Կրթությունը Լիբանանում

Կրթությունը Լիբանանում կարգավորվում է Կրթության և բարձրագույն կրթության նախարարության կողմից (MEHE)։ Լիբանանում արաբերենի հետ զուգահեռ անգլերենը կամ ֆրանսերենը դպրոցներում դասավանդվում են տարրական դասարաններից։ Անգլերենը կամ ֆրանսերենը բոլոր դպրոցների համար մաթեմատիկայի և գիտության ուսուցման պարտադիր միջոց է^[1]։ Կրթությունը պարտադիր է 6 տարեկանից մինչև 14 տարեկանը^[2]։

Համաշխարհային տնտեսական ֆորումի 2013 թվականի զեկույցի համաձայն`Լիբանանը տասներորդն է` կրթության որակի և 4-րդ` գիտության և մաթեմատիկայի բնագավառում^[3]։ Այնուամենայնիվ, այս վարկանիշները հիմնված են Գործադիր կարծիքի ուսումնասիրության վրա, որտեղ յուրաքանչյուր երկրի բիզնես ղեկավարները իրենց կարծիքն են արտահայտում իրենց երկրում կրթական համակարգի վերաբերյալ։ Այս հետազոտությունը իրականացվում է ՀՏՖ-ի (Համաշխարհային տնտեսական ֆորում) համաշխարհային մրցունակության զեկույցի շրջանակներում։ Բեյրութի Քարնեգի Մերձավոր Արևելքի կենտրոնի ավագ ոչ մշտական բնակչի՝ Մուհամեդ Ֆաուրի խոսքերով, «այս գնահատումը զգալի հեռացում է յուրաքանչյուր միջազգային փորձի մեջ ուսանողական աշխատանքի թեստերի արդյունքներից, որտեղ Լիբանանը և Կատարը մասնակցել են»^[4]։

Տնտեսական համագործակցության և զարգացման կազմակերպության (ՏՀԶԿ) տնտեսական գնահատման կենտրոնի կողմից իրականացվող ամենամեծ միջազգային վարկանիշային աղյուսակում և միջազգային գնահատականների, ինչպես նաև ՏՀԶԿ-ի Pisa թեստի, ամերիկացի գիտնականների կողմից տրամադրվող TIMSS թեստի և Լատինական Ամերիկայի TERCE թեստի արդյունքների համադրմամբ՝ Լիբանանը մաթեմատիկայի և գիտության ոլորտում աշխարհում զբաղեցնում է 58-րդ հորիզոնականը^[5][6]։ Ըստ 2007 և 2011 թվականների մաթեմատիկայի և գիտության ոլորտում ուսանողների ձեռքբերումների միջազգային թեստի արդյունքների՝ 8-րդ դասարանցի լիբանանցի ուսանողները միջինից ցածր միավորներ են հավաքել։ 2007 և 2011 թվականներին մաթեմատիկայի ոլորտում Լիբանանը զբաղեցրել է 449-րդ հորիզոնականը։

ՄԱԿ-ի Մարդկային զարգացման ինդեքսի համաձայն, լիբանանցի չափահասների գրագիտության մակարդակը 2014 թվականին կազմել է 93.9% Արխիվացված 2019-05-13 Wayback Machine, որի շնորհիվ գլոբալ մակարդակով զբաղեցնում է 65-րդ տեղը։ 

Ընդհանուր առմամբ բնակչության 54.2%-ը միջնակարգ կրթություն ունի (25 և բարձր տարեկան)։ Առնվազն միջնակարգ կրթություն ունեցող կին բնակչության տոկոսի համար այս ցուցանիշը կրճատվել է, հասնելով 38,8%-ի^[7]։

Կրթական համակարգ

Լիբանանում կրթությունը բաժանվում է 5 ցիկլի, որոնք էլ բաժանվում են երեք փուլի՝ նախադպրոցական կրթություն, հիմնական կրթություն և միջնակարգ կրթությունը, իսկ վերջինս ավարտվում է բակալավրիատով կամ «մասնագիտական սերտիֆիկատով»։ Այդ երկուսն էլ հնարավորություն են ընձեռում նաև բարձրագույն կրթություն ստանալուն^[8]։ Կրթության պարտադիր տարիքը 6-ից 14 տարեկանն է, որը ներառում է հիմնական կրթական ցիկլը^[2]։ Նախադպրոցական ցիկլը (ցիկլ 1) ներառում է 3-4 տարիքային խմբերին։ Հիմնական կրթությունը կազմված է 2 մակարդակներից՝ տարրական և միջին մակարդակներ։ Տարրական մակարդը ներառում է 1-ից 3-րդ (ցիկլ 2) և 4-րդից 6-րդ (ցիկլ 3) դասարանները։ Միջին մակարդակը 7-ից 9 դասարաններն են (4-րդ ցիկլ)։ Միջնակարգ կրթությունը 10-12րդ դասարաններն են (ցիկլ 5)։ Միջին կրթությունը սովորաբար ավարտվում է 18 տարեկանում^[8]։

Պետք է նշել, որ լիբանանցի ուսանողների երկու երրորդը հաճախում են մասնավոր դպրոցներ։ 2015 թվականի ապրիլին կրթության նախարար Էլիաս Բոու Սաաբը հաստատել է լիբանանյան դպրոցների կրթական համակարգի անհամար մարտահրավերների և խնդիրի գոյությունը, որոնք մասնավորապես առկա են հանրային դպրոցներում։ Չնայած Լիբանանի օրենքը նախատեսում է, որ ազգային ուսումնական ծրագիրը պետք է թարմացվի յուրաքանչյուր 4 տարին մեկ, 2000 թվականից ի վեր ոչ մի փոփոխություն տեղի չի ունեցել։ Բացի այդ, Լիբանանի ժամանակակից պատմության վերաբերյալ ազգային տարաձայնությունների պատճառով պատմության դասագրքերում ներառված է մինչև 1943 թվականի ժամանակագրությունը։ Ազգային քննություններ (9-րդ դասարանի բրևետ և 12-ի բակալավրիատ) 2014 թվականից ի վեր չեն անցկացվում^[9]։

Նախադպրոցական կրթություն

Համաշխարհային բանկի տվայլներով 2007 թվականին նախադպրոցական կրթության համախառն ընդգրկվածությունը տղամարդկանց համար կազմում է 67.1%, կանանց համար՝ 65.6%^[10]։ Նախադպրոցական կրթության նպատակը երեխաներին դպրոցական միջավայրին նախաձեռնելն է։ Նախադպրոցական կրթության նպատակն է․

1. նպաստավոր միջավայր ստեղծել, որպեսզի երեխաները հաղորդակցվեն ուրիշների հետ,
2. զարգացնել իրենց ֆիզիկական կարողությունները, առանձին հսկողությունը և շարժումների համակարգումը
3. մշակել իրենց զգացմունքները։ Նախադպրոցական կրթությունը հաշվի է առնում երեխաների ֆիզիոլոգիական բարոյականության և մտավոր զարգացումը^[11]։

Համաշխարհային բանկի տվյալների համաձայն, 2008 թվականին նախադպրոցական կրթության մասնավոր ներգրավվածությունը կազմել է 80.3 տոկոս^[10]։

Հիմնական կրթություն

Տարրական մակարդակ

Համաշխարհային տվյալների բազայի համաձայն, հիմնական կրթության տարրական մակարդակի համախառն ընդգրկվածությունը տղամարդկանց մոտ կազմում է 96.8 տոկոս, կանանց 93.9 տոկոս, իսկ 2007 թվականին՝ 95.4 տոկոս։ 2007 թվականին տարրական մակարդակի մասնավոր բաժինը կազմել է 67,6 տոկոս^[10]։

Միջին մակարդակ

Ծանոթագրություններ

1. «The World Bank (2006) Lebanon Quarterly Update, First Quarter 2006, Beirut: The World Bank» (PDF).
2. «Lebanon: early Childhood care and education programmes» (PDF). UNESCO-IBE. 2006. Վերցված է June 2014-ին.Check date values in: |access-date= (help)
3. Bilbao-Osorio, Benat; Dutta, Soumitra; Lanvin, Bruno, eds. (2013). «The Global Information Technology Report 2013: Growth and Jobs in a Hyperconnected World» (PDF). World Economic Forum. Geneva. էջեր 324–325. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 5-ին.
4. «Getting education rankings right». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ մարտի 7-ին. Վերցված է 2018 թ․ փետրվարի 28-ին.
5. «Asia tops biggest global school rankings». BBC News.
6. Nicole Chang (2015 թ․ մայիսի 13). «Global school rankings: Interactive map shows standards of education across the world». The Independent.
7. «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 13-ին. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 22-ին.
8. «Vocational Education in Lebanon». UNESCO-UNEVOC. October 2012. Վերցված է 2014 թ․ հունիսի 23-ին.
9. «Education in Lebanon mired in problems: Bou Saab». The Daily Star Newspaper - Lebanon.
10. «The World Bank Edstats database». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հուլիսի 26-ին. Վերցված է 2018 թ․ փետրվարի 28-ին.
11. «UNESCO Institute for Statistics database». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ սեպտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2021 թ․ փետրվարի 12-ին.