Դիվերտիկուլ

Դիվերտիկուլ
Կեղծ դիվերտիկուլի սխեմատիկ պատկեր։ A - լորձաթաղանթ; B - ենթալորձային շերտ; C - մկանային շերտ; D - շճային և ենթաշճային շերտ
Տեսակհիվանդություն
Բժշկական մասնագիտությունԳաստրոէնտերոլոգիա
 Diverticula Վիքիպահեստում

Դիվերտիկուլ, բժշկության մեջ խոռոչավոր օրգանի պարկաձև արտափքումն է[1]։ Կախված դիվերտիկուլում ներառված շերտերից, տարբերում են կեղծ և իսկական դիվերտիկուլներ[2]։

Բժշկության մեջ այդ տերմինով բնորոշում են կառուցվածքներ, որոնք նորմայում առկա չեն։ Այնուամենայնիվ, սաղմնաբանությունում տերմինը օգտագործվում է որոշ նեռմալ կառուցվածքներ բնորոշելու համար, օրինակ թիրոիդ դիվերտիկուլը, որից հետագայում զարգանում է լեզուն[3]։

Բառը գալիս է լատիներեն dīverticulum-ից, որը նշանակում է "շրջանցող ճանապարհ"։

Դասակարգում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դիվերտիկուլները լինում են կեղծ և իսկական՝ կախված նրանց մեջ ներառված շերտերից։

  • Իսկական դիվերտիկուլները ներառում են կառուցվածքի բոլոր շերտերը, ներառյան մկանային շերտը և ադվենտիցիան, օրինակ՝ Մեկկելյան դիվերտիկուլ[2]։
  • Կեղծ դիվերտիկուլները (նաև հայտնի որպես "պսևդոդիվերտիկուլ") չեն ներառում մկանային շերտը կամ ադվենտիցիան։ Կեղծ դիվերտիկուլը ներառում է լորձային և ենթալորձային շերտը[2]։

Սաղմնաբանություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Երիկամներ, սեռական և միզային օրգանների զարգացման սկզբում լինում են դիվերտիկուլի տեսքով
  • Թոքեր, սկզբում լինում են հետնաղուց զարգացող դիվերտիկուլ[3]
  • Ուրցագեղձը նույնպես լինում է դիվերտիկուլի տեսքով, որը զարգանում է էնդոդերմի երրորդ ըմպանային գրպանիկից[4]
  • Վահանաձև գեղձը զարգանում է լեզվի վրա գտնվող կույր անցքից զարգացող դիվերտիկուլից[3]։
Կերակրափողային դիվերտիկուլների 3 տեսակներ: 1-Ըմպանային (Ցենկերյան) 2-Միջին կերակրափողային 3-վերստոծանիական

Մարդու պաթոլոգիա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստամոքսաղիքային ուղու դիվերտիկուլ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Մեկկելյան դիվերտիկուլ՝ օմֆալոմեզէնտերիկ ծորանի պահպանված հատված է, որը առկա է բնակչության 2%-ի մոտ[5] և ստամոքսաղիքային ուղու ամենահաճախ հանդիպող արատն է[6]։
  • Կերակրափողային դիվերտիկուլ կարող է ծագել կերակրափողի երեք հատվածներում՝
    1. Ըմպանային (Ցենկերյան դիվերտիկուլ)- սովորաբար արգանում է մեծ տարիքում, Կիլիանի եռանկյան տարածքում՝ կրիկոֆարինգեալ մկանի վերևում
    2. Միջին կերակրափողային
    3. Վերստոծանիական-ստորին կերակրափողային փականի ֆունկցիայի խանգարման ժամանակ (ախալազիա)[7]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ «diverticulum | Definition of diverticulum in English by Lexico Dictionaries». Lexico Dictionaries | English. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ նոյեմբերի 2-ին. Վերցված է 2019 թ․ հուլիսի 17-ին.(անգլ.)
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Townsend, Jr., Courtney M.; Daniel Beauchamp, R.; Mark Evers, B.; Mattox, Kenneth L. (2017). Sabiston Textbook of Surgery: The Biological Basis of Modern Surgical Practice (20th ed.). Philadelphia, PA. ISBN 9780323299879. OCLC 921338900.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)(անգլ.)
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Sadler, Thomas W. (2012). Langman's Medical Embryology (12th ed.). Philadelphia: Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins. ISBN 9781451113426. OCLC 732776409.(անգլ.)
  4. ↑ Standring, Susan (2016). Gray's Anatomy: The Anatomical Basis of Clinical Practice (41st ed.). [Philadelphia]. ISBN 9780702052309. OCLC 920806541.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)(անգլ.)
  5. ↑ Elsayes, Khaled M.; Menias, Christine O.; Harvin, Howard J.; Francis, Isaac R. (July 2007). «Imaging manifestations of Meckel's diverticulum». AJR. American Journal of Roentgenology. 189 (1): 81–88. doi:10.2214/AJR.06.1257. ISSN 1546-3141. PMID 17579156.(անգլ.)
  6. ↑ Sagar, Jayesh; Kumar, Vikas; Shah, D. K. (October 2006). «Meckel's diverticulum: a systematic review». Journal of the Royal Society of Medicine. 99 (10): 501–505. doi:10.1258/jrsm.99.10.501. ISSN 0141-0768. PMC 1592061. PMID 17021300.(անգլ.)
  7. ↑ Yam, Julie; Ahmad, Sarah A. (2019), «Esophageal Diverticula», StatPearls, StatPearls Publishing, PMID 30422453, Վերցված է 2019-07-17-ին(անգլ.)

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դիվերտիկուլ» հոդվածին։
 ⛭ 
  Բառարաններ և հանրագիտարաններ
 Այս հոդվածը կատեգորիայի կարիք ունի։
Դուք կարող եք օգնել նախագծին՝ կատեգորիա գտնել կամ ստեղծել ու ավելացնել հոդվածին։