Թոմաշ Զան

Թոմաշ Զան
լեհ.՝ Tomasz Zan
Ծնվել էդեկտեմբերի 21, 1796(1796-12-21)[1]
ԾննդավայրՄյասոտա, Վիլեյսկի շրջան, Մինսկի նահանգ, Ռուսական կայսրություն
Վախճանվել էհուլիսի 19, 1855(1855-07-19)[1] (58 տարեկան)
Վախճանի վայրԿակովչինո
ԳերեզմանSmaĺjany
Մասնագիտությունդրամատուրգ, բանաստեղծ, գրող, հանքաբան, ճանապարհորդ և գյուտարար
Լեզուլեհերեն
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն
ԿրթությունՎիլնյուսի համալսարան
Ժանրերէլեգիա, բալլադ, Տրիոլետ և քնարապատմողական
Գրական ուղղություններռոմանտիզմ
ԱմուսինQ107652791?
Изображение автографа
 Tomasz Zan Վիքիպահեստում

Թոմաշ Զան (լեհ.՝ Tomasz Zan, բելառուս․՝ Тамаш Зан, Ֆոմա Կարլովիչ Զան; դեկտեմբերի 21, 1796(1796-12-21)[1], Մյասոտա, Վիլեյսկի շրջան, Մինսկի նահանգ, Ռուսական կայսրություն - հուլիսի 19, 1855(1855-07-19)[1], Կակովչինո), բանաստեղծ և ֆիլոմատների ընկերության անդամ, Ադամ Միցկևիչի և Յան Չեչոտի ընկերն է։ Նա մեծ դեր է ունեցել նոր գրական շարժման, այսպես կոչված, «Հեղափոխական ռոմանտիզմ» ճյուղում։ Առաջիններից մեկն է, ով ճանաչել է բելառուսական ժողովրդական ստեղծագործությունը՝ որպես իր քաղաքական ծրագրի մի բաժին։

Նապոլեոն Օրդա «Թոմաշ Զանի գերեզմանը» (մաս 2-րդ 19-րդ դար)

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1817 թվականին դարձել է ֆիլոմատների գաղտնի ուսանողական համայնքի հիմնադիրներից մեկը, 1820 թվականին «շողշողունների միության», 1820-1823 թվականներին եղել է ֆիլարետների հանրության ավագների բարձրագույն բաժնի ներկայացուցիչներից մեկը։

Եղել է նաև անգործների հանրության անդամներից մեկը, ձերբակալվել է ֆիլոմատների գործով 1823 թվականին։

1824 թվականի օգոստոսի 14 (26)-ի որոշմամբ դատապարտվել է ազատազրկման և աքսորի։ Թոմաշ Զանը, Յան Չեչոտը, Ադամ Սուզինը 1824 թվականի հոկտեմբերի 10/22/-ին ուղարկվել էն Օրենբուրգ։

Գրական գործունեություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նա սկսել է գրել 1816 թվականից։ Գրել է էլեգիաներ, բալլադներ, տրիոլետներ, բանաստեղծություններ, երգիծական գործեր, որոնց թվում առավել հայտնի է «Ծխատուփի մահը» («Zgon tabakiery») բանաստեղծությունը։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Вержболовский Ф. К истории тайных обществ и кружков среди литовско-польской молодёжи в 1819—1823 гг. Варшава, 1898.
  • Модестов Н. Магистр философии Фома Карлович Зан в Оренбурге // Труды Оренбургской Ученой Архивной Комиссии. — Вып. XXXV. — Оренбург, 1917.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Թոմաշ Զան» հոդվածին։
 ⛭ 
  Բառարաններ և հանրագիտարաններ