Կումանովոյի համաձայնագիր

Կումանովոյի պայմանագիր
Ռազմատեխնիկական համաձայնագիր Միջազգային անվտանգության ուժերի և Հարավսլավիայի Դաշնային Հանրապետության և Սերբիայի Հանրապետության կառավարությունների միջև
Պայմանագրի տիպ հրադադարի համաձայնագիր
Ստորագրվել է
— վայր 		հունիսի 9, 1999
Կումանովո, Հյուսիսային Մակեդոնիա
Ուժի մեջ է մտել հունիսի 10, 1999
Ստորագրել են Հարավսլավիա Նեբոյշա Պավկովիչ
Կոսովոյի ուժեր Մայք Ջեքսոն
Կողմեր Հարավսլավիա Հարավսլավիա
Կոսովոյի ուժեր Կոսովոյի ուժեր
Լեզու ֆրանսերեն, անգլերեն, սերբերեն

Ռազմատեխնիկական համաձայնագիր Միջազգային անվտանգության ուժերի և Հարավսլավիայի Դաշնային Հանրապետության և Սերբիայի Հանրապետության կառավարությունների միջև, հայտնի է նաև որպես Կումանովոյի համաձայնագիր, հրադադարի համաձայնագիր, որը ստորագրվել է Կոսովոյի միջազգային անվտանգության ուժերի (KFOR), Հարավսլավիայի Դաշնային Հանրապետության և Սերբիայի Հանրապետության կառավարությունների միջև 1999 թվականի հունիսիս 9-ին Կումանովոյում (Հյ․ Մակեդոնիա)։

Համաձայնագրի ստորագրումը ազդարարում է Կոսովոյի ռազմական գործողությունների ավարտը[1] և հաստատում նոր հիմնարար հարաբերություններ Հարավսլավիայի և Կոսովոյի ուժերի միջև։

Նախապատմություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կումանովոյի համաձայնագրին նախորդել է բանակցությունների տարափ ոչ միայն Հարավսլավիայի և Սերբիայի, այլև Հյուսիսատլանտյան դաշինքի (նաև ուղիղ կերպով ԱՄՆ-ի) և Ռուսաստանի Դաշնության միջև։ Չնայած նախնական պայմանավորվածությանը, օրինակ՝ Կոսովոյից սերբական զորքերի դուրսբերման ժամանակացույցի վերաբերյալ, Կոսովոյում գտնվող ՆԱՏՕ-ի ուժերը դեռևս շարունակում էին մնալ իրենց տեղակայման վայրերում՝ սպասելով սերբական զորքերի ամբողջական դուրսբերման ավարտին[2]։

Որոշ աղբյուրներ վկայակոչում են համաձայնագրի ձեռքբերման գործում Ռուսաստանի նշանակալի դերի մասին։ Նախքան Կումանովոյում համաձայնագրի ստորագրումը՝ տեղի է ունեցել հանդիպում ՌԴ ԱԳ նախարար Իգոր Իվանովի և ԱՄՆ պետքարտուղար Մադլեն Օլբրայթի միջև, որի շրջանակներում ձեռք են բերվել որոշ նախնական պայմանավորվածություններ։ Դրանք վերաբերում էին ՆԱՏՕ-ի օդային հարձակումների դադարեցմանը, ինչպես նաև Ռուսաստանի խնդրանքով ապագա համաձայնագրում նախատեսվող որոշ կետերի հեռացմանը (փոխարենը ՌԴ-ն խոստանում էր վետո չկիրառել ՄԱԿ-ի անվտանգության խորհրդի բանաձևի ընդունման ժամանակ)։

Առանց Ռուսաստանի Դաշնության ներգրավվածության իրատեսական էր Հարավսլավիայի հրթիռակոծությունների շարունակականությունը ՆԱՏՕ-ի կողմից։

Համաձայնագրի դրույթներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Համաձայնագրի հիմնական դրույթները նախատեսում էին հետևյալը.

  • Կոսովոյի ուժերի (KFOR) և Հարավսլավիայի Դաշնային Հանրապետության (ՀԴՀ) միջև ռազմական գործողությունների դադարեցում, մասնավորապես՝ ռմբակոծությունների դադարեցում Հարավսլավիայի կողմից համաձայնագրի դրույթներին հավատարիմ մնալու պարագայում,
  • Կոսովոյի սահմանների շուրջ 25 կմ օդային անվտանգության և 5 կմ ցամաքային անվտանգության գոտու ստեղծում,
  • Ստորագրումից ավելի քան 11 օրվա ընթացքում ՀԴՀ-ի ուժերի փուլային դուրսբերում Կոսովոյից, ներառյալ կապի գծերից ռազմական օբյեկտների (ականների, պայթուցիկ թակարդների) մաքրում և հնարավոր վտանգների մասին ՆԱՏՕ-ի ուժերին տեղեկատվության տրամադրում,
  • Կոսովոյում քաղաքացիական և անվտանգության ուժերի տեղակայում՝ համաձայն ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի ընդունվելիք բանաձևի,
  • ՆԱՏՕ-ի Կոսովոյի ուժերին օգնություն տրամադրելու և անհրաժեշտ ուժի կիրառման թույլտվություն՝ միջազգային քաղաքացիական ներկայության և խաղաղ կարգավորման առաքելության համար անվտանգ միջավայր ստեղծելու համար։

ՆԱՏՕ-ի ներկայությունը հաստատվել է ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի թիվ 1244 բանաձևով, որը լիազորում էր ՄԱԿ-ի անդամ պետություններին և միջազգային կազմակերպություններին պահպանել միջազգային ներկայությունը՝ Կոսովոյի ուժերի (KFOR) կարգավիճակով[3]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ NATO (1999 թ․ հունիսի 9). «Military Technical Agreement between the International Security Force ("KFOR") and the Governments of the Federal Republic of Yugoslavia and the Republic of Serbia». Վերցված է 2008 թ․ օգոստոսի 15-ին.
  2. ↑ Lajos, Szaszdi (2008). Russian Civil-Military Relations and the Origins of the Second Chechen War. Lanham: University Press of America, Inc. էջ 178. ISBN 9780761840374.
  3. ↑ Dorr, Oliver; Schmalenbach, Kirsten (2018). Vienna Convention on the Law of Treaties: A Commentary. London: Springer. էջ 958. ISBN 9783662551592.