Մարիա Բուդբերգ

Մարիա Բուդբերգ
Դիմանկար
Ծնվել էփետրվար 1892[1][2][3][…]
ԾննդավայրՊոլտավա, Ռուսական կայսրություն
Մահացել էնոյեմբերի 1, 1974(1974-11-01)[1][2][3][…] (82 տարեկան)
Մահվան վայրՏերանուովա Բրաչոլինի, Իտալիա
ԳերեզմանChiswick New Cemetery[4]
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն և  ԽՍՀՄ
Մասնագիտությունթարգմանչուհի և սցենարիստ
ԱշխատավայրMI5
ԱմուսինJohann von Benckendorff?
Ծնողներհայր՝ Իգնատի Պլատոնովիչ Զակրևսկի[5], մայր՝ Maria Nikolaievna Bereysha?[6]
ԵրեխաներPaul von Benckendorff?[5] և Tatiana von Benckendorff?[5]
 Moura Budberg Վիքիպահեստում

Մարիա (Մուրա) Իգնատևնա Զակրևսկայա-Բենկենդորֆ-Բուդբերգ (ռուս.՝ Мария (Мура) Игнатьевна Закревская-Бенкендорф-Будберг,փետրվար 1892[1][2][3][…], Պոլտավա, Ռուսական կայսրություն - նոյեմբերի 1, 1974(1974-11-01)[1][2][3][…], Տերանուովա Բրաչոլինի, Իտալիա), դիվանագետ, ենթադրաբար երկակի հետախույզ ՕԳՊՈւ-ում և անգլիական հետախույզ[7][8]։ Ֆիլմերի սցենարների հեղինակ[9]։ Ամուսնական կարգավիճակով եղել է 1) Բենկենդորֆ, 2) բարոնուհի Բուդբերգ։

Հարազատները նրան անվանում էին Մուրա, իսկ Մաքսիմ Գորկին՝ «Երկաթյա կին»։ Երկար տարիներ լավ հարաբերություններ է ունեցել Գորկու հետ[7], իսկ հետո՝ Հերբելտ Ուելսի։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ի․ Պ․ Զակրևսկոյի աղջիկն է։ Ամուսնացած է եղել դիվանագետ Իվան Ալեքսանդրովիչ Բերկենդորֆոմի հետ (1912 թվական, Բեռլինի ռուսական դեսպանության երկրորդ քարտուղար)։ Ազատ տիրապետել է անգլերենի և գերմաներենի։ 1912-1914 թվականներին աշխատել է Բեռլինում ռուսական դեսպանատանը։ Ամուսնու հետ ապրում էր Էստոնիայի Իենդելի նրա ընտանեկան ամրոցում (որն այդ ժամանակ մտնում էր Ռուսական կայսրության մեջ)։ 1918 թվականին գեղջուկների սպանությունից հետո վերադարձել է Պետրոգրադ, որտեղ սիրավեպ է ունեցել դիվանագետ Ռոբերտ Լոկարտի հետ[10]։

Ռ․ Լոկարտի կազմակերպած հակախորհրդային պայմանագրի լուծարքից հետո, որն այդ ժամանակ բրիտանական հատուկ առաջադրանքի նախկին ղեկավար էր, ձերբակալվել է ՎՉԿ-ի աշխատակիցների կողմից իր տանը (ավելի ճիշտ, իր մահճակալում)։

Ազատ է արձակվել Մ․ Գորկիի խնդրագրով, որից հետո Պետրոգրադից անհետացել է։ Մակսիմ Գորկու հետ հանդիպելուց հետո դարձել է նրա քարտուղարը, իսկ հետո փաստացի կինը։ Ապրել է Գորկու տանը, առանց մեծ ընդմիջումների, 1920 թ.-ից 1933 թվականը (երբ նա ապրում էր Իտալիայում մինչև ԽՍՀՄ վերադառնալը)։ Գորկինը նրան նվիրել է «Կլիմ Սամգինի կյանքը» վեպը՝ իր վերջին խոշոր ստեղծագործությունը («Նվիրվում է Մարիա Իգնատևնա Զակրևսկայային»)։

1920 թվականին հանդիպել է անգլիացի գրող Հերբերտ Ուելսի հետ և դարձել նրա սիրուհին[11]։ Կապը վերականգնվել է 1933 թվականին Լոնդոնում, ուր մեկնել էր նա Գորկուց բաժանվելուց հետո։ Մոտ հարաբերությունները Ուելսի հետ շարունակվել են մինչև գրողի մահը։ Նա խնդրել է նրան ամուսնանալ իր հետ, բայց Մարիան հրաժարվել է։

Արտագաղթելուց հետո Մոսկվայում եղել է երեք անգամ։ 1936 թվականին գնացել է Գորկու թաղմանը, ինչը պատճառ է հանդիսացել, որ նրան մեղադրեն որպես ՆԿՎԴ-ի հետախույզ, չնայած որպես հակակշիռ այդ վիճակին վախեցել են երկար պահել, փորձել են շուտ հեռանալ։ Երկրորդ անգամ Մոսկվայում եղել է 1950 թվականի վերջին (աղջկա՝ Ա․ Ի․ Գուչկովայի հետ), երրորդ անգամ՝ 1968 թվականին (Ռոմեն Ռոլանի այրու՝ Մ․ Պ․ Կուդաշևա-Ռոլանի հետ)։

Վերջին այցելության ժամանակ եղել է Մոսկվայի «Սովրեմեննիկ» թատրոնում Մ․ Ֆ․ Շատրովի «Բոլշևիկներ» («Օգոստոսի երեսուն», 1968) պիեսի ներկայացմանը։ Ըստ հուշերի՝ ուներ պինդ տեսք՝ «ինչպես տանկը»։

Մինչև ելույթի քննարկումը, ի զարմանս ներկաների, որոնք կասկած չունեին, թե ով է իրենց առաջ, ասել է, որ դերասանները, որոնք խաղում էին չեկիստների, չէին համապատասխանում իրենց նախատիպերին, որոնք 1918 թվականին հարց ու փորձ էին անում իրեն։

Պահել է Մ․ Գորկու նամակները։ Խորհրդային Միությունից ստացել է դրամական փոխանցումներ հասարակությունից դրանք գաղտնի պահելու խոստմամբ։

Լիբերալ դեմոկրատական կուսակցության առաջնորդ բրիտանացի քաղաքական գործիչ Նիկա Կլեգայի նախատատիկն է[12]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 NUKAT — 2002.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Պորտուգալիայի ազգային գրադարան — 1796.
  4. ↑ https://thelondondead.blogspot.com/2019/07/reasons-to-be-cheerful-chiswick-new.html
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Lundy D. R. The Peerage
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Pas L. v. Genealogics — 2003.
  7. ↑ 7,0 7,1 Мария Игнатьевна Будберг (Закревская)
  8. ↑ The sexy Russian spy in Lib Dem leader hopeful Nick Clegg’s past(անգլ.)
  9. ↑ Մարիա Բուդբերգ (անգլ.) Internet Movie Database կայքում
  10. ↑ Sir Robert Bruce Lockhart Memoirs of a British Agent First published 1932 384 pages Publisher: Macmillan (January 1975) ISBN 0-333-17329-5 ISBN 978-0-333-17329-9(անգլ.)
  11. ↑ Дмитрий Быков Был ли Горький?. — М.: «АСТ». «Астрель», 2012. — С. 247. — 348 с. — 2000 экз. — ISBN 978-5-17-054542-1
  12. ↑ Will Stewart and Glen Owen Mystery of Nick Clegg’s 'Mata Hari' aunt and a plot to kill Lenin Արխիվացված 2015-09-19 Wayback Machine 27th March 2011(անգլ.)

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Нина Берберова Железная женщина. Рассказ о жизни М. И. Закревской-Бенкендорф-Будберг, о ней самой и о её друзьях. — New York: Russica Publ. Inc., 1981.
  • А. М. Горький и М. И. Будберг. Переписка. 1920—1936 гг. // «Архив А. М. Горького». Т. XVI. — М.: ИМЛИ РАН, 2001.
  • А. В. Багаев. Презумпция лжи. М. Товарищество научных изданий КМК. 2016. 344 с.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մարիա Բուդբերգ» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր