Գենոմի փոփոխում

Գենոմի փոփոխում, համարվում է գենային ինժեներիայի տեսակներից մեկը, որում կարելի է կատարել օրգանիզմի գենոմում ԴՆԹ-ի մասերի ավելացում, հեռացում կամ տեղափոխում՝ օգտագործելով հատուկ նախագծված էնդոնուկլեազները կամ «մոլեկուլյար մկրատը»։ Այդ նուկլեազները ստեղծում են ԴՆԹ-ի գենոմի կոնկրետ մասի երկկողմանի ճեղքավորում։ Ինդուկցված երկկողմանի ճեղքերը նորոգվում են ռեկոմբինացիայի պրոցեսի ժամանակ, ինչը թույլ է տալիս ստանալ մուտացիայի ուղղությունը։

Այդ մեթոդում օգտագործվում է 4 տիպի նուկլեազներ՝ մեգանուկլեազներ, նուկլեազներ՝ ցինկային մատիկներով (zinc fingers), TALEN նուկլեազներ և CRISPR-Cas համակարգ[1][2]։

2011 թվականին գենոմի փոփոխումը ճանաչվել է տարվա մեթոդ[3]։

2017 թվականի նոյեմբերին՝ Կալիֆոռնիայում աշխարհում առաջին անգամ տեղի ունեցավ հասուն մարդու գենոմի «փոփոխում»՝ հենց նրա մարմնի ներսում։ Պացիենտը մուկոպոլիսախարիդոզի II տիպով տղամարդ էր (Հանտերի համախտանիշ)[4][5]։

Տես նաև

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ Kevin M. Esvelt, Harris H. Wang Genome-scale engineering for systems and synthetic biology(անգլ.) // Molecular Systems Biology. — 2013-01-01. — Т. 9. — С. 641. — ISSN 1744-4292. — doi:10.1038/msb.2012.66
  2. ↑ Wenfang Spring Tan, Daniel F. Carlson, Mark W. Walton, Scott C. Fahrenkrug, Perry B. Hackett Precision editing of large animal genomes(անգլ.) // Advances in Genetics. — 2012-01-01. — Т. 80. — С. 37—97. — ISSN 0065-2660. — doi:10.1016/B978-0-12-404742-6.00002-8
  3. ↑ Method of the Year 2011(անգլ.) // Nature Methods. — 2012-01-01. — В. 1. — Т. 9. — С. 1. — ISSN 1548-7105.
  4. ↑ Ольга Страховская (2017 թ․ նոյեմբերի 17). «В США впервые отредактировали гены прямо в теле человека. Чего можно добиться с помощью новой технологии?». Истории (ռուսերեն). Meduza. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 17-ին.
  5. ↑ «Ученые США сделали умопомрачительный опыт на живом человеке» (ռուսերեն). Вести. 2017 թ․ նոյեմբերի 17. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 17-ին.