Մարիա Պավլիկովսկա-Յասնոժևսկա

Մարիա Պավլիկովսկա-Յասնոժևսկա
լեհ.՝ Maria Pawlikowska-Jasnorzewska
Ծնվել էնոյեմբերի 24, 1891(1891-11-24)[1][2][3][…]
ԾննդավայրԿրակով, Գալիցիայի և Լոդոմերիայի թագավորություն, Ցիսլեյտանիա, Ավստրո-Հունգարիա
Վախճանվել էհուլիսի 9, 1945(1945-07-09)[1][2][3][…] (53 տարեկան)
Վախճանի վայրՄանչեսթեր, Hundred of Salford, Լանքաշիր, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն[4]
ԳերեզմանSouthern Cemetery, Manchester
Մասնագիտությունբանաստեղծուհի, դրամատուրգ և գրող
Քաղաքացիություն Ցիսլեյտանիա և  Լեհաստանի Երկրորդ Հանրապետություն
ԿրթությունԿրակովի գեղարվեստի ակադեմիա
Ստեղծագործական շրջան1922-1941
Ուշագրավ աշխատանքներBaba-Dziwo?
Պարգևներ
Ծառայության ոսկե խաչ և Ակադեմիական ոսկե դափնի
 Maria Pawlikowska-Jasnorzewska Վիքիպահեստում

Մարիա Պավլիկովսկա-Յասնոժևսկա (լեհ.՝ Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, նոյեմբերի 24, 1891(1891-11-24)[1][2][3][…], Կրակով, Գալիցիայի և Լոդոմերիայի թագավորություն, Ցիսլեյտանիա, Ավստրո-Հունգարիա - հուլիսի 9, 1945(1945-07-09)[1][2][3][…], Մանչեսթեր, Hundred of Salford, Լանքաշիր, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն[4]), լեհ բանաստեղծուհի։ Հայտնի է որպես լեհական Սապփո և Լեհաստանի միջպատերազմական ժամանակաշրջանի քնարական պոեզիայի թագուհի[5]։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մարիա Պավլիկովսկա-Յասնոժևսկան ծնվել է 1983 թվականի նոյեմբերի 24-ին Կրակովում։ Նկարիչ Վոյցեխ Կոսակի դուստրն է։ Սովորել է Կրակովի Գեղարվեստի ակադեմիայում։ Երիտասարդության տարիներին զբաղվել է ինչպես գրականությամբ, այնպես էլ նկարչությամբ։ Վլադիսլավ Բզովսկու հետ ամուսնալուծությունից հետո ամուսնանում է Յան Պավլիկովսկու հետ։ Սակայն երկրորդ ամուսնությունը նույնպես երկար չի տևում։

Մարիա Պավլիկովսկա-Յասնոժևսկան՝ որպես դրամատուրգ, իր կարիերան սկսել է 1924 թվականին. նրա առաջին դրամատիկական ստեղծագործությունը՝ Szofer Archibald, հրատարակվել է Վարշավայում։ Մինչ 1939 թվականը նա գրել էր 15 դրամա։

1939 թվականին՝ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի նախօրեին, իր երրորդ ամուսնու՝ Ստեֆան Յասնոժևսկի հետ մեկնում է Ֆրանսիա, իսկ 1940 թվականի հունիսին՝ Անգլիա։ Այնտեղ նա հրատարակում է հայրենասիրական բանաստեղծությունների «Վարդն ու այրվող անտառները» (1940), «Զոհ աղավնին» (1941) ժողովածուները։

1944 թվականին նրա մոտ ախտորոշվում է քաղցկեղ։ Մահացել է 1945 թվականի հուլիսի 9-ին Մանչեսթերում։ Թաղված է Մանչեսթերի Հարավային գերեզմանատանը։

Ստեղծագործություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քնարերգություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Niebieskie migdały, Kraków 1922
  • Różowa magia. Poezje, Kraków 1924 – z ilustracjami autorki
  • Pocałunki, Warszawa 1926
  • dancing. karnet balowy, Warszawa 1927
  • Wachlarz. Zbiór poezyj dawnych i nowych, Warszawa 1927
  • Cisza leśna, Warszawa 1928
  • Paryż, Warszawa 1929
  • Profil białej damy, Warszawa 1930
  • Surowy jedwab, Warszawa 1932
  • Śpiąca załoga, Warszawa 1933
  • Balet powojów, Warszawa 1935
  • Krystalizacje, Warszawa 1937
  • Szkicownik poetycki, Warszawa 1939
  • Róża i lasy płonące, Londyn 1940
  • Gołąb ofiarny. Zbiór wierszy, Glasgow 1941
  • Ostatnie utwory, zebrał i opracował Tymon Terlecki, Londyn 1956 – wydany pośmiertnie zbiór ostatnich utworów poetki
  • Etiudy wiosenne, Warszawa 1976 – niepublikowane juwenilia
  • Pocałunki, Warszawa – Rzeszów 2008
  • Moja siostra poetka, Warszawa 2010 – wybór poezji, także niepublikowanej, dokonany przez Magdalenę Samozwaniec wraz z płytą CD na której Samozwaniec deklamuje 8 wierszy siostry-poetki.
  • Wojnę szatan spłodził. Zapiski 1939-1945, Warszawa 2012 - dziennik wojenny poetki opracowany przez Rafała Podrazę.

Դրամատուրգիա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Szofer Archibald. Komedia w 3 aktach, 1924
  • Kochanek Sybilli Thompson. fantazja przyszłości w 3 aktach, 1926
  • Egipska pszenica. sztuka w 3 aktach, 1932
  • Powrót mamy. Komedia w 3 aktach, 1935
  • Mrówki (myrmeis). sztuka w 3 aktach, 1936
  • Rezerwat. Farsa w 3 aktach, 1968
  • Zalotnicy niebiescy. Sztuka w 3 aktach, 1933
  • Dowód osobisty. Komedia w 3 aktach, 1936
  • Nagroda literacka. Komedia w 4 aktach, 1937
  • Baba-Dziwo. Tragikomedia w 3 aktach, 1938
  • Dewaluacja Klary. Komedia w 3 aktach, 1939
  • Popielaty welon. Fantazja sceniczna w 9 obrazach, 1939
  • Biedna młodość, (słuchowisko radiowe) radio 1936
  • Pani zabija pana, (słuchowisko radiowe) radio 1936
  • Złowrogi portret, (słuchowisko radiowe) radio 1937

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Encyclopædia Britannica
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 FemBio տվյալների շտեմարան (գերմ.)
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Discogs — 2000.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #119020866 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  5. ↑ Maria Pawlikowska-Jasnorzewska: Biography and A Woman of Wonder Արխիվացված 2007-01-26 Wayback Machine, University of Toronto.

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Sandauer A., Skłócona z historią, в кн.։ Poeci trzech pokoleń, 2 wyd., Warsz., 1962; «Poezja», Warsz., 1970, № 7, s. 9—41.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մարիա Պավլիկովսկա-Յասնոժևսկա» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ