Մարթա Բուրխարդ

Մարթա Բուրխարդ
Ծնվել էապրիլի 30, 1874(1874-04-30)[1][2][3]
ԾննդավայրԱրաու, Շվեյցարիա
Վախճանվել էհունվարի 12, 1956(1956-01-12)[4][3] (81 տարեկան)
Մահվան վայրՌապպերսվիլ, Շվեյցարիա
Քաղաքացիություն Շվեյցարիա
Մասնագիտություննկարչուհի և լուսանկարիչ
Ոճիմպրեսիոնիզմ
 Martha Burkhardt Վիքիպահեստում

Մարթա Բուրխարդ (ֆր.՝ Martha Burkhardt, ապրիլի 30, 1874(1874-04-30)[1][2][3], Արաու, Շվեյցարիա - հունվարի 12, 1956(1956-01-12)[4][3], Ռապպերսվիլ, Շվեյցարիա), շվեյցարացի նկարչուհի, լուսանկարիչ։ Ծնվել է Աարաու քաղաքում, մանկությունն անցել է Ռապերսվիլում։ Հասուն տարիքում ևս ապրել է այստեղ։

Վաղ կյանք և կրթություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մարթա Բուրխարդի ընտանիքը Ռապերսվիլ է տեղափոխվել 1880 թվականին, որտեղ նրա տատիկն ու պապիկը նախագիծ էին ղեկավարում Fischmarktstrasse 6-ում և որտեղ նա անց է կացրել իր մանկությունը։ Մեկ տարի անց Մարթան ու նրա փոքր եղբայրը` Մաքսը, կորցրել են իրենց պապիկին ու ու հորը և մեծացել են տատիկի ու մայրիկի խնամքի տակ։ Քույն որ եղբայրը արտիստիկ տաղանդ ունեին, և Մաքսը դարձել է դեկորատիվ նկարիչ, իսկ հետագայում` լուսանկարիչ։ Ազատամիտ երիտասարդ Մարթան արհամարհում էր սոցիալական սահմանափակումները, որոնք ճնշում էին կանանց 20-րդ դարի սկզբին։ Նա «առաջիններից էր, որ սկսել է հեծանիվ քշել` սարսափ պատճառելով վախեցած մտքերին»։ Իր եղբոր նման Մարթան նույնպես հետաքրքրվել է նկարչությամբ։ Մոտավորապես 15 տարեկան հասակում նա Լոզանում սկսել է աշխատել որպես տնային գործեր կատարող` անցնելու համար այսպես կոչված Welschlandjahr-ը, որն այդ ժամանակ անցնում էին Արևմտյան Շվեյցարիայում ապրող կանայք` բարելավելու ֆրանսերեն լեզվի իրենց գիտելիքը։ Այստեղ մի ուսուցիչ նկատում է Մարթայի արտիստիկ տաղանդը, սակայն արվեստի դաշնային ակադեմիան թույլատրում էր սովորել միայն տղաներին։ Իր առաջին նկարներն արել է Փարիզում, 1898 թվականին։ 1901-1906 թվականներին սովորել է Մյունխենում (Գերմանիա)` լինելով պրոֆեսորներ Ջանկի և Ֆելդբախի աշակերտը[5][6]։

Ճամփորդություններ և աշխատանք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վերադառնալով Շվեյցարիա` Մարթա Բուրխարդը Ռապերսվիլում հիմնադրել է իր սեփական արվեստանոցը` որպես նկարիչ անկախ աշխատելու և ցուցահանդեսների մասնակցելու համար։ Նա հաջողություն է ունեցել, և իր նկարների վաճառքից ստացած եկամուտը թույլ է տվել նրան տարվա մեջ մեկ անգամ, մի քանի շաբաթով մեկնել արտերկիր` Իտալիա, Սկանդինավյան երկրներ և Մարոկկո, ինչպես նաև` ճամփորդել դեպի Ֆրանսիա, Իսպանիա, Ռուսաստան և անգամ Կոստանդնուպոլիս։ Կրթություն է ստացել նաև Նիդեռլանդներում և Շվեդիայում։ Մետա Կիրչներից հրավեր է ստանալու մասնակցել Ջորջ 5-րդ թագավորի գահակալության արարողությանը Հնդկաստանում, որտեղից նա ընդարձակ ուղևորություն է կատարել դեպի ասիական երկրներ, չնայած այդ տարիներին հազվադեպ կանայք էին ճամփորդում առանց տղամարդկանց ուղեկցության։ Մեծապես տպավորվելով ասիական հոգևոր արժեքներով` նա արտահայտել է Հնդկաստանից, Չինաստանից ու Ճապոնիայից ստացած իր տպավորություններն իր նկարներում, ինչպես նաև` գրել է հոդվածներ ամսագրերի համար և գրքեր, որոնք հենց ինքը պատկերազարդել է[5][6]։ Վերադառնալով Ռապերսվիլ` արվեստագետն սկսել է մասնակցություն ունենալ հանրային կյանքում։ Առաջին աշխարհամարտի ժամանակ մասնակցել է քաղաքում հումանիտար օգնություն հավաքելու գործընթացին, ինչպես նաև` 1918 թվականի Իսպանական գրիպի համաճարակի ժամանակ հիմնադրել է հիվանդանոց։ Հիմնադրել է նաև կանանց և երեխաներին աջակցություն ու խնամք տրամադրող կազմակերպություններ։

Հրապարակումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մետա Կիրչենը և Մարթա Բուրխարդը (աջից) Հնդկաստանում, 1911 թվական
  • Chinesische Kultstätten Und Kultgebräuche. Erlenbach 1920, 2010 reprint by Kessinger Publishing, 978-1168541581.
  • Rapperswil die Rosenstadt erzählt aus ihrer ereignisvollen Vergangenheit sowie von ihrem tätigen und vergnüglichen Leben der Gegenwart zu hundert Zeichnungen. Erlenbach-Zürich und Leipzig 1921.
  • Magie und Mystik, Gegensatz und Zusammenhang. Zürich und Leipzig 1935.

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 RKDartists (նիդերլ.)
  2. ↑ 2,0 2,1 Artists of the World Online, Allgemeines Künstlerlexikon Online, AKL Online (գերմ.) / Hrsg.: A. Beyer, B. Savoy — B: K. G. Saur Verlag, Verlag Walter de Gruyter, 2009. — ISSN 2750-6088 — doi:10.1515/AKL
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 SIKART — 2006.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 RKDartists (նիդերլ.)
  5. ↑ 5,0 5,1 «Burkhardt, Martha (1874–1956)» (German). kunstbreite.ch. Վերցված է 2015 թ․ սեպտեմբերի 7-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  6. ↑ 6,0 6,1 Information boards on occasion of the 2015 exhibition Der Zeit voraus – Drei Frauen auf eigenen Wegen, Stadtmuseum Rapperswil-Jona

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մարթա Բուրխարդ» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր