Թեյի արտադրությունը Շրի Լանկայում
| Ենթակատեգորիա | թեյաբուծություն, Շրի Լանկայի գյուղատնտեսություն  | |
|---|---|---|
| Թեմայով վերաբերում է | Շրի Լանկա | |
| Երկիր | Շրի Լանկա | |
Շրի Լանկան (նախկինում կոչվում էր Ցեյլոն) ունի կլիմա և ծովի մակարդակից տարբեր բարձրություններ, որոնք թույլ են տալիս արտադրել «Կամելիա սինեսիս՝ ասամիկա » և «Կամելիա սինեսիս՝ սինեսիս» թեյերը, որոնց արտադրության մեծ մասը ընկնում է ասամիկա սորտին։ Թեյի արտադրությունը Շրի Լանկայում օտարերկրյա արտարժույթի հիմնական աղբյուրներից մեկն է և կազմում է ՀՆԱ-ի 2%-ը՝ 2021 թվականին Շրի Լանկայի տնտեսությանը նպաստելով ավելի քան 1,3 միլիարդ ԱՄՆ դոլարի[1]։ Արտադրության մեջ ուղղակիորեն կամ անուղղակիորեն աշխատում է ավելի քան 1 միլիոն մարդ, իսկ 1995 թվականին թեյի պլանտացիաներում և կալվածքներում ուղղակիորեն աշխատում էին 215,338 մարդ։ Բացի այդ, թեյի տնկումը փոքր սեփականատերերի կողմից աշխատատեղերի աղբյուր է հազարավոր մարդկանց համար, մինչդեռ այն նաև ապրուստի հիմնական միջոցն է տասնյակ հազարավոր ընտանիքների համար։ Շրի Լանկան աշխարհում չորրորդն է թեյի խոշորագույն արտադրողով:1995 թվականին այն աշխարհում թեյի առաջատար արտահանողն էր (այլ ոչ թե արտադրող)՝ ունենալով ընդհանուր համաշխարհային արտահանման 23%-ը, իսկ Շրի Լանկան 2020 թվականին թեյի արտահանման եկամուտով երկրորդ տեղում էր Չինաստանից հետո[2]։ Ամենաբարձր արտադրությունը՝ 340 մլն կգ, գրանցվել է 2013 թվականին, մինչդեռ 2014 թվականին արտադրությունը փոքր-ինչ կրճատվել է՝ հասնելով 338 մլն կգ-ի[3]։ Հնդկաստանը լրացուցիչ երաշխավորել է Շրի Լանկային մատակարարել 65,000 տոննա միզանյութ։ Շրի Լանկայի օրգանական գյուղատնտեսության նախաձեռնության անհաջող կատարումը երկիրը վտանգավոր կերպով մոտեցրեց գյուղատնտեսական ճգնաժամին։ Հաշվի առնելով պարարտանյութերի համաշխարհային գների աճը, անհավանական է, որ Շրի Լանկան կարողանա պարարտանյութ ձեռք բերել գերիշխող շուկայական գներով[4]։
Երկրի կենտրոնական լեռնաշխարհի խոնավությունը, զով ջերմաստիճանը և անձրևները ապահովում են կլիմա, որը նպաստում է բարձրորակ թեյի արտադրությանը։. Մյուս կողմից, թեյը, որն արտադրվում է ցածրադիր վայրերում, ինչպիսիք են Մատարա, Գալլե և Ռատնապուրա թաղամասերը՝ բարձր տեղումներով և տաք ջերմաստիճանով, ունի տտիպող հատկությունների բարձր մակարդակ։ Թեյի կենսազանգվածի արտադրությունն ինքնին ավելի բարձր է ցածրադիր վայրերում։ Նման թեյը տարածված է Մերձավոր Արևելքում։ Շրի Լանկան արտադրում է հիմնականում սև թեյեր, բայց նաև արտադրում է «CTC», սպիտակ և կանաչ թեյեր։ Կանաչ թեյի արտադրվող երկու տեսակներն են՝ վառոդի տեսակը և սենչան[5]։ Արդյունաբերությայն այս տեսակը երկիր է ներմուծվել 1867 թվականին Ջեյմս Թեյլորի կողմից, ով բրիտանացի տնկարկ էր, ժամանել էր Շրի Լանկա 1852 թվականին[6][7][8][9][10][11][12]։ Փոքր տնտեսություններում թեյի տնկումը հայտնի դարձավ 1970-ական թվականներին։ Շրի Լանկայի արտահանման շուկայի մեծ մասը գտնվում է Մերձավոր Արևելքում և Եվրոպայում, բայց կան նաև բազմաթիվ հայտատուներ ամբողջ աշխարհում՝ բարձր երկրում աճեցված նրա մասնագիտացված «Nuwara Eliya» թեյերի համար[5]։
Պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Շրի Լանկայի ընդհանուր բնակչությունը 1871 թվականի մարդահամարի տվյալներով կազմում էր 2 584 780 մարդ։ 1871 թվականի ժողովրդագրական բաշխվածությունը և բնակչությունը պլանտացիաների տարածքներում ներկայացված են ստորև[13]։
| Շրջան | Ընդհանուր բնակչություն | կալվածքների թիվ | Կալվածքներ
իբնակչություն |
Անշարժ գույքի բնակչության տոկոս |
|---|---|---|---|---|
| Քանդի շրջան | 258,432 | 625 | 81,476 | 31.53 |
| Բադուլլա շրջան | 129,000 | 130 | 15,555 | 12.06 |
| Մատալե թաղ | 71,724 | 111 | 13,052 | 18.2 |
| Կեգալ շրջան | 105,287 | 40 | 3,790 | 3.6 |
| Սաբարագամուվա | 92,277 | 37 | 3,227 | 3.5 |
| Նուվարա Էլիա շրջան | 36,184 | 21 | 308 | 0.85 |
| Կուրունեգալա շրջան | 207,885 | 21 | 2,393 | 1.15 |
| Մատարա շրջան | 143,379 | 11 | 1,072 | 0.75 |
Առևտրային արտադրության աճ և պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գրանցված թեյի արտադրությունն ըստ բարձրության
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Թեյի գրանցված արտադրությունը հեկտարներով և ընդհանուր քառակուսի մղոններով ըստ բարձրության կատեգորիայի Շրի Լանկայում, 1959–2000 թթ[13]։
| Տարի | Բարձր բարձրության հեկտարներ | Միջին բարձրության հեկտարներ | Ցածր բարձրության հեկտարներ | Ընդամենը
hectares |
Ընդամենը
square miles |
|---|---|---|---|---|---|
| 1959 | 74,581 | 66,711 | 46,101 | 187,393 | 723.5 |
| 1960 | 79,586 | 69,482 | 48,113 | 197,181 | 761.3 |
| 1961 | 76,557 | 97,521 | 63,644 | 237,722 | 917.8 |
| 1962 | 76,707 | 97,857 | 64,661 | 239,225 | 923.7 |
| 1963 | 76,157 | 95,691 | 65,862 | 237,710 | 917.8 |
| 1964 | 81,538 | 92,281 | 65,759 | 239,578 | 925.0 |
| 1965 | 87,345 | 92,806 | 60,365 | 240,516 | 928.6 |
| 1966 | 87,514 | 93,305 | 60,563 | 241,382 | 932.0 |
| 1967 | 87,520 | 93,872 | 60,945 | 242,337 | 935.7 |
| 1968 | 81,144 | 99,359 | 61,292 | 241,795 | 933.6 |
| 1969 | 81,092 | 98,675 | 61,616 | 241,383 | 932.0 |
| 1970 | 77,549 | 98,624 | 65,625 | 241,798 | 933.6 |
| 1971 | 77,936 | 98,624 | 65,625 | 242,185 | 935.1 |
| 1972 | 77,639 | 98,252 | 65,968 | 241,859 | 933.8 |
| 1973 | 77,793 | 98,165 | 66,343 | 242,301 | 935.5 |
| 1974 | 77,693 | 97,875 | 66,622 | 242,190 | 935.1 |
| 1975 | 79,337 | 98,446 | 64,099 | 241,882 | 933.9 |
| 1976 | 79,877 | 94,338 | 66,363 | 240,578 | 928.9 |
| 1977 | 79,653 | 94,835 | 67,523 | 242,011 | 934.4 |
| 1978 | 79,628 | 95,591 | 68,023 | 243,242 | 939.2 |
| 1979 | 78,614 | 97,084 | 68,401 | 244,099 | 942.5 |
| 1980 | 78,786 | 96,950 | 68,969 | 244,705 | 944.8 |
| 1981 | 78,621 | 96,853 | 69,444 | 244,918 | 945.6 |
| 1982 | 77,769 | 96,644 | 67,728 | 242,141 | 934.9 |
| 1983 | 71,959 | 90,272 | 67,834 | 230,065 | 888.3 |
| 1984 | 74,157 | 90,203 | 63,514 | 227,874 | 879.8 |
| 1985 | 74,706 | 89,175 | 67,769 | 231,650 | 894.4 |
| 1986 | 73,206 | 85,216 | 64,483 | 222,905 | 860.6 |
| 1987 | 72,773 | 84,445 | 64,280 | 221,498 | 855.2 |
| 1988 | 72,901 | 84,227 | 64,555 | 221,683 | 855.9 |
| 1989 | 73,110 | 84,062 | 64,938 | 222,110 | 857.6 |
| 1990 | 73,138 | 83,223 | 65,397 | 221,758 | 856.2 |
| 1991 | 73,331 | 82,467 | 65,893 | 221,691 | 856.0 |
| 1992 | 74,141 | 85,510 | 62,185 | 221,836 | 856.5 |
| 1994 | 51,443 | 56,155 | 79,711 | 187,309 | 723.2 |
| 1995 | 51,443 | 56,155 | 79,711 | 187,309 | 723.2 |
| 1996 | 52,272 | 56,863 | 79,836 | 188,971 | 729.6 |
| 1997 | 51,444 | 58,155 | 79,711 | 189,310 | 730.9 |
| 1998 | 51,444 | 58,155 | 79,711 | 189,310 | 730.9 |
| 2000 | 52,272 | 56,863 | 79,836 | 188,971 | 729.6 |
Շրի Լանկայի թեյերի հիմնական նպատակակետ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Շրի Լանկայի թեյի ամենակարևոր արտաքին շուկաներն են՝ ԱՊՀ նախկին խորհրդային բլոկի երկրները, Արաբական Միացյալ Էմիրությունները, Ռուսաստանը, Սիրիան, Թուրքիան, Իրանը, Սաուդյան Արաբիան, Իրաքը, Մեծ Բրիտանիան, Եգիպտոսը, Լիբիան և Ճապոնիան։.[14]
Շրի Լանկայի թեյի համար ամենակարեւոր արտաքին շուկաները հետեւյալն են՝ ներկրվող միլիոնավոր կիլոգրամներով եւ միլիոնավոր ֆունտներով։ Թվերն արձանագրվել են 2000 թվականին[13]։
| Երկիր | Միլիոն կիլոգրա | Միլչոնpounds | Total Percent |
|---|---|---|---|
| ԱՊՀ երկրներ | 57.6 | 127.0 | 20 |
| Արաբական միացյալ Էմիրություններ | 48.1 | 106.0 | 16.7 |
| Ռուսաստան | 46.1 | 101.6 | 16.01 |
| Սիրիա | 21.5 | 47.4 | 7.47 |
| Թուրքիա | 20.3 | 44.8 | 7.05 |
| Իրան | 12.5 | 27.6 | 4.34 |
| Սաուդյան Արաբիա | 11.4 | 25.1 | 3.96 |
| Իրաք | 11.1 | 24.5 | 3.85 |
| Մեծ Բրիտանիա | 10.2 | 22.5 | 3.54 |
| Եգիպտոս | 10.1 | 22.3 | 3.51 |
| Լիբիա | 10.0 | 22.0 | 3.47 |
| Ճապոնիա | 8.3 | 18.3 | 2.88 |
| Գերմանիա | 5.0 | 11.0 | 1.74 |
| Այլ | 23.7 | 52.2 | 8.23 |
| Ընդհանուր | 288 | 634.9 | 100 |
Եկամուտների վիճակագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]| Տարի | Թեյի արտահանման ընդհանուր եկամուտը (մլն. ԱՄՆ դոլար) |
|---|---|
| 2019 |  $1,346
|
| 2020 |  $1,241
|
| 2021 | $1,324
|
| 2022 | $1,258
|
Բրենդինգ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Շրի Լանկայի թեյի խորհուրդը Ցեյլոնյան թեյի առյուծի տարբերանշանի օրինական սեփականատերն է։ Լոգոն որպես ապրանքանիշ գրանցվել է բազմաթիվ երկրներում։ Առյուծի պատկերանշանը թեյի տուփի վրա հայտնվելու համար այն պետք է համապատասխանի չորս չափանիշների։
- Առյուծի լոգոն կարող է օգտագործվել միայն ցեյլոնյան թեյի սպառողական փաթեթների վրա։
- Փաթեթները պետք է պարունակեն 100 տոկոս մաքուր ցեյլոնյան թեյ։
- Փաթեթավորումը պետք է կատարվի միայն Շրի Լանկայում։
- Առյուծի լոգոն օգտագործող ապրանքանիշերը պետք է համապատասխանեն Շրի Լանկայի թեյի խորհրդի կողմից սահմանված որակի չափանիշներին[15]։
Լոգոն ամբողջ աշխարհում համարվում է «բարձր որակի հայտնի նշան»[16]։ Շրի Լանկայի թեյի խորհուրդը համաձայնագիր է ստորագրել երեք տարվա ընթացքում 4 միլիոն ԱՄՆ դոլար արժողությամբ Շրի Լանկայի կրիկետի ազգային թիմին և Շրի Լանկայի կանանց կրիկետի ազգային թիմին իրենց արտասահմանյան շրջագայություններին հովանավորելու մասին[17]։
Հետազոտություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Թեյի գիտահետազոտական ինստիտուտ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Թեյի հետազոտությունների մասին օրենքն ընդունվել է խորհրդարանի կողմից 1925 թվականին և հիմնադրվել է Թեյի հետազոտությունների ինստիտուտը (TRI): Ներկայումս այն երկրում միակ ազգային մարմինն է, որը ստեղծում և տարածում է թեյի մշակման և մշակման հետ կապված նոր հետազոտություններ և տեխնոլոգիաներ[18]։
Սկսած 1970-ական թվականների սկզբից, ԱՄՆ-ի Մերիլենդ նահանգում գտնվող Բեթեզդաի Ստոմատոլոգիական հետազոտությունների ազգային ինստիտուտի երկու հետազոտողներ իրականացրել են մի շարք հետազոտական ծրագրեր, որոնցում նրանք կազմակերպել են երկարատև ուսումնասիրության խումբ թամիլական թեյի մեծ թվով աշխատողների համար, ովքեր աշխատում էին Դանսինանում և Հարոուում՝ 80 կիլոմետր (50 mi) Քանդիից։ Այս ուղենշային ուսումնասիրությունը հնարավոր է եղել, քանի որ թեյի պլանտացիաներում աշխատողները, ինչպես հայտնի է, երբեք չեն կիրառել բերանի խոռոչի հիգիենայի որևէ ավանդական միջոց՝ դրանով իսկ որոշակի պատկերացում կազմելով մարդու մոտ պարոդոնտալ հիվանդության բնական պատմության մասին[19]։
Կայունության ստանդարտներ և հավաստագրեր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Կան մի քանի կազմակերպություններ, ինչպես միջազգային, այնպես էլ տեղական, որոնք խթանում և պահպանում են Շրի Լանկայում թեյի վերաբերյալ կայունության չափանիշներն ու հավաստագրերը։
Շրի Լանկայում գործող միջազգային կազմակերպություններից են «Rainforest Alliance»-ը, «Fairtrade»-ը, «UTZ Certified»-ը և «Ethical Tea Partnership»-ը։ Փոքր օրգանական ֆերմերների ասոցիացիան (SOFA) տեղական կազմակերպություն է, որը նվիրված է օրգանական գյուղատնտեսությանը։
Պատկերասրահ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]-
Թեյի պլանտացիաներ Վեվալթալավայում -
Թեյի պլանտացիաներ Հապուտալեի մոտ, Ուվա -
Թեյի պլանտացիաներ Նուվարա Էլիայում -
Թեյի տերևներ հավաքելը -
Թեյի տերևներ -
Թեյի բերքահավաք Շրի Լանկայում
Տես նաև
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Nadeera, Dilshan. «Lankan tea exports earned $ 1.3 Bn in 2021» (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ մարտի 6-ին. Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 1-ին.
- ↑ «Leading tea exporting countries worldwide in 2020». Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ հունվարի 31-ին. Վերցված է 2021 թ․ սեպտեմբերի 22-ին.
- ↑ Central Bank of Sri Lanka, 2014, Annual Report, http://www.cbsl.gov.lk/pics_n_docs/10_pub/_docs/efr/annual_report/AR2014/English/content.htm Արխիվացված 2015-08-03 Wayback Machine
- ↑ «Indian Assistance to Sri Lanka: Lifeline or Chokehold?». thediplomat.com (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ հունիսի 1-ին. Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 21-ին.
- ↑ 5,0 5,1 Smith, Krisi (2016). World Atlas of Tea (English). Great Britain: Mitchell Beazley. էջ 157. ISBN 978-1-78472-124-4.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ «TED Case Studies – Ceylon Tea». American University, Washington, DC. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 27-ին.
- ↑ «Sri Lanka tops tea sales». BBC. 2002 թ․ փետրվարի 1. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ մայիսի 3-ին. Վերցված է 2008 թ․ ապրիլի 28-ին.
- ↑ «Sri Lanka Tea Tour». The Tea Association of the USA. August 11–17, 2003. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ ապրիլի 17-ին. Վերցված է 2008 թ․ ապրիլի 5-ին.
- ↑ «Role of Tea in Development in Sri Lanka». United Nations Economic and Social Commission for Asia and the Pacific. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ հոկտեմբերի 6-ին.
- ↑ «South Asia Help for Sri Lanka's tea industry». BBC News. 1999 թ․ ապրիլի 4. Արխիվացված օրիգինալից 2009 թ․ հունիսի 30-ին. Վերցված է 2008 թ․ ապրիլի 5-ին.
- ↑ «Sri Lanka moves to protect tea industry». BBC News. 2003 թ․ փետրվարի 19. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ ապրիլի 7-ին. Վերցված է 2008 թ․ ապրիլի 5-ին.
- ↑ «Just 64p a day for tea pickers in Sri Lanka». BBC News. 2005 թ․ սեպտեմբերի 20. Արխիվացված օրիգինալից 2009 թ․ հունիսի 30-ին. Վերցված է 2008 թ․ ապրիլի 5-ին.
- ↑ 13,0 13,1 13,2 Holsinger, Monte (2002). «Thesis on the History of Ceylon Tea». History of Ceylon Tea. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ հունիսի 19-ին. Վերցված է 2009 թ․ ապրիլի 25-ին.
- ↑ «Sri Lanka tops tea sales». BBC. 2002 թ․ փետրվարի 1. Արխիվացված օրիգինալից 2004 թ․ մայիսի 2-ին. Վերցված է 2009 թ․ ապրիլի 25-ին.
- ↑ «Tea from Sri Lanka» (PDF). Sri Lanka Export Development Board. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2021 թ․ հունիսի 30-ին. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 27-ին.
- ↑ Johnsson, S. (2016 թ․ մայիսի 23). «The green gold from Sri Lanka» (PDF). Linnaeus University. էջ 43. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2021 թ․ նոյեմբերի 1-ին. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 27-ին.
- ↑ «Ceylon Tea - The Official Overseas Sponsor of Sri Lanka Cricket». srilankateaboard.lk. Sri Lanka Tea Board. 2015 թ․ հունվարի 7. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ նոյեմբերի 5-ին. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 27-ին.
- ↑ Who we are Արխիվացված 2017-04-27 Wayback Machine, Tea Research Institute - Sri Lanka. Retrieved April 2017
- ↑ Löe, H, et al. Natural history of periodontal disease in humans. J Clin Perio 1986;13:431–440.
Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- George Thornton Pett (1899). The Ceylon Tea-Makers' Handbook. The Times of Ceylon Steam Press, Colombo.