Քաղաքացիությունը |
![]() | ||
---|---|---|---|
Ծննդյան ամսաթիվ | հոկտեմբերի 26, 1957 (67 տարեկան) | ||
Ծննդավայր | Allanton, Լարնակշիր, Շոտլանդիա, Միացյալ Թագավորություն | ||
Հասակ | 184 սանտիմետր | ||
| |||
| |||
| |||
| |||
|
Հյու Դալլաս (անգլ.՝ Hugh Dallas, հոկտեմբերի 26, 1957, Allanton, Լարնակշիր, Շոտլանդիա, Միացյալ Թագավորություն), շոտլանդացի ֆուտբոլային մրցավար, որը հայտնի է 1998 և 2002 թվականների ֆուտբոլի աշխարհի երկու առաջնություններում աշխատանքով։ Աշխատել է որպես պահեստային մրցավար 2002 թվականի աշխարհի առաջնության եզրափակչում, ինչպես նաև վարել է Ատլանտայի Օլիմպիական խաղերը, 1999 թվականի ՈՒԵՖԱ-ի գավաթի եզրափակիչը և ՈՒԵՖԱ-ի Չեմպիոնների լիգայի խաղերը։ Աշխատել է ՖԻՖԱ-ի մրցավար 1999-2002 թվականներին[1]։
2009 թվականի հունիսից մինչև 2010 թվականի նոյեմբեր Դալլասը գլխավորել Է շոտլանդական ֆուտբոլային ասոցիացիայի մրցավարների որակավորման բարձրացման հանձնաժողովը[2]։ Խաղերում եղել է ՈՒԵՖԱ-ի պատվիրակ[3]։
Գլխավոր մրցավարի պաշտոնում Հյու Դալլասի առաջին հանդիպումը եղել է սիրողական շոտլանդական «Մոտերուել Բրիջվորքս» և «Վիկտորիա ԱՖԿ» թիմերի միջև խաղը, որը կայացել է 1982 թվականին[4]։ 1988 թվականին Դալլասն առաջին անգամ մասնակցել է միջազգային խաղի. գավաթակիրների գավաթի 2-րդ փուլի Սամպդորիայի և Կարլ Ցեյս Յենայի միջև խաղում նա կատարել է մրցավարի օգնականի պարտականությունները[4]։ 1993 թվականին Չեխոսլովակիայի և Պորտուգալիայի հավաքականների միջև Տուլոնի երիտասարդական մրցաշարի խաղերից մեկի ժամանակ Դալլասը, ով աշխատում էր որպես լայնսմեն, նկատեց, որ երիտասարդ չեխոսլովակիացի խաղացող Մարտին Սվեդիկը լուրջ վնասվածք է ստացել և 40 վայրկյանի ընթացքում հանդիպման գլխավոր մրցավարին ահազանգել է միջադեպի մասին, ինչպես ավելի ուշ պարզվեց, խաղացողը ընկնելիս կոտրել է վիզը, և միայն Դալլասի ժամանակին միջամտությունն է փրկել նրա կյանքը։ Դրա համար մրցավարին շնորհակալություն է հայտնել Չեխոսլովակիայի մարզիչ Իվան Կոպեցկին[5]։
Իր կարիերայի սկզբում Դալլասը, հետևելով Բրայան Մաքի խորհրդին, փոխեց միջազգային խաղերի մրցավարության իր ձևը և սկսեց աշխատել այլ կերպ, քան միջազգային խաղերում[4]։ Մասնավորապես, Դալլասը պնդում էր, որ արտասահմանցի խաղացողները ազգային առաջնությունում ավելի հաճախ են ընկնում և կեղծում շոտլանդացիներին, ուստի նա նախազգուշացրեց, որ ամեն կերպ կանխելու է խաղացողների կողմից ցանկացած «սուզվելու» փորձերը և հասնելու է նրան, որ շոտլանդացի մրցավարները նույն կերպ վարվեն[4]։ 1996 թվականին Դալլասը դարձավ այն 12 մրցավարներից մեկը, ովքեր պետք է դատեին Օլիմպիական խաղերի ֆուտբոլային մրցաշարի հանդիպումները։ Օլիմպիական խաղերում նա անցկացրել է խմբային փուլի երեք հանդիպում[6][7][8]։
1997 թվականի հունիսին Դալլասը դատեց ՈՒԵՖԱ-ի աշխարհի առաջնության ընտրական փուլի հանդիպումը Ֆրանսիայում Իսպանիայի և Չեխիայի մասնակցությամբ, որտեղ, ըստ նրա, նա կատարեց իր կարիերայի ամենասարսափելի սխալը՝ չեխ դարպասապահ Պավել Սրնիչեկի կողմից իսպանացի Ալֆոնսո Պերեսի դեմ տուգանային հրապարակում կանոնները խախտելու համար սխալմամբ 11-մետրանոց նշանակելով, չնայած Պերեսը ընկավ Սրնիչեկից առնվազն երկու մետր հեռավորության վրա։ Իսպանիան 11 մետրանոցներով հաղթանակ տարավ 1:0 հաշվով՝ չեխերին զրկելով աշխարհի առաջնության ուղեգրի համար պայքարը շարունակելու նույնիսկ տեսական շանսերից[9]։ 1998 թվականին Հյու Դալլասը ընդգրկվել է Ֆրանսիայում կայացած աշխարհի առաջնության մրցավարների ցուցակում։ Աշխարհի առաջնության Բելգիա-Մեքսիկա առաջին խաղում, որն ավարտվել է 2:2 հաշվով, մրցավարը մեկական կարմիր քարտ է ցույց տվել հավաքականներից յուրաքանչյուրին՝ խաղադաշտից վռնդելով Պավել Պարդոյին և Հերտա Վերհեյենին, ինչպես նաև 11-մետրանոց նշանակել եվրոպական հավաքականի դարպասին[10][11]։ Դալլասին վստահվել է նաև քառորդ եզրափակիչի հանդիպումը, որում առաջնության տերերը 11 մետրանոցներով հաղթել են իտալացիներին[12]։ Գրեթե 10 տարի անց Դալլասը խոստովանել է, որ վրդովված է, որ իրեն չեն վերցրել դատելու այդ աշխարհի առաջնության որոշիչ հանդիպումները[13]։
1999 թվականի մայիսին Դալլասը նշանակվեց Շոտլանդիայի առաջնության շրջանակներում պատմության մեջ երկու ուժեղագույն շոտլանդական ակումբների՝ «Սելտիկի» և «Գլազգո Ռեյնջերսի» դերբիի մրցավար։ «Սելտիկը» միայն հաղթանակ էր կազմակերպում «Ռեյնջերսի» նկատմամբ, հակառակ դեպքում «Ռեյնջերսը» կհաղթեր առաջնությունում։ Հանդիպումը տեղի է ունեցել «Սելտիկ Պարկ»-ում կիրակի երեկոյան, որպեսզի այն ցուցադրվի Sky Sports-ի ուղիղ եթերում[14]։ Սակայն արդեն խաղի սկզբում Դալլասը առաջին րոպեի ընթացքում կանոնների երկու խախտում է արձանագրել[15], իսկ հետո «Սելտիկի» երկրպագուներից մեկը մետաղադրամով հարվածել է նրա գլխին, ինչի պատճառով խաղը մի քանի րոպեով դադարեցվել է[16]։ Հանդիպման ընթացքում «կանաչների» առնվազն չորս երկրպագու դուրս է թռել խաղադաշտ և նետվել Դալլասի վրա, իսկ «Սելտիկի» մեկ այլ երկրպագու ընկել է մարզադաշտի վերին մակարդակից և հոսպիտալացվել։ Այնուամենայնիվ, «Ռեյնջերսը» հաղթեց 3:0 հաշվով և նվաճեց Շոտլանդիայի չեմպիոնի տիտղոսը[15]։
Նույն երեկոյան անհայտ անձը աղյուսը նետել է Դալլասի տուն՝ կոտրելով ապակին[17]։ «Սելտիկը» դիմել է վարքագծային հոգեբանի, ով իր զեկույցում բարձր է գնահատել Դալլասի գործողությունները և դատապարտել խաղացողների և երկրպագուների վիրավորական պահվածքը[18]։ Դա է պատճառը, որ Old Firm-ն այժմ անցկացվում է միայն առավոտյան, իսկ օրացույցը կազմվում է այնպես, որ հանդիպումները չընկնեն Շոտլանդիայի առաջնության վերջին տուրերում[19][20]։
1999 թվականին Դալլասին վստահեցին նաև դատել ՈՒԵՖԱ-ի գավաթի եզրափակչի հանդիպումը Մոսկվայում[21]։
2000 թվականի Եվրոպայի առաջնությունում Դալլասը B խմբի առաջին տուրում Իտալիայի և Թուրքիայի թիմերի միջև կայացած խաղում հանդիպման վերջում նշանակեց շատ կասկածելի 11 մետրանոց՝ 70-րդ րոպեին իտալացիների հարձակվող Ֆիլիպպո Ինձագին տուգանային հրապարակում հանդիպեց Թուրքիայի հավաքականի ավագ, պաշտպան Օգյուն Թեմիզկանօղլուին։ Դալլասը որոշել էր 11 մետրանոց նշանակել, չնայած այն հանգամանքին, որ հնարավոր խախտման փաստը ակնհայտ չէր[22]։ Ինձագին իրացրել է 11-մետրանոցը և Իտալիային հաղթանակ է բերել 2:1 հաշվով, իսկ 11-մետրանոցից հետո Դալլասի վրա թուրք երկրպագուները սկսել են կրակահերթեր նետել և հաշվեհարդար տեսնել[23][24]։ Արդյունքում ՈՒԵՖԱ-ն Դալլասին առաջարկել է ոստիկանության պահպանությունը[25]։ Նրա գործընկեր և հայրենակից Բրայան Մաքգինլին հայտարարել է, որ Դալլասը սխալ է թույլ տվել՝ նշանակելով 11 մետրանոց, սակայն նշել է, որ նա դեռևս Մեծ Բրիտանիայի լավագույն մրցավարն է[26]։ Դալլասը պահեստային մրցավար էր Ֆրանսիայի և Պորտուգալիայի հավաքականի կիսաեզրափակչի խաղում, որում Ֆրանսիան 2:1 հաշվով հաղթեց լրացուցիչ ժամանակում՝ Զինեդին Զիդանի 11 մետրանոցից խփած գոլի շնորհիվ[27]։ Դալլասը չի նշանակվել եզրափակչին, բայց չի հիասթափվել դրանից՝ ասելով, որ երբեք չի մտածել իրադարձությունների նման զարգացման հնարավորության մասին[28]։ Մրցաշարի արդյունքներով ՈՒԵՖԱ-ի մրցավարական կոմիտեի անդամ Քեն Ռիդդենը ամենաբարձր կարգավիճակով գնահատել է Դալլասի աշխատանքը[29], այդ թվում՝ խաղի կառավարման և վարման հմտությունները[29]։
2001 թվականի մարտի 13-ին Դալլասը «Սան Սիրո» մարզադաշտում մրցեց ՈՒԵՖԱ-ի Չեմպիոնների լիգայի երկրորդ խմբային փուլի «B» խմբի «Միլան»-«Դեպորտիվո» խաղի հետ, որն ավարտվեց ոչ-ոքի՝ 1:1 հաշվով։ Ոչ-ոքին գիծ քաշեց Չեմպիոնների լիգայում «Միլանի» ելույթի ներքո, որը խմբում զբաղեցրեց 3-րդ տեղը և չանցավ քառորդ եզրափակիչ. նրան միայն հաղթանակն էր ձեռնտու[30][31]։ «Միլանի» երկրպագուները վրդովված են եղել Դալլասի մրցավարությունից և սկսել են նրա վրա նետել մետաղադրամներ, մրգեր, շշեր և նույնիսկ կրակայրիչներ[32][33]։ Այդ պատճառով մրցավարին ստիպված են եղել դաշտից հեռացնել ոստիկանության պահպանության ներքո[34][35]։ 2010 թվականին Գրեմ Փոլը նշել է, որ չնայած դրան, Դալլասը մնացել է հիանալի մրցավար, ով հարգված է ֆուտբոլում[36]։
Հյու Դալլասը աշխատել է Կորեայում և Ճապոնիայում կայացած աշխարհի առաջնությունում և խմբային փուլում դատել է Լեհաստան-Պորտուգալիա հանդիպումը, որը պորտուգալացիները հաղթել են 4-0 հաշվով։ Այնուամենայնիվ, պորտուգալացիները խաղից առաջ իրենց դժգոհությունն էին հայտնում, որ հանդիպմանը մրցավար են նշանակել, որն աշխատում էր ֆրանսիացիների դեմ Եվրո-2000-ի կիսաեզրափակչում իրենց պարտված խաղում[37]։ Նա նշանակվել է ԱՄՆ-ի և Գերմանիայի միջև քառորդ եզրափակիչի համար, որում երկրորդ խաղակեսի սկզբում միջադեպ է տեղի ունեցել. գերմանացիների տուգանային հրապարակում ԱՄՆ-ի հավաքականի խաղացող Գրեգ Բերհալտերի գլխի հարվածից հետո գնդակը դիպել է Թորստեն Ֆրինգսի ձեռքին[38]։ Սակայն Դալլասը 11 մետրանոց չի սահմանել՝ խաղից հետո բացատրելով, որ դա ձեռքով դիտավորյալ խաղ չէր, ինչը նշանակում է, որ կանոնների խախտում չէր կարող լինել[39]։ Մեկ այլ միջադեպ էր այն պահը, երբ Դալլասը դեղին քարտով պատժեց Օլիվեր Նոյվիլին Յենս Երեմիսի կատարած խախտման համար[40]։ Նրա օգտին է հանդես եկել խաղի տեսուչը[41], սակայն ՖԻՖԱ-ն նշել է, որ Դալլասը խաղում «մեկ կամ երկու կոպիտ սխալ է թույլ տվել»[39]։ Խաղից հետո ՖԻՖԱ-ն վերաշարադրեց Նոյվիլի դեղին քարտը Երեմիսի վրա[42]։ Դալլասը դարձավ աշխարհի առաջնության Բրազիլիա-Գերմանիա եզրափակչի չորրորդ մրցավարը, իսկ եզրափակչից հետո ասաց, որ բրազիլացիները խնդրել են իրեն միանալ չեմպիոնության տոնակատարությանը[43]։
2002 թվականի օգոստոսի 30-ին Հյու Դալլասը որակազրկել է ՈՒԵՖԱ-ի Սուպերգավաթի եզրափակչի հանդիպումը, որը պետք է հրաժեշտ լիներ նրա համար[44], սակայն նա ավարտել է մինչև տարեվերջ՝ կարիերան ավարտելով 2002 թվականի դեկտեմբերի 10-ին ՈՒԵՖԱ-ի Չեմպիոնների լիգայի 2002/2003 երկրորդ խմբային փուլի «Ինտեր»- «Բայեր» (3:2) խաղով[45]։ Դալլասի խոսքով՝ հանդիպման 89-րդ րոպեին, երբ Բերնդ Շնայդերը խաղաց իր ձեռքով և այդպիսով կանոնների խախտմամբ գրավեց «Ինտերի» դարպասը, Դալլասի համար ամենածանր փորձությունը եկավ։ Դալլասը դեղին քարտ ցույց տվեց Շնայդերին, բայց մինչև հեռուստատեսությամբ չտեսավ խաղի կրկնությունը, չհամոզվեց, որ այն ժամանակ ճիշտ է վարվել։ Հրաժեշտի խաղին ներկա են եղել Դալլասի երկու երեխաները, իսկ խաղից հետո մրցավարը հանդերձարանում նվերներ է ստացել ինչպես ՖԻՖԱ-ի շոտլանդացի մրցավարներից, այնպես էլ հանդիպման մասնակից երկու թիմերի ներկայացուցիչներից[4].
2002 թվականին ՖԻՖԱ-ի մրցավարի կարիերան ավարտելուց հետո Դալլասը շարունակեց դատել Շոտլանդիայի առաջնության խաղերը մինչև 2004/2005 մրցաշրջանի ավարտը՝ մեկ տարի շուտ հեռանալով նրանից, քան սպասվում էր[46]։ Ավելի ուշ նա դարձավ Շոտլանդիայի Պրեմիեր լիգայի մրցավարական դիտորդ, նշանակվեց ՈՒԵՖԱ-ի նախաձեռնությամբ ստեղծված մրցավարների սերտիֆիկացման հանձնաժողովում, ինչպես նաև ստացավ ՈՒԵՖԱ-ի մրցավարական դիտորդի պաշտոնը։ 2009 թվականին Դալլասը գլխավորել Է շոտլանդական ֆուտբոլային ասոցիացիայի մրցավարական կոմիտեն[2], սակայն աշխատանքի ընթացքում սկանդալների մեջ է հայտնվել։ Այսպես, նա մասնակից է եղել մրցավարական որոշումների վերաբերյալ «Մոտերուել» ակումբի մենեջեր Ջիմ Գանոնի հետ վիճաբանության հրապարակմանը[47][48], իսկ 2010 թվականի փետրվարին իր խիստ դժգոհությունն է հայտնել Շոտլանդիայի առաջնությունում մրցավարության մակարդակից այն բանից հետո, երբ մի շարք խաղերում բարձրակարգ մրցավարները մի շարք կոպիտ սխալներ են թույլ տվել[49]։
2010 թվականի նոյեմբերին մրցավարի օգնական Սթիվեն Քրեյվենը մեղադրեց Դալլասին իր վրա ճնշում գործադրելու մեջ՝ պահանջելով աջակցել Դագի Մակդոնալդին, ով դատում էր «Դանդի Յունայթեդ» և «Սելտիկ» ակումբների հանդիպումը «Թեննադիս Պարկ»-ում. Մակդոնալդը դրվագներից մեկում 11 մետրանոց չի նշանակել և ստել է՝ հայտարարելով, որ խախտում չի եղել[50]։ Դալլասը ի սկզբանե կրկնում էր Մակդոնալդի իրադարձությունների վարկածը[51], բայց հերքեց Քրեյվենին սպառնալու բոլոր մեղադրանքները։ Դալլասին անձամբ աջակցել է Շոտլանդիայի ֆուտբոլի ասոցիացիան, թեև խոստացել է վերանայել մրցավարների աշխատանքի նկատմամբ վերաբերմունքը[52]։ Նույն ամսին Դալլասին մեղադրել են միջկրոնական հողի վրա թշնամանք հրահրելու[53] և հրապարակային վիրավորանքի մեջ[54], քանի որ Դալլասի էլեկտրոնային հասցեից Հռոմի պապի անունով վիրավորական բնույթի հաղորդագրություն է ուղարկվել[55]։ Այն բանից հետո, երբ այդ մասին տեղեկությունը հրապարակվեց լրագրող Ֆիլ Մաք Գյոլլա Բայնի կողմից[56], 2010 թվականի նոյեմբերի 10-ին շոտլանդական ֆուտբոլային ասոցիացիան հայտարարեց պաշտոնական հետաքննություն սկսելու մասին[57]։
Նոյեմբերի 24-ին Շոտլանդիայում Հռոմի կաթոլիկ եկեղեցին պահանջել էր Դալլասին ազատել պաշտոնից, եթե վիրավորանքի փաստն ապացուցվի[57], և արդեն երկու օր անց Դալլասը հեռացվել էր պաշտոնից, իսկ վիրավորական հաղորդագրության փաստը հաստատել էր ՇՖԱ-ի գործադիր տնօրեն Ստյուարտ Ռեգանը[58]։ Եվս 4 մարդ ազատվել է իրենց պաշտոններից, որոնցից երեքը վերականգնվել են։ Դալլասը նախատեսում էր դատի տալ ՇՖԱ-ին, բայց գործը կարգավորվել էր նույնիսկ դատավարությունից առաջ[59]։ Դալլասի պաշտոնանկությունից հետո Շոտլանդիայում կարծիք ձևավորվեց, որ դատավորների դասը կարող է նվազել։ ՖԻՖԱ-ի մրցավար Քրեյգ Թոմսոնը, որը նշել է Դալլասի բարձր դասը, հույս է հայտնել պահպանել այն ժառանգությունը, որը թողել է Հյուը, իսկ մեկ այլ մրցավար Ջոն Մաքքենդրիկն ասել է, որ շոտլանդացի հայտնի դատավորներից հազվադեպ է նման պաշտոններ զբաղեցրել[60]։
2014-ի օգոստոսին Հյու Դալլասը գլխավորեց Հունաստանի Սուպերլիգայի մրցավարական կոմիտեն, իսկ նույն տարվա նոյեմբերին «Օլիմպիակոսի» խաղից հետո 2015-ի ֆուտբոլային սկանդալի մասնակից մրցավար Իլիաս Սպաֆասին քննադատելու համար, ով հսկայական սխալներ թույլ տվեց[61][62], անմիջապես հեռացվեց իր պաշտոնից[63][64]։
Մինչև 2002 թվականը Դալլասը շինարարական ընկերության տնօրենն էր, որը զբաղվում էր պատուհանների տեղադրմամբ, իսկ 2002 թվականին այն անցավ արտաքին կառավարման[65]։ 2002 թվականի դեկտեմբերին Դալլասը պարգևատրվել է բրիտանական կայսրության շքանշանով՝ ֆուտբոլին մատուցած ծառայությունների համար[66]։
Հյուն ունի երկու երեխա[4]։ Որդիներից մեկը՝ Էնդրյուն, դարձավ նաև ֆուտբոլային մրցավար[13]՝ իր նորամուտը նշելով 2015 թվականին և դառնալով նախ պատանեկան մրցաշարերի, ապա մեծահասակների եվրագավաթային հանդիպումների մրցավար[67]։ Fantasy Football League ծրագրի թողարկման համաձայն՝ Դալլասը մասնակցել է «Family Fortunes» (Family Feud-ի բրիտանական տարբերակը) խաղային շոուին, իսկ մրցավարի կարիերայից հետո հանդես է եկել որպես մոտիվացիոն խոսնակ։ 2008 թվականին Դալլասը բարեգործական հանդիպում է անցկացրել Soccer Aid ծրագրի շրջանակներում, փոխարինելով վնասվածք ստացած Պիեռլուիջի Կոլինային[68]։
{{cite news}}
: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)