Իֆոսֆամիդ

Իֆոսֆամիդ
Քիմիական բանաձև	C₇H₁₅Cl₂N₂O₂P
Մոլային զանգված	4,3E−25 կիլոգրամ գ/մոլ
Քիմիական հատկություններ
Դասակարգում
CAS համար	3778-73-2
PubChem	3690
EINECS համար	223-237-3
SMILES	C1CN(P(=O)(OC1)NCCCl)CCCl
ЕС	223-237-3
ChEBI	3562
	Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա)

Իֆոսֆամիդ (ԻՖՕ), վաճառքային անվանումը Իֆեքս, քիմիոթերապևտիկ դեղ, որն օգտագործվում է տարբեր տեսակի քաղցկեղների բուժման մեջ^[1]։ Դրանցից են՝ ամորձու քաղցկեղը, փափուկ հյուսվածքային սարկոման, օստեոսարկոման, միզապարկի քաղցկեղը, թոքի մանր բջջային քաղցկեղը, արգանդի վզիկի քաղցկեղը և ձվարանի քաղցկեղը^[1]։ Կիրառվում է ներերակային ներարկման ձևով^[1]։

Հաճախ հանդիպող կողմնակի երևույթներից են` մազաթափությունը, փսխումը, մեզում արյան առկայությունը, վարակները և երիկամային խնդիրները^[1]։ Այլ ավելի ծանր կողմնակի երևույթներից են՝ ոսկրածուծի ընկճումը և գիտակցության խանգարումները^[1]։ Հղիության ընթացքում կիրառումը հավանաբար կվնասի պտղին^[1]։ Իֆոսֆամիդը պատկանում է ալկիլացնող միջոցների և ազոտային իպրիտի ածանցյալների խմբին^[1]^[2]։ Այն ազդում է խանգարելով ԴՆԹ-ի կրկնապատկումը և ՌՆԹ-ի սինթեզը^[1]։

Իֆոսֆամիդը բժշկական կիրառման համար ԱՄՆ-ում հաստատվել է 1987 թ․-ին^[1]։ Այն ներառված է Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության անփոխարինելի դեղերի ցանկում, որտեղ ներառված են առողջապահական համակարգի ամենաարդյունավետ և ամենաանվտանգ դեղերը^[3]։ Զարգացող երկրներում դեղի արժեքը կազմում է 7․35-70․70 ԱՄՆ $ յուրաքանչյուր 2գ-ի համար^[4]։ Միացյալ թագավորությունում դեղի այդ NHS-ի համար արժե 130․04 ֆունտ^[5]։

Բժշկական ցուցումներ

Այն կիրառվում է քաղցկեղների տարբեր տեսակների բուժման համար․

Ներմուծում

Այն սպիտակ փոշի է, որը, քիմիոթերապիայի համար օգտագործման ժամանակ վերածվում է մաքուր, անգույն հեղուկի։ Կիրառվում է ներերակային ներարկման ձևով։

Իֆոսֆամիդը հաճախ կիրառվում է մեսնայի հետ միասին, հեմոռագիկ ցիստիտով որոշ հիվանդների մոտ դիտվող ներքին արյունահոսությունից խուսափելու համար։

Իֆոսֆամիդը տրվում է արագ, երբեմն՝ մի ժամվա ընթացքում։

Կողմնակի երևույթներ

Հեմոռագիկ ցիստիտը հազվադեպ է առաջանում, երբ իֆոսֆամիդը կիրառվում է մեսնայի հետ։ Հաճախ հանդիպող, դեղաչափ սահմանափակող կողմնակի երևույթ է էնցեֆալոպաթիան (ուղեղի դիսֆունկցիա)^[6]։ Այս երևույթը դիտվում է դեղամիջոցը ստացած հիվանդների մինչև 50%-ի մոտ։ Այս երևույթը հավանաբար միջնորդված է քլորացետալդեհիդով՝ իֆոսֆամիդի քայքայման արգասիքներից մեկով, որն ունի նմանատիպ քիմիական հատկություններ, ինչ ացետալդեհիդն ու քլորալ հիդրատը։ Իֆոսֆամիդային էնցեֆալոպաթիայի ախտանշանները կարող են լինել թեթև (կենտրոնացման դժվարացում, հոգնածություն), միջին (դելիրիում, փսիխոզ) և ծանր (ոչ ցնցումային էպիլեպտիկ ստատուս կամ կոմա)։ Երեխաների մոտ, այս ախտանշանները կարող են խանգարել երեխայի նորմալ նյարդաբանական զարգացումը։ Գլխուղեղից բացի, իֆոսֆամիդը ախտահարում է նաև ծայրամասային նյարդերը։ Ծանրության աստիճանը գնահատվում է կամ Քաղցկեղի ազգային ինստիտուտի, կամ Մինվելլի չափանիշներով (I-IV աստիճան)։ Նախկինում գլխուղեղի հետ ունեցած խնդիրները և արյան մեջ ալբումինի ցածր քանակը մեծացնում է իֆոսֆամիդային էնցեֆալոպաթիայի զարգացման հավանականությունը։ Դեպքերի մեծ մասում այս վիճակն անցնում է 72 ժամվա ընթացքում։ Եթե դեղի ներմուծման դեպքում այս վիճակն առաջանում է, խորհուրդ է տրվում դադարեցնել դեղի օգտագործումը։ Ծանր (III-IV աստիճանի) էնցեֆալոպաթիայի ամենաարդյունավետ բուժումը մեթիլեն կապույտի ներերակային ներարկումն է, որը կրճատում է էնցեֆալոպաթիայի տևողությունը․ մեթիլեն կապույտի ազդեցության հստակ մեխանիզմն անհայտ է։ Որոշ դեպքերում մեթիլեն կապույտը կարող է կիրառվել, որպես կանխարգելիչ միջոց նախքան իֆոսֆամիդի ներարկումը։ Այլ բուժումներից են ալբումինի, թիամինի ներարկումները և դիալիզի անցկացումը հիվանդի փրկման համար^[6]։

Իֆոսֆամիդը կարող է առաջացնել նաև նորմալ անիոնային պակասորդով ացիդոզ, մասնավորապես՝ երիկամային խողովակային ացիդոզ տիպ 2^[7]։

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 ^1,8 «Ifosfamide». The American Society of Health-System Pharmacists. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ մայիսի 7-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.
↑ Dowd, Frank J.; Johnson, Bart; Mariotti, Angelo (2016). Pharmacology and Therapeutics for Dentistry (անգլերեն) (7 ed.). Elsevier Health Sciences. էջ 533. ISBN 9780323445955. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ սեպտեմբերի 11-ին.
↑ «WHO Model List of Essential Medicines (19th List)» (PDF). World Health Organization. April 2015. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.
↑ «Ifosfamide». International Drug Price Indicator Guide. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-01-22-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.
↑ British national formulary : BNF 69 (69 ed.). British Medical Association. 2015. էջ 580. ISBN 9780857111562.
↑ ^6,0 ^6,1 Ajithkumar T, Parkinson C, Shamshad F, Murray P (March 2007). «Ifosfamide encephalopathy». Clin Oncol (R Coll Radiol). 19 (2): 108–14. doi:10.1016/j.clon.2006.11.003. PMID 17355105.
↑ Foster, Corey, ed. (2010). The Washington Manual of Therapeutics (33 ed.). Wolters Kluwer | Lippincott Williams & Wilkins. էջ 407.

Արտաքին հղումներ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Իֆոսֆամիդ» հոդվածին։

[AHFS2016-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 ^1,8 «Ifosfamide». The American Society of Health-System Pharmacists. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ մայիսի 7-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.

[2] Dowd, Frank J.; Johnson, Bart; Mariotti, Angelo (2016). Pharmacology and Therapeutics for Dentistry (անգլերեն) (7 ed.). Elsevier Health Sciences. էջ 533. ISBN 9780323445955. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ սեպտեմբերի 11-ին.

[WHO19th-3] «WHO Model List of Essential Medicines (19th List)» (PDF). World Health Organization. April 2015. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2016 թ․ դեկտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.

[ERC2014-4] «Ifosfamide». International Drug Price Indicator Guide. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-01-22-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.

[BNF69-5] British national formulary : BNF 69 (69 ed.). British Medical Association. 2015. էջ 580. ISBN 9780857111562.

[Ajithkumar-6] 6,0 ^6,1 Ajithkumar T, Parkinson C, Shamshad F, Murray P (March 2007). «Ifosfamide encephalopathy». Clin Oncol (R Coll Radiol). 19 (2): 108–14. doi:10.1016/j.clon.2006.11.003. PMID 17355105.

[7] Foster, Corey, ed. (2010). The Washington Manual of Therapeutics (33 ed.). Wolters Kluwer | Lippincott Williams & Wilkins. էջ 407.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]