Դեղազգոնություն

Դեղազգոնություն (ԴԶ, անգլ.՝ Pharmacovigilance, PV or PhV, հունարեն՝ pharmakon - դեղ և լատին․՝  vigilare - ուշադիր լինել), հայտնի է նաև որպես Դեղերի անվտանգության դիտարկում, դեղաբանության բաժին է, որը զբաղվում է դեղերի կողմնակի ազդեցությունների հավաքումով, հայտնաբերումով, գնահատումով, մշտադիտարկումով և կանխարգելումով[1]։ Որպես գիտություն՝ դեղազգոնությունը հիմնականում զբաղվում է դեղերի կողմնակի ազդեցություններով (ԴԿԱ), որոնք սահմանվում են որպես դեղի հարուցած վտանգավոր և ոչ սպասված ազդեցություններ, ներառյալ՝ ցածր արդյունավետությունը (այն պայմանը, որ այս սահմանումը կիրառելի է միայն հիվանդությունների կանխարգելման, ախտորոշման, բուժման կամ ֆիզիոլոգիական խանգարումներն ուղղելու համար օգտագործվող դեղաչափերի դեպքում, հանված է առկա իրավական կարգավորումների վերջին լրացումներում[2])։ Դեղերի կիրառման հետ կապված սխալները, ինչպիսիք են՝ գերդոզավորումը, դեղի սխալ կիրառումը կամ չարաշահումը, ինչպես նաև դեղերի կիրառումը հղիության և կրծքով կերակրման ժամանակ, նույնպես գտնվում են ԴԶ ուսումնասիրության շրջանականերում, նույնիսկ եթե առկա չեն կողմնակի ազդեցություններ[3]։

ԴԿԱ-երի գրանցման քարտ-հայտագրի միջոցով հիվանդներից և առողջապահական համակարգի աշխատակիցներից, ինչպես նաև այլ աղբյուրներից, օրինակ՝ բժշկական գրականությունից ստացված տեղեկատվությունը դեղազգոնության իրականացման մեջ առանցքային դեր է խաղում։ Փաստացի, դեղամիջոցը շուկա դուրս բերելու կամ ստուգելու համար շատ երկրներում արտոնագրված կազմակերպությունները (սովորաբար դեղագործական ընկերություններ) ստացած կողմնակի երևույթների վերաբերյալ տվյալները պետք է ուղարկեն դեղերի վերահսկման տեղական կառույցին։

Ի վերջո, ԴԶ-ը ուղղված է դեղագործական արտադրանքի հետ առընչվող վտանգների հայտնաբերմանը և դրա հետ կապված՝ հիվանդին հասցվող ցանկացած վնասի նվազեցմանը։ Ընկերությունները պիտի իրականացնեն դեղորայքային անվտանգության և դեղազգոնության համապարփակ աուդիտներ՝ միջազգային օրենքներին, կանոնակարգերին և ուղեցույցերին դրանց համապատասխանեցվածությունը գնահատելու համար[4]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ Source: The Importance of Pharmacovigilance, WHO 2002
  2. ↑ «DIRECTIVE 2010/84/EU, Article 101» (PDF). ec.europa.eu. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 26-ին.
  3. ↑ «International Drug Monitoring : The Role of National Centers» (PDF). Who-umc.org. Վերցված է 2015 թ․ փետրվարի 27-ին.
  4. ↑ «Preparing for a Safety Inspection» (PDF). Steve Jolley. 2011. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016 թ․ հունվարի 9-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 4-ին.