Դևիդ Դուգլաս

Դևիդ Դուգլաս
անգլ.՝ David Douglas
Ծնվել էհունիսի 25, 1799(1799-06-25)[1][2]
Սկուն (Շոտլանդիա), Պերտշիր, Մեծ Բրիտանիայի թագավորություն
Մահացել էհուլիսի 12, 1834(1834-07-12)[1] (35 տարեկան)
Laupāhoehoe, Հավայիի թագավորություն[3]
բռնի մահ[3]
ԳերեզմանՀոնոլուլու
Քաղաքացիություն Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն և  Մեծ Բրիտանիայի թագավորություն
Մասնագիտությունճանապարհորդ հետազոտող, բուսաբան, այգեգործ և թռչնաբան
Գործունեության ոլորտկենսաբանություն և բուսաբանություն
Ալմա մատերԳլազգոյի համալսարան
Տիրապետում է լեզուներինանգլերեն[4]
Ազդվել էՈւիլյամ Ջեքսոն Հուքեր
Հեղինակի անվան հապավումը (բուսաբանություն)Douglas
 David Douglas Վիքիպահեստում

Դևիդ Դուգլաս (անգլ.՝ David Douglas, հունիսի 25, 1799(1799-06-25)[1][2], Սկուն (Շոտլանդիա), Պերտշիր, Մեծ Բրիտանիայի թագավորություն - հուլիսի 12, 1834(1834-07-12)[1], Laupāhoehoe, Հավայիի թագավորություն[3]), շոտլանդացի կենսաբան և բուսաբան[5][6][7][8][9] :

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է 1799 թվականի հունիսի 25-ին Պերտ քաղաքում[7]։ Հնարավոր է նաև, որ Դուգլասը ծնվել է 1798 թվականին[5][8][9]։ Իր կարիերան սկսել է Շոտլանդիայում, ուր նա սերտ կապեր ուներ Գլազգոյի համալսարանի հետ և աշխատում էր, որպես բույսերի հավաքորդ՝ Լոնդոնի այգեգործական հասարակության համար[8]։ Դևիդ Դուգլասը հրավիրվել է Հուդզոնի ծոց ընկերության կողմից՝ Օրեգոնում բուսաբանական հետազոտություններ անցկացնելու համար։ Ինքը տեղափոխվեց այնտեղ 1824 թվականին[8]։ Դուգլասը զբաղվում էր ամերիկյան բույսերի ուսումնասիրությամբ և Շոտլանդիա ուղարկեց Եվրոպայում անհայտ ավելի քան 200 բույսեր և սերմեր. բացի այդ՝ գտնվելով այդ ճանապարհորդությունում, հետազոտեց և անվանում տվեց Ամպքվա գետին[9][10]։ Նա վերադարձավ Անգլիա 1827 թվականին[8]։

Համբավ ձեռք բերեց Եվրոպայում իր հավաքածուի շնորհիվ և դասվում էր բրիտանական անտառային արդյունաբերության հիմնադիրների շարքում[8]։ Դուգլասի հայտնիությունը թույլ տվեց նրան շփվել իր ժամանակի ամենահայտնի բրիտանական գիտնականների հետ[7]։ Նա համարվում է մեծագույն և առավել հաջողակ բուսաբաններից մեկը, որը մեծ ներդրում է ունեցել համաշխարհային բուսաբանության պատմության մեջ[7]։

1834 թվականի հունիսի 12-ին ողբերգական մահով վախճանվեց Հավայան կղզում։ Անհայտ հանգամանքներում՝ Մաունա-Կեա հրաբուխ բարձրանալու ժամանակ, հիմնական վարկածի համաձայն, նա ընկավ ակոս-ծուղակն՝ իր հետևից վազող կատաղած ցլի հետ միասին[8][11]։

Գիտական գործունեություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դևիդ Դուգլասը մասնագիտանում էր սերմնավոր բույսերի վրա[5]։

Անվանահայրեր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կան բազում բույսեր և կենդանիներ, որոնք անվանված են ի պատիվ Դուգլասի։ Դրանցից որոշների լատինական անվանումները ներառում են իրենց մեջ douglasii բառը։ Մի քանի օրինակներ՝

  • Սկյուռ Դուգլասի (Tamiasciurus douglasii) - կենդանի-կրծող
  • Սոճի Դուգլասի (Pseudotsuga menziesii) - փշատերև ծառ։ Որոշ լեզուներում, այդ թվում ամգլերենում, անվանված Դուգլասի անունով՝ անգլ.՝ Douglas fir, գերմ.՝ Douglasie
  • Գորտակերպ մողես Դուգլասի (Phrynosoma douglassii) - մողես

Գիտական աշխատանքներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Douglas, David. Journal kept by David Douglas during his travels in North America 1823—1827: together with a particular description of thirty-three species of American oaks and eighteen species of Pinus, with appendices containing a list of the plants introduced by Douglas and an account of his death in 1834. — W. Wesley & Son under the direction of the Royal Horticultural Society, 1914.

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 University of Toronto, Laval University Dictionary of Canadian Biography, Dictionnaire biographique du Canada / G. Brown, D. Hayne, F. Halpenny, R. Cook, J. English, M. Trudel, A. Vachon, J. Hamelin — UTP, Presses de l'Université Laval, 1959. — ISSN 0420-0446; 0070-4717
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Journal kept by David Douglas during his travels in North America 1823-1827, together with a particular description of thirty-three species of American oaks and eighteen species of Pinus, with appendices containing a list of the plants introduced by Douglas and an account of his death in 1834. Published under the direction of the Royal Horticultural Society — 1914.
  4. ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 International Plant Names Index: David Douglas (1798—1834)
  6. ↑ DNB, Katalog der Deutschen Nationalbibliothek: David Douglas
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 David Douglas
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 8,6 David Douglas
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 David Douglas
  10. ↑ Джеральд У. Уильямс. Река Ампква(անգլ.) на сайте oregonencyclopedia.org
  11. ↑ Lyman S. J. Sarah Joiner Lyman of Hawaii: Her Own Story. Ed. Margaret Greer Martin. Hilo: Lyman Museum, 2009. 67-69.

Աղբյուրներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դևիդ Դուգլաս» հոդվածին։
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դևիդ Դուգլաս» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ