Լատվիական այբուբեն

Լատվիական այբուբենը (լատիշ․՝ latviešu alfabēts) հիմնված է լատինական այբուբենի վրա։

Ժամանակակից պաշտոնական այբուբենը

Ժամանակակից լատվիական այբուբենը բաղկացած է 33 տառւց, որոնցից 11-ը կազմված են դիակրիտիկ նշանների օգնությամբ։ Լատինական հիմնական այբուբենի 26 տառերից լատվիական այբուբենում բացակայում են չորսը՝ Q q, W w, X x, Y y, այսինքն՝ լատվիական ժամանակակից այբուբենն ունի հետևյալ տեսքը՝

A a	Ā ā	B b	C c	Č č	D d	E e	Ē ē
F f	G g	Ģ ģ	H h	I i	Ī ī	J j	K k
Ķ ķ	L l	Ļ ļ	M m	N n	Ņ ņ	O o	P p
R r	S s	Š š	T t	U u	Ū ū	V v	Z z
Ž ž

Լատվիական այբուբենում օգտագործվում են երեք տիպի դիակրիտիկ նշաններ՝

• հորիզոնական գիծ տառի վերևում (մակրոն), որով նշանակվում է երկար ձայնավորը (լատիշ․՝ garumzīme),
• գաչեկ, որ կազմում են [չ], [շ], [ժ] հնչյուններ նշանակող տառերը,
• սեդիլ, տառի ներքևում (կամ g տառի վերևում), որ նշանակում է փափկացում (քմայնացում)։

Պատմություն

Մինչ 1950-ական թվականները այբուբենում ներառված էին նաև Ō ō, Ŗ ŗ և Ch ch տառերը։ Ŗ տառը այբուբենից հանվել էր դեռ 1938 թվականին^[1]։

Տառերի արտասանությունը

Լատվիական հին այբուբենը (1916 թ.)

Տառ	Անվանում		ՄՀԱ	Տառ	Անվանում		ՄՀԱ
A, a	a	ա	[ɑ]	Ķ, ķ	ķē	կե	[c]
Ā, ā	garais a	երկար ա	[ɑː]	L, l	el	էլ	[l]
B, b	bē	բե	[b]	Ļ, ļ	eļ	էլ	[ʎ]
C, c	cē	ցե	[t͡s]	M, m	em	էմ	[m]
Č, č	čē	չե	[t͡ʃ]	N, n	en	էն	[n], [ŋ]
D, d	dē	դե	[d]	Ņ, ņ	eņ	էն	[ɲ]
E, e	e	է	[e], [æ]	O, o	o	օ	[ua̯], [o], [oː]
Ē, ē	garais e	երկար է	[eː], [æː]	P, p	pē	պե	[p]
F, f	ef	էֆ	[f]	R, r	er	էռ	[r]
G, g	gā	գա	[ɡ]	S, s	es	էս	[s]
Ģ, ģ	ģē	գե	[ɟ]	Š, š	eš	էշ	[ʃ]
H, h	hā	հա	[x]	T, t	tē	տե	[t]
I, i	i	ի	[i]	U, u	u	ու	[u]
Ī, ī	garais i	երկար ի	[iː]	Ū, ū	garais u	երկար ու	[uː]
J, j	jē	յէ	[j]	V, v	vē	վե	[v]
K, k	kā	կա	[k]	Z, z	zē	զե	[z]
				Ž, ž	žē	ժե	[ʒ]

Ծանոթագրություններ

1. Izglītības ministrijas Pareizrakstības komisijas atzinumi par latviešu pareizrakstības un dažu valodas gramatisko formu pārveidojumiem (լատիշերեն)