Մագդա Օլիվերո իտալ.՝ Magda Olivero և անգլ.՝ Magda Olivero | |
---|---|
Ծնվել է | մարտի 25, 1910[1][2][3][…] |
Ծննդավայր | Սալուցո, Կունեո, Պիեմոնտ, Իտալիա[4] |
Մահացել է | սեպտեմբերի 8, 2014[1][2][3][…] (104 տարեկան) |
Մահվան վայր | Միլան, Իտալիա[4] |
Գերեզման | Միլանի մոնումենտալ գերեզմանատուն |
Քաղաքացիություն | Իտալիա և Իտալիայի թագավորություն |
Մասնագիտություն | օպերային երգչուհի |
Աշխատավայր | Սանտա Չեչիլիայի ազգային ակադեմիա |
Պարգևներ և մրցանակներ | |
Magda Olivero Վիքիպահեստում |
Մագդա Օլիվերո (մարտի 25, 1910[1][2][3][…], Սալուցո, Կունեո, Պիեմոնտ, Իտալիա[4] - սեպտեմբերի 8, 2014[1][2][3][…], Միլան, Իտալիա[4]), իտալացի օպերային երգչուհի, սոպրանո։ Համարվում է վերիստական կուսակցությունների լավագույն կատարողներից մեկը[5], հայտնի է որպես ամենաերկար կարիերա ունեցող երգչուհի[6]։
Մագդա Օլիվերոն ծնվել է 1910 թվականի մարտի 25-ին[7] տարի դատավորի ընտանիքում։ Դաշնամուր նվագել սկսել է վեց տարեկանից, մանկուց ունեցել է ուժեղ, բայց չմշակված ձայն։ 13 տարեկանում ընդունվել է Թուրինի կոնսերվատորիա, շարունակել զբաղվել դաշնամուրով և կոմպոզիցիայով, անհաջող լսել որպես վոկալիստ։ Պրոֆեսոր Լուիջի Ջեսսիի հետ հանդիպումը վճռորոշ դեր է խաղացել երգչուհու կայացման գործում։ Օլիվերի դերասանական կրթությունը ստացել է Միլանի բեմական արվեստի ակադեմիայում, դասարանը ցանցի նվերներ[6][8]։
Օլիվերոն հաջողությամբ իր դեբյուտը կատարեց 1933 թվականին Թուրինի Վիկտոր Էմմանուելի թատրոնում՝ Լաուրետայի պարտիայով (Ջանի Սկիկի՝ Ջ․Պուչչինի) և նույն թվականին ելույթ ունեցավ Լա Սկալայում Աննայի երկրորդական մասում՝ Ջուզեպպե Վերդիի «Նաբուկո» օպերայում[5]։ 1935 թվականին երգել է Ջիլդա (Ջ․ Վերդի) և Տուլիո Սերաֆինայի խորհրդով սկսեց պատրաստել քնարերգական-կոլորատուրային սոպրանոյի ռեպերտուարը և դարձավ լավագույն Վիոլետներից մեկը («Տրավիատա», հեղինակ՝ Ջ.Ռոուլինգ)։ Վերդի 20-րդ դար։ Հետագայում Օլիվերոն ավելի հաճախ դերեր կատարեց ուժեղ սոպրանոյի համար (Մանոն Լեսկո, Էլզա Լոենգրինում)[8]։
1938 թվականին Մարիա Մադդալենան կատարել է գլխավոր դերերգը Ումբերտո Ջորդանոյի «Մարչելլա» օպերայում, տենոր Տիտո Սկիպայի հետ և Ֆրանկո Կապուանայի բեմադրությամբ։
1941 թվականին երգչուհին ամուսնացավ և տասը տարի հեռացավ բեմից։ Օլիվերոն բեմական կարիերան վերսկսել է Ֆրանչեսկո Չիլեայի խորհրդով իր «Ադրիեն Լեկուվեր» օպերայում։ Կոմպոզիտորը Մագդա Օլիվերոյին համարում էր Ադրիենի պարտիայի լավագույն կատարողը, քանի որ նրան, Նրա խոսքով, «հաջողվել է արտահայտել ավելին, քան այն, ինչ գրված է նոտաներում»[8][9]։
Բեմ վերադառնալուց հետո երգիչների երգացանկում սկսեցին գերակշռել պարտիաները վերիստական օպերաներում։ Օլիվերոն իրիսի (Պիետրո Մասկանիի «Իրիս»), Ֆեդորայի («Ֆեդորա» Ջորդանոյի), Միմիի (Պուչինիի «Բոհեմ»), Մանոն Լեսկոյի (Պուչինիի «Մանոն Լեսկո»), Տոսկայի (Պուչինիի «Տոսկա»), Մադամ բատերֆլայի (Պուչինիի «Մադամ Բատերֆլայ»), Մինիի (Պուչինիի «Արևմուտքի աղջիկը»), Ժորժետի (Պուչինիի «թիկնոց») պարտիաների անգերազանցելի կատարողն էր), Լյու (Պուչինիի «Տուրանդոտ»), Վալլի (Ալֆրեդո Կատալանի «Վալլի»), Կատյուշա Մասլովա (Ֆրանկո Ալֆանոյի «Հարություն»), Ֆրանչեսկա դա Ռիմինի (Ռիկարդո Զանդոնայի «Ֆրանչեսկա դա Ռիմինի»), մայր Մարիա (Ֆրանսիս Պուլենկի «Կարմելիտոկ երկխոսությունները»)։ Մագդա Օլիվերոն մասնակցել է Լատտուադայի («Սալամանկայի քարանձավ», 1936), Ռոսելինիի, Ջենտիլուչիի, թեսթի և Մալիպիերոյի օպերաների համաշխարհային պրեմիերաներին։ Քննադատությամբ են նշվել Ջանկառլո Մենոտիի «մեդիում», Լեոշ Յանաչեկի «Ենուֆ» դերերը։ Ընդ որում, երգչուհին շարունակել է փայլել «Տրավիատա» և «Մանոն Լեսկո» ֆիլմերում։ Արտիստիզմը, երաժշտականությունն ու արտահայտչականությունը օլիվերոյին առանձնացնում էին ժամանակի մյուս հայտնի երգչուհիներից, որոնց թվում էին Թեբալդին և Կալլասը[8][10]։
Մագդա Օլիվերոն հանդես է եկել հիմնականում Իտալիայի թատրոններում, բեմ է բարձրացել Փարիզում, Լոնդոնում, Վիեննայում, Ամստերդամում, Ռիո դե Ժանեյրոյում, Գլայնդբորնի փառատոնում։ Ամերիկյան դեբյուտը տեղի է ունեցել 1967 թվականին. երգչուհին երգել է Մեդեա (Լ. Կերուբինիի «Մեդեա») Դալլասում։ 1971 թվականին մեծ հաջողությամբ հանդես է եկել Նյու Յորքի «ֆիլհարմոնիկ Հոլլ»-ում, և միայն 1975 թվականին 65-ամյա երիտասարդն իր դեբյուտը կատարել է «Մետրոպոլիտեն օպերայում» կարոտի պարտիայով, որը հետագայում բազմիցս կատարել է ԱՄՆ-ում՝ մնայուն հաջողությամբ։ Երգչուհու երգացանկը ներառում էր 82 դեր օպերաներում, որոնք բոլորը կատարվել են թատերական բեմում[8]։
Օպերային ներկայացման մեջ Օլիվերոն վերջին անգամ բեմ է բարձրացել Վերոնայում 1981 թվականի մարտին՝ Պուլենկի «մարդկային ձայնը» մոնոօպերայում։ 1981 թվականին ամուսնու մահից հետո Մագդա Օլիվերոն դադարեց ելույթ ունենալ օպերայում, բայց շարունակեց համերգային գործունեությունը և ձայնագրեց օպերաների հատվածներ։ Օլիվերի վերջին հրապարակային ելույթը Ֆրանչեսկա դա Ռիմինիի Paolo atemi space մենախոսության կատարումն էր Միլանի Պալացցո Կուզանիում, երգչուհին 99 տարեկան էր[8]։ Մագդա Օլիվերոյի հարյուրամյակը նշվեց Canale 5-ում և Reggio Թատրոն։
Մագդա Օլիվերոն մահացել է 104 տարեկան հասակում Միլանի հիվանդանոցում։ Թաղված է Միլանի մոնումենտալ գերեզմանատանը։
Մագդա Օլիվերոյի մասնակցությամբ ձայնագրությունների մեծ մասն արվել է ներկայացումների կենդանի կատարման ժամանակ։ Կան ընդամենը մի քանի ստուդիական ձայնագրություններ։