Թանսեն Միյան

Թանսեն Միյան
Ծնվել է	1493 Գվալիոր
Մահացել է	ապրիլի 26, 1589(1589-04-26) Ագրա, Մեծ Մողոլների կայսրություն
Ժանրեր	հինդուիստական դասական երաժշտություն
Մասնագիտություն	կոմպոզիտոր
Tansen Վիքիպահեստում

Թանսեն Միյան (անգլ.՝ Tansen, 1493, Գվալիոր - ապրիլի 26, 1589(1589-04-26), Ագրա, Մեծ Մողոլների կայսրություն), մոնղոլական կայսր Աքբար Մեծի պալատական երաժիշտ սիտարիստ։ Համարվում է ժամանակակից հյուսիսայի հնդկական ռագա^{[Ն 1]} երաժշտական ժանրի հայրը և Հնդկաստանի պատմության մեծագույն երաժիշտներից մեկը։

Կենսագրություն

Թանսենը ծնվել է 1506 թվականին Հնդկաստանի հյուսիսային մասում գտնվող Գվալիոր քաղաքում՝ ավանդական հինդուական ընտանիքում։ Նրա հայրը Մակունդ Միստրան տեղի գրող էր^[1][2]։ Մանկության տարիներին Թանսենը մասնավոր դասերի է գնացել հայտնի ուսուցիչ Խարիդաս Սբամիի մոտ։ Սկզբում ծառայել է Մեվայի արքա Ռամաչանդրայի արքունիքում, ապա՝ մոնղոլակկան կայսր Աքբար Մեծի։ Ավելի ուշ Թանսենը կայսրին երկարատև և հավատարիմ ծառայելու համար պարգևատրվել է նավարտրասով՝ ինը քարով վզնոցով, և ստացել Միյան քաղաքի անվան նոր կոչում։ Հետևաբար, նույնիսկ հիմա Թանսեն Միյան անունը տարածված է նաև Հնդկաստանում, հիմնականում մուսուլմանների շրջանում^[3]։ Հնդկաստանի ժամանակակից հայտնի երաժշտության շատ ռեպերտուարներ, ինչպիսիք են Դարբարի Կանադեն, Միյան կի Թոդին, Միյան կի Մալխարը և Միյան կի Սարանգը ստեղծվել են Թանսենի երաժշտական ոճի և ժանրի հիման վրա^[4]։ Հնդկական երաժշտության երկու նոր ժանրեր՝ Սանգիտա Սառան և Ռայմալան նույնպես այդ ոճի ու ժանրի հիման վրա են ստեղծվել^[5]։ Այսօր Հնդկաստանում գործում են հնդկական երաժշտական դպրոցներ (Գարանաս), որտեղ սովորեցնում են Թանսենի հիմնական երաժշտության ոճը, նրա ուսուցիչ Սվամի Խարիդասի վոկալայի ոճը, ինչպես նաև իր երկու երեխաների՝ Բիլաս Խան և Սարասվատի Դեվիի և նրանց ժառանգներից շատերի գործունեությունը, որոնք հայտնի երաժիշտներ էին^[6]։

Նշումներ

1. Ռագան լայն իմաստով` երաժշտական-գեղագիտական և էթիկական հայեցակարգ, հնդկական դասական երաժշտության շրջանակներում երաժշտական մեծ ձև կառուցելու օրենք։

Պատկերասրահ

• 
  Աքբարն ու Թանսենը այցելում են Հարիդաս
• 
  Միա Թանսեն՝ Լալա Դեո Լալի
• 
  Թանսեն մուղալ
• 
  Թանսեն
• 
  Թանսենի գերեզմանը

Ծանոթագրություններ

1. Wade, Bonnie C. (1998). «Imaging sound : an ethnomusicological study of music, art, and culture in Mughal India». Chicago : University of Chicago Press. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 14-ին.
2. Babineau, Edmour (1979). «Love of God and social duty in the "Ramcaritmanas"». Motilal Banarsidass. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 14-ին.
3. Jairazbhoy, Nazir Ali (1995). «The rāgs of North Indian music : their structure and evolution». Popular Prakashan. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 14-ին.
4. Stanton, Andrea L. L. (2012). «Cultural Sociology of the Middle East, Asia, and Africa : an Encyclopedia». SAGE Publications. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 14-ին.
5. «The Garland encyclopedia of world music». 1998-2002. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 14-ին.
6. Wade, Bonnie C. (1998). «Imaging sound : an ethnomusicological study of music, art, and culture in Mughal India». University of Chicago Press. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 14-ին.

Գրականություն

• Абул Фазл Аллами. Акбар Наме. Самара, 2009, т.3, стр. 251
• S.C. Welch, India: Art and Culture 1300—1900, Munich, 1999, pp. 171–173

Արտաքին հղումներ

• Тансен Миян на сайте Нервана.нейм

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Թանսեն Միյան» հոդվածին։