-Pierre». NBCSports.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ փետրվարի 7-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 7-ին.
  50. ↑ «NSAC Takes No Action at Greasegate Hearing». MMAFrenzy.com. 2009 թ․ մարտի 17. Վերցված է 2010 թ․ օգոստոսի 27-ին.
  51. ↑ Gross, Josh (2009 թ․ դեկտեմբերի 18). «MMA: Highlights and lowlights». SportsIllustrated. Արխիվացված է օրիգինալից 2012-11-03-ին. Վերցված է 2024-03-15-ին.
  52. ↑ «GREG JACKSON RESPONDS TO DANA WHITE'S "GREASEGATE" ALLEGATIONS». MMAJunkie.com. 2009 թ․ մարտի 3.
  53. ↑ Alexsander, Gary (2009 թ․ փետրվարի 11). «'Stitch' Duran breaks down GSP greasing allegations». AroundtheOctagon.com. Fighters Only Magazine. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ փետրվարի 13-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 11-ին.
  54. ↑ in his first post-fight interview on February 11, 2009.«Transcript from BJ Penn interview from BJ Penn.com». aroundtheoctagon.com. 2009 թ․ փետրվարի 11. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ փետրվարի 13-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 11-ին.
  55. ↑ Chiappetta, Mike (2009 թ․ փետրվարի 6). «St-Pierre responds to greasing allegations». NBCSports.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ փետրվարի 7-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 7-ին.
  56. ↑ «B.J. Penn accepts Georges St-Pierre's challenge for third meeting». Sports.yahoo.com. MMAjunkie.com. 2009 թ․ փետրվարի 6. Արխիվացված օրիգինալից February 12, 2009-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 7-ին.
  57. ↑ «Penn Files Formal Complaint with NSAC». MMAWeekly.com. 2009 թ․ մարտի 11. Վերցված է 2009 թ․ հունիսի 23-ին.
  58. ↑ «B.J. Penn Files Formal Complaint Against Georges St Pierre». Bloody Elbow. 2009 թ․ մարտի 11. Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ փետրվարի 1-ին. Վերցված է 2009 թ․ հուլիսի 2-ին.
  59. ↑ «BJ Penn vs. Diego Sanchez Now Slated for UFC 107 on December 12 in Memphis». MMAFrenzy.com. 2009 թ․ հունվարի 2. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ սեպտեմբերի 7-ին. Վերցված է 2009 թ․ սեպտեմբերի 3-ին.
  60. ↑ Nelson, Jake. «BJ Penn: The Greatest Lightweight in the History of the Sport». ProFighting-fans.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ փետրվարի 7-ին.
  61. ↑ «Penn Dominates, Finishes Sanchez at UFC 107». sherdog.com. 2009 թ․ դեկտեմբերի 12.
  62. ↑ «Dana White proud of new BJ Penn». FiveKnuckles.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ դեկտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2009 թ․ դեկտեմբերի 13-ին.
  63. ↑ «MMA Decisions - Edgar def. Penn». mmadecisions.com. 2016 թ․ մարտի 12.
  64. ↑ Leanza, Mike. «UFC 112: Frankie Edgar Shocks the World and BJ Penn, the Judges Do Too». BleacherReport.com.
  65. ↑ Ngo, Tom. «Frankie Edgar Beats BJ Penn to Capture Lightweight Title». 5thround. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ դեկտեմբերի 26-ին. Վերցված է 2013 թ․ ապրիլի 5-ին.
  66. ↑ BJ Penn Signs Bout Agreement against Frank Edgar Արխիվացված Հուլիս 13, 2015 Wayback Machine. Bloody Elbow. Retrieved on October 30, 2011.
  67. ↑ Hendricks, Maggie. (October 24, 2011) Edgar convincingly beats Penn in UFC 118 main event – Cagewriter – UFC Blog – Yahoo! Sports. Sports.yahoo.com. Retrieved on 2011-10-30.
  68. ↑ UFC 118: Edgar dominates Penn, Couture destroys Toney Արխիվացված Սեպտեմբեր 5, 2010 Wayback Machine. Vancouversun.com (August 28, 2010). Retrieved on 2011-10-30.
  69. ↑ «TRILOGY: PENN VS. HUGHES 3 AT UFC 123». MMAWeekly.com. 2010 թ․ սեպտեմբերի 13.
  70. ↑ «'Rampage' Jackson wins thriller over Machida at UFC 123». The Vancouver Sun. 2010 թ․ նոյեմբերի 20. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ նոյեմբերի 24-ին. Վերցված է 2010 թ․ նոյեմբերի 20-ին.
  71. ↑ «UFC 123 Results: B.J. Penn Turns The Tide, Sinks Matt Hughes». MMAWeekly.com. 2010 թ․ նոյեմբերի 21. Արխիվացված օրիգինալից July 14, 2011-ին. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 25-ին.
  72. ↑ «BJ Penn vs. Matt Hughes III». Tapology.com. Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 26-ին.
  73. ↑ «UFC 123 in the Bag, B.J. Penn Faces Jon Fitch at UFC 127 Next». MMAWeekly.com. 2010 թ․ նոյեմբերի 21.
  74. ↑ «Matt Hughes Helped BJ Penn Train for UFC 127 Bout with Jon Fitch - UFC - Yahoo! Sports». sports.yahoo.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ փետրվարի 18-ին.
  75. ↑ Floyd Mayweather Joins UFC: BJ Penn Shocker. Ringside Report (January 8, 2011). Retrieved on 2011-10-30.
  76. ↑ Nate, Kid. (July 11, 2011) UFC Apparently Nixes B.J. Penn vs. Jon Fitch Rematch, Penn to Face Carlos Condit? Արխիվացված 2018-07-11 Wayback Machine. Bloody Elbow. Retrieved on 2011-10-30.
  77. ↑ «Carlos Condit vs. B.J. Penn in the works for UFC 137 in Las Vegas». mmajunkie.com. 2011 թ․ հուլիսի 15.
  78. ↑ «BJ Penn Moves Camp to California for UFC 137 Bout; Kendall Grove, Reagan Penn Join Him». MMAweekly.com. 2011 թ․ հուլիսի 27.
  79. ↑ «Nick Diaz out, Carlos Condit in against Champ Georges St-Pierre at UFC 137». MMAJunkie.com. 2011 թ․ սեպտեմբերի 7. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 7-ին.
  80. ↑ «UFC 137 Results: B.J. Penn Retires After Loss to Nick Diaz». Bloody Elbow. BloodyElbow. 2011 թ․ հոկտեմբերի 29. Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ փետրվարի 4-ին. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 15-ին.
  81. ↑ «UFC 137: BJ's Message to Fans». BJPenn.com. 2011 թ․ նոյեմբերի 1. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ նոյեմբերի 1-ին. Վերցված է 2011 թ․ նոյեմբերի 1-ին.
  82. ↑ «BJ Penn Tweets Hard At Nick Diaz, Jon Fitch, Manager says BJ is back». BJPenn.com. 2011 թ․ նոյեմբերի 1. Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ հունվարի 30-ին. Վերցված է 2012 թ․ հունվարի 5-ին.
  83. ↑ «Dana White: BJ Penn, Tito Ortiz deserve to be in UFC Hall of Fame». 2012 թ․ ապրիլի 25.
  84. ↑ «Ortiz, Penn both set for Hall of Fame induction».
  85. ↑ «B.J. Penn cuts UFC retirement short, accepts Rory MacDonald challenge». 2012 թ․ հունիսի 5.
  86. ↑ Mrosko, Gene (2012 թ․ հունիսի 9). «BJ Penn vs Rory MacDonald fight booked for Sept. 22 in Toronto». mmamania.com. Վերցված է 2012 թ․ հունիսի 9-ին.
  87. ↑ Roth, Matthew (2012 թ․ օգոստոսի 5). «UFC 152: Rory MacDonald Injured and out of B.J. Penn Fight». Bleacher Report. Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 5-ին.
  88. ↑ «Rory MacDonald vs. B.J. Penn targeted for UFC on FOX 5 co-headliner». mmajunkie.com. 2012 թ․ օգոստոսի 10.
  89. ↑ «Video - B.J. Penn Torn Between Retiring and UFC Comeback». FightNetwork. 2013 թ․ հուլիսի 11. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 12-ին.
  90. ↑ Dave Doyle (2013 թ․ սեպտեմբերի 11). «B.J. Penn, Frankie Edgar to coach The Ultimate Fighter 19, fight at featherweight». mmafighting.com.
  91. ↑ Staff (2014 թ․ մարտի 19). «Frankie Edgar-B.J. Penn headline TUF 19 Finale card July 6 in Las Vegas». mmajunkie.com. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 19-ին.
  92. ↑ «Andre Pederneiras: B.J. Penn will train with Jose Aldo for Frankie Edgar». MMAFighting. 2013 թ․ սեպտեմբերի 17.
  93. ↑ «BJ Penn Brings In Dominick Cruz In Prep For Edgar Bout». BJPenn.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունիսի 5-ին.
  94. ↑ Staff (2014 թ․ հուլիսի 6). «Edgar destroys Penn in Ultimate Fighter finale». staradvertiser.com. Վերցված է 2014 թ․ հուլիսի 6-ին.
  95. ↑ C.J. Tuttle (2014 թ․ հուլիսի 6). «B.J. Penn Retires After 3rd Straight Loss; 'I Shouldn't Have Been in the Ring Tonight'». sherdog.com. Վերցված է 2014 թ․ հուլիսի 6-ին.
  96. ↑ «B.J. Penn has no answer again for Frankie Edgar, losing for a third time». The Globe and Mail.
  97. ↑ Staff (2016 թ․ հունվարի 19). «Ex-champ B.J. Penn ends retirement, but UFC boss still unsure on details». mmajunkie.com. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 19-ին.
  98. ↑ Damon Martin (2016 թ․ փետրվարի 8). «BJ Penn says his return has been pushed back to UFC 197 in April». foxsports.com. Վերցված է 2016 թ․ փետրվարի 8-ին.
  99. ↑ MMA Fighting Newswire (2016 թ․ փետրվարի 18). «UFC postpones BJ Penn's return amid allegations». mmafighting.com. Վերցված է 2016 թ․ փետրվարի 18-ին.
  100. ↑ Staff (2016 թ․ ապրիլի 12). «B.J. Penn vs. Dennis Siver slated for UFC 199 in Los Angeles». mmajunkie.com. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 12-ին.
  101. ↑ Jesse Holland (2016 թ․ մայիսի 11). «Dennis Siver injured, bounced from UFC 199 fight against BJ Penn». mmamania.com. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 11-ին.
  102. ↑ Tristen Critchfield (2016 թ․ մայիսի 11). «Cole Miller steps in to face B.J. Penn at UFC 199 in Los Angeles». sherdog.com. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 11-ին.
  103. ↑ Thomas Myers (2016 թ․ մայիսի 23). «BJ Penn flagged for possible anti-doping violation, pulled from UFC 199 fight with Cole Miller». mmamania.com. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 23-ին.
  104. ↑ Dan Hiergesell (2016 թ․ օգոստոսի 13). «B.J. Penn vs. Ricardo Lamas in the works for UFC Fight Night 97 in Manila on Oct. 15». MMAmania.com. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 13-ին.
  105. ↑ John Morgan (2016 թ․ հոկտեմբերի 4). «Injury forces B.J. Penn out of UFC Fight Night 97 headliner». mmajunkie.com. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 4-ին.
  106. ↑ Staff (2016 թ․ հոկտեմբերի 6). «UFC Fight Night Manila: Lamas vs. Penn to be rescheduled». ufc.com. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 6-ին.
  107. ↑ Staff (2016 թ․ հոկտեմբերի 6). «After B.J. Penn's withdrawal, UFC cancels next week's UFC Fight Night 97 event in Philippines». mmajunkie.com. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 6-ին.
  108. ↑ Dave Doyle (2016 թ․ նոյեմբերի 21). «Yair Rodriguez vs. B.J. Penn announced as UFC Phoenix main event». mmafighting.com. Վերցված է 2016 թ․ նոյեմբերի 21-ին.
  109. ↑ Steven Marrocco (2017 թ․ հունվարի 16). «UFC Fight Night 103 results: Yair Rodriguez devastates Hall of Famer B.J. Penn for TKO win». mmajunkie.com. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 16-ին.
  110. ↑ Chuck Mindenhall (2017 թ․ հունվարի 16). «Ass kicking is timeless, but Yair Rodriguez made B.J. Penn look old». mmafighting.com. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 16-ին.
  111. ↑ Staff (2017 թ․ մարտի 22). «B.J. Penn-Dennis Siver, Johny Hendricks-Tim Boetsch at UFC Fight Night 112 in Oklahoma City». mmajunkie.com. Վերցված է 2017 թ․ մարտի 22-ին.
  112. ↑ «UFC Fight Night 112 results: Dennis Siver defeats BJ Penn by decision (highlights) | BJPenn.com». | BJPenn.com (ամերիկյան անգլերեն). 2017 թ․ հունիսի 25. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 26-ին.
  113. ↑ Staff, Web (2018 թ․ սեպտեմբերի 13). «Hilo's B.J. Penn will fight Ryan Hall at UFC 232 in Las Vegas». KHON (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ սեպտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2018 թ․ սեպտեմբերի 13-ին.
  114. ↑ Jesse Holland (2018 թ․ նոյեմբերի 29). «BJ Penn training with Jose Aldo and Renan Barao in Brazil ahead of UFC 232 return». mmamania.com.
  115. ↑ Alexander, Mookie (2018 թ․ դեկտեմբերի 29). «UFC 232 results: Ryan Hall submits B.J. Penn with nasty heel hook». Bloody Elbow. Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ հունվարի 30-ին. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 30-ին.
  116. ↑ Mookie Alexander (2019 թ․ մարտի 6). «B.J. Penn vs. Clay Guida set for UFC 237». bloodyelbow.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ մարտի 30-ին. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 6-ին.
  117. ↑ Anderson, Jay (2019 թ․ մայիսի 11). «UFC 237 Results: Strong Start for BJ Penn Not Enough, Clay Guida Wins Decision». Cageside Press (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 12-ին.
  118. ↑ Steven Marrocco (2019 թ․ հուլիսի 26). «UFC Hall of Famer B.J. Penn will return amid 7-fight losing streak to face Nik Lentz». mmajunkie.com.
  119. ↑ 119,0 119,1 Marrocco, Steven (2019 թ․ օգոստոսի 28). «Videos show B.J. Penn in bar fight, getting knocked out in street fight». mmajunkie.com. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 5-ին.
  120. ↑ 120,0 120,1 Head, Simon (2019 թ․ սեպտեմբերի 5). «Dana White: B.J. Penn's UFC career is over after recent street fight videos». mmajunkie.com. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 5-ին.
  121. ↑ 121,0 121,1 Pettry, Jay (2019 թ․ սեպտեմբերի 26). «B.J. Penn released by the UFC». Sherdog.com. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 26-ին.
  122. ↑ Wickert, Mark (2004). «BJ PENN: The Day the Hawaiians Took Over». Knucklepit.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2006 թ․ օգոստոսի 26-ին. Վերցված է 2006 թ․ օգոստոսի 23-ին.
  123. ↑ Song, Jaymes (2008 թ․ հուլիս). «The Ultimate Fighter». KoreAm Journal. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ հունվարի 7-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 10-ին.
  124. ↑ Morinaga, Dayton (2008 թ․ նոյեմբերի 23). «Penn writes new chapter in his life». Honolulu Advertiser. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ դեկտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2008 թ․ նոյեմբերի 27-ին.
  125. ↑ «Penn's new baby».
  126. ↑ «Mixed Martial Arts: The Book of Knowledge Review». Lockflow.com. 2007 թ․ մայիսի 1. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ դեկտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2008 թ․ հունվարի 8-ին.
  127. ↑ Hardcover Nonfiction – List. NYTimes.com. Retrieved on October 30, 2011.
  128. ↑ «Never Surrender (2009)». imdb.com. Վերցված է 2009 թ․ նոյեմբերի 18-ին.
  129. ↑ 129,0 129,1 «Paternity Lawsuit Filed Against BJ Penn». 2020 թ․ դեկտեմբերի 8.
  130. ↑ «BJ Penn Set to Run for Governor of Hawaii». 2021 թ․ հոկտեմբերի 6.
  131. ↑ «B.J. Penn is officially contesting the Hawaii Governor Primary election results, citing voter suppression». 2022 թ․ օգոստոսի 28.
  132. ↑ «Pic: BJ Penn mugshot reveals Hawaiian's torn-up face following parking lot brawl». MMA Mania. 2015 թ․ հունվարի 22.
  133. ↑ Wells, Adam. «BJ Penn Accused of Physical, Sexual Abuse by Ex-Partner; Restraining Order Filed». Bleacher Report (անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 11-ին.
  134. ↑ Raimondi, Marc (2019 թ․ ապրիլի 11). «Estranged girlfriend of B.J. Penn granted restraining order against him». MMA Fighting. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 11-ին.
  135. ↑ «UFC's B.J. Penn Strip Club Fight, 'He's Trying to Fight Everybody'». TMZ (անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 29-ին.
  136. ↑ Redford, Patrick (2019 թ․ օգոստոսի 28). «B.J. Penn Tells Shirtless Guy To Punch Him, Gets Knocked Out, Finds Guy Later To Jump And Punch Him». Deadspin (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 29-ին.
  137. ↑ «UFC Hall of Famer B.J. Penn hospitalized after flipping car, investigated for possible DUI». MMA Junkie. 2020 թ․ փետրվարի 12. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 18-ին. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 15-ին.
  138. ↑ Nolan King (2021 թ․ հունվարի 25). «B.J. Penn arrested, released on suspicion of DUI; angry encounter caught on video». MMA Junkie. Վերցված է 2021 թ․ հունվարի 25-ին.
  139. ↑ Marrocco, Steven (2021 թ․ հունվարի 25). «B.J. Penn arrested, released on suspicion of DUI, video shows belligerent encounter». MMA Fighting (անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ հունվարի 26-ին.
  140. ↑ 140,0 140,1 «BJ Penn Comes Full Circle Against Frankie Edgar». BleacherReport.
  141. ↑ «UFC 137 Results: The Great, Disappointing Career of B.J. Penn». BloodyElbow. 2011 թ․ հոկտեմբերի 31. Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ մարտի 24-ին. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 15-ին.
  142. ↑ Becker, Dana. «Let Us Embrace The Legacy And Return Of BJ Penn». MMAConvert.
  143. ↑ «BJ "The Prodigy" Penn». UFC. 2018 թ․ սեպտեմբերի 14.
  144. ↑ «UFC Gym in Hawaii Open for Enrollment». UFC. 2018 թ․ սեպտեմբերի 14.
  145. ↑ «FightLiveTV - BJ Penn: They should test for every possible PED in the world». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ սեպտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 11-ին.
  146. ↑ «Details about new UFC PPV intro». Mixedmartialarts.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հունվարի 9-ին.
  147. ↑ «BJ Penn: Tribute to the Greatest Lightweight of All Time». Bleacher Report. 2009 թ․ դեկտեմբերի 23.
  148. ↑ «Ranking the GOATS of Each Weight Division in MMA». Bleacher Report. 2009 թ․ դեկտեմբերի 23.
  149. ↑ «The 10 Best MMA Fighters of All Time, by Division». Bleacher Report. 2009 թ․ դեկտեմբերի 23.
  150. ↑ Gurevich, Anton (2012 թ․ հոկտեմբերի 30). «170lbs of Gold: Five greatest Welterweights in UFC history». LowkickMMA.
  151. ↑ Fox, Jeff. «FIVE BEST WELTERWEIGHTS OF ALL-TIME». MMA Manifesto. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 15-ին.
  152. ↑ «B.J. Penn's quest to regain lost stature steals 'Road to the Octagon' show». MMAFighting. 2012 թ․ դեկտեմբերի 2.
  153. ↑ «Breaking Down the Recipe for the Ideal UFC Superstar». BleacherReport.
  154. ↑ Gurevich, Anton (2012 թ․ մարտի 30). «Freddy Roach: BJ Penn, GSP and Anderson Silva are the TOP 3 Boxers in MMA». LowKickMMA.
  155. ↑ «"The Prodigy" BJ Penn». Tapology.
  156. ↑ «Anderson Silva Says BJ Penn is the Greatest Mixed Martial Artist of All Time». Yahoo! Sports.
  157. ↑ Chiappetta, Mike (2013 թ․ հունիսի 26). «Who is MMA's best of all time? Anderson Silva says it's B.J. Penn». MMAFighting.
  158. ↑ Hall, Chris (2013 թ․ հունիսի 26). «Anderson Silva calls B.J. Penn greatest fighter of all time». BloodyElbow. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հուլիսի 11-ին. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 15-ին.
  159. ↑ Mowatt, Kelsey. «Anderson Silva: BJ Penn is Greatest Fighter Ever». MMAFrenzy. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հուլիսի 11-ին. Վերցված է 2013 թ․ հուլիսի 10-ին.
  160. ↑ «UFC Hall of Famer Mark Coleman joins B.J. Penn's coaching staff for The Ultimate Fighter 19». MMA Torch.
  161. ↑ «THE TOP 100 MMA FIGHTERS: NO. 04: BJ PENN». FighterOnly! Magazine.(չաշխատող հղում)
  162. ↑ Shaun Al-Shatti (2015 թ․ մայիսի 23). «B.J. Penn, Bas Rutten, Jeff Blatnick, Hughes-Trigg 2 inducted into UFC Hall of Fame». mmafighting.com. Վերցված է May 23, 2015-ին. {{cite web}}: no-break space character in |access-date= at position 8 (օգնություն)