Մուրատ Զյազիկով

Մուրատ Զյազիկով
Կուսակցություն՝	ԽՄԿԿ
Կրթություն՝	Չեչենական պետական համալսարան
Գիտական աստիճան՝	փիլիսոփայական գիտությունների դոկտոր
Մասնագիտություն՝	քաղաքական գործիչ
Դավանանք	սուննի իսլամ
Ծննդյան օր	սեպտեմբերի 10, 1957(1957-09-10) (67 տարեկան)
Ծննդավայր	Օշ, Ղրղզական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[1]
Քաղաքացիություն	Ռուսաստան
Պարգևներ	honorary citizen of Grozny? և

Մուրատ Մագոմետովիչ Զյազիկով (ինգուշ.՝ Заьзганаькъан Мурат, հոր կողմից Մուրատ Սուլթանովիչ Բորով, Զյազիկով՝ մոր ազգանունով^[2], սեպտեմբերի 10, 1957(1957-09-10), Օշ, Ղրղզական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ^[1]), ռուս պետական և քաղաքական գործիչ։ Ինգուշիայի Հանրապետության նախագահ 2002 թվականի մայիսի 23-ից մինչև 2008 թվականի հոկտեմբերի 30-ը։

Կենսագրություն

Ավարտել է Լ․ Ն․ Տոլստոյի անվան Չեչենա-Ինգուշական պետական համալսարանի Պատմության ֆակուլտետը և Հարավ-ռուսական հումանիտար ինստիտուտը՝ «Իրավագիտություն» մասնագիտությամբ։

1980-1981 թվականներին՝ Չեչենա-Ինգուշական ԻԽՍՀ կուսակցության Նազրանի շրջկոմի հրահանգիչ։

1981-1983 թվականներին ծառայել է բանակում։

1984 թվականին ավարտել է Մինսկում ԽՍՀՄ ՊԱԿ բարձրագույն դասընթացները։

1984-1992 թվականներին ծառայել է Չեչենա-Ինգուշական պետական անվտանգության կոմիտեի մարմիններում տարբեր պաշտոններում։

1992-1996 թվականներին՝ Ինգուշիայի Հանրապետության գծով Ռուսաստանի Դաշնության Անվտանգության դաշնային ծառայության վարչության պետի տեղակալ, Ինգուշիայի Հանրապետության Անվտանգության խորհրդի քարտուղար։

1996-2002 թվականներին՝ Աստրախանի մարզի ԱԴԾ վարչության պետի տեղակալ, Ռուսաստանի Դաշնության Դաշնային ժողովի Դաշնության խորհրդի Հյուսիսային Կովկասի հարցերով հանձնաժողովի անդամ։

2002 թվականի հունվարից Հարավային դաշնային շրջանում Ռուսաստանի Դաշնության նախագահի լիազոր ներկայացուցչի տեղակալ։

2002 թվականի ապրիլի 28-ին ընտրվել է Ինգուշիայի Հանրապետության նախագահ։ Նշվում է, որ նրա նախագահության հետ փակվել է Ինգուշիայի միջոցով չեչենական դիմադրության օգնության ալիքը^[3]։

2002 թվականի հունիսից մինչև 2008 թվականի հոկտեմբեր՝ Ռուսաստանի Դաշնության Պետական խորհրդի անդամ։

2003 թվականից Շնորհալի երեխաները Ռուսաստանի ապագան են համառուսաստանյան հասարակական շարժման փոխնախագահն է։

2003 թվականի հոկտեմբերից Ռուսաստանի Դաշնության Հարավային դաշնային օկրուգի Հյուսիսային Կովկաս սուբյեկտների տնտեսական փոխգործակցության ասոցիացիայի նախագահն է։

2004 թվականի ապրիլին նրա դեմ մահափորձ էր կատարվել։ Մահապարտ ահաբեկիչը պայթեցրել է Ժիգուլին քաղաքական գործչի ավտոշարասյան մոտ։ Զյազիկովը թեթև վնասվածքներ է ստացել^[4]։

2004 թվականի հուլիսի 19-ից մինչև 2005 թվականի մարտի 16-ը՝ Ռուսաստանի Դաշնության Պետական խորհրդի նախագահության անդամ^[5][6]։

2005 թվականի հուլիս՝ Հյուսիսային Օսիայի հետ Ռուսլան Աուշևի ստորագրած բոլոր համաձայնագրերը չեղարկվել է, ինչը հանգեցնում է Հյուսիսային Օսիայի և Ինգուշիայի հարաբերությունների սրմանը։

2005-2008 թվականներին, Ռուսաստանի Դաշնության նախագահ Վ. Վ. Պուտինի ներկայացմամբ, Ինգուշիայի Հանրապետության ժողովրդական ժողովն օժտված է Ինգուշիայի Հանրապետության նախագահի լիազորություններով^[7][8]։

Ինգուշիայում նրա նախագահության ժամանակ իսլամիստական դիմադրության վերելք է տեղի ունենում, որը հաջորդել է նախագահ Աուշևի օրոք հարաբերական կայունությանը^[9]։

2008-2012 թվականներին՝ Ռուսաստանի Դաշնության նախագահի խորհրդական^[10][11]։

2012 թվականի հոկտեմբերից՝ Կենտրոնական դաշնային օկրուգում Ռուսաստանի Դաշնության նախագահի լիազոր ներկայացուցչի տեղակալ։ Մտնում է Ռուսաստանի Դաշնության նախագահին կից կազակների գործերով խորհրդի կազմի մեջ^[12][13]։

Գիտական գործունեություն

Ռուսաստանի գրողների միության անդամ։ Փիլիսոփայական գիտությունների դոկտոր, Ռուսաստանում և արտասահմանում հրապարակված Հյուսիսային Կովկասի ժողովուրդների միջազգային երիտասարդական շարժման և ավանդական մշակույթի շուրջ 40-ից ավելի գիտական աշխատանքների հեղինակ։

Գիտական հետաքրքրություններ. ինգուշ ժողովրդի ավանդական մշակույթը, Հյուսիսային Կովկասի ժողովուրդների ազգային մշակույթների էթնոկոնցեպտները։

Ընտանիք

Կինը՝ Լուիզա Մագոմեդի Զյազիկովան (Չախկիևա)։

Որդիները՝ Մագոմետ, Ասլանբեկ և Միխաիլ։

Զյազիկովը Ինգուշիայի ներկայիս ղեկավար Մահմուդ Ալի Կալիմատովի կողմնակիցն է^[14]։

Մեղադրանք Մ. Յ. Եվլոևի մահվան կապակցությամբ

Մագոմեդ Եվլոևի ձերբակալության ժամանակ գլխին ստացած հրազենային վնասվածքներից Նազրանում 2008 թվականի օգոստոսի 31-ին^[15][16] ինգուշական ընդդիմության և իրավապաշտպանների կողմից կանխամտածված սպանության մեղադրանքներ է առաջացրել^[17][18]։ Մահապարտ ահաբեկիչներին ձերբակալելու որոշումն եղել է դեռ հուլիսից, սակայն նրանք Սիրիայից վերադարձել են դեպքից օրեր առաջ^{[19][20][21][22]}։

2008 թվականի օգոստոսի 31-ին ինգուշացի ընդդիմադիրները հայտարարել էին, որ եթե դաշնային իշխանությունները վճռական միջոցներ չձեռնարկեն սպանության բացահայտման և մեղավորներին պատժելու ուղղությամբ, ապա նրանք կդիմեն համաշխարհային հանրությանը՝ խնդրելով «անջատել Ինգուշիան Ռուսաստանից»^[15][23][24]։

2008 թվականի սեպտեմբերի 2-ի առավոտյան Նազրանում սկսված շուրջ հարյուր մարդու հանրահավաքը, որտեղ հնչում էին Մուրատ Զյազիկովի հրաժարականի և նախկին նախագահ Ռուսլան Աուշևի Հանրապետություն վերադառնալու պահանջները, առավոտյան 4-ին ցուցարարների 10-15 հոգու ցրեցին հատուկ տեխնիկայի կիրառմամբ^[25]։

«Ռուսական Newsweek» ամսագիրը 2008 թվականի սեպտեմբերի 8-ին ենթադրում էր․ հանրապետության նախագահ Մուրատ Զյազիկովի համար ընդդիմադիր Եվլոևի գործը դառնում է նույնքան ճակատագրական կետ, որքան Ուկրաինայի նախագահ Լեոնիդ Կուչմայի համար ժամանակին դարձել էր լրագրող Գեորգի Գոնգաձեի մահը^[26]։

2008 թվականի հոկտեմբերի 30-ին Զյազիկովը պաշտոնանկ էր արվել Ռուսաստանի նախագահի որոշմամբ։ Ինգուշիայի Հանրապետության նախագահի ժամանակավոր պաշտոնակատար է նշանակվել Յունուս-Բեկ Եվկուրովը^[27]։

Ծանոթագրություններ

1. Deutsche Nationalbibliothek Record #134185986 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
2. «Фамильные секреты Зязикова, общероссийская независимая газета «Южный репортер»». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ սեպտեմբերի 25-ին.
3. «Своевременная вылазка Руслана Гелаева. Бои в Ингушетии». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հոկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 14-ին.
4. Новости NEWSru.com :: Камикадзе взорвал автомобиль с президентом Ингушетии: Зязиков и ещё шесть человек ранены
5. Распоряжение Президента Российской Федерации от 19.07.2004 г. № 321-рп «О президиуме Государственного совета Российской Федерации»
6. Распоряжение Президента Российской Федерации от 16.03.2005 г. № 98-рп «О президиуме Государственного совета Российской Федерации»
7. ВЗГЛЯД / Медведев убрал Зязикова
8. Указ Президента Российской Федерации от 30.10.2008 г. № 1548 «О досрочном прекращении полномочий Президента Республики Ингушетия»
9. «США рассматривают Северный Кавказ в лупу». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հուլիսի 15-ին. Վերցված է 2020 թ․ սեպտեմբերի 25-ին.
10. Мурата Зязикова уволили с поста советника президента РФ
11. Указ Президента Российской Федерации от 26.01.2012 г. № 109 «О Зязикове М. М.»
12. Распоряжение Президента Российской Федерации от 31.07.2012 г. № 352-рп «О составе Совета при Президенте Российской Федерации по делам казачества»
13. Распоряжение Президента Российской Федерации от 20.12.2016 г. № 414-рп «Об утверждении состава Совета при Президенте Российской Федерации по делам казачества»
14. Из экологов — в варяги: почему Ингушетию возглавил Махмуд-Али Калиматов
15. «Магомеда Евлоева встретили пулей». Коммерсантъ. 2008-09-01. Վերցված է 2008 թ․ սեպտեմբերի 1-ին.
16. Следственный комитет: Евлоев скончался в результате инцидента в милицейской машине REGNUM.RU 31 августа 2008 г.
17. Олег Панфилов: «Расправа над человеком, который пытался сломать пропагандистскую машину» Արխիվացված 2008-09-02 Wayback Machine Радио «Свобода» 1 сентября 2008 г.
18. Мемориал" расценил убийство Евлоева как акт гостеррора, а Запад поставил журналиста в ряд с Политковской и Хлебниковым NEWSru 1 сентября 2008 г.
19. Магомед Евлоев организовал посмертный митинг Коммерсантъ № 156(3973) от 2 сентября 2008 г.
20. Роза Мальсагова обвинила президента Зязикова в организации убийства Евлоева Грани.ру 1 сентября 2008 г.
21. Владельца сайта «Ингушетия. Ru» Магомеда Евлоева похоронили, но митинг в Назрани продолжается NEWSru 1 сентября 2008 г.
22. Участники митинга в Назрани обвинили в убийстве Евлоева главу Ингушетии Արխիվացված 2008-09-02 Wayback Machine Радио «Свобода» 1 сентября 2008 г.
23. В Ингушетии оппозиция впервые ставит вопрос об отделении от России NEWSru 31 августа 2008 г.
24. Оппозиция Ингушетии потребовала независимости региона Грани.ру 31 августа 2008 г.
25. Ингушские власти заменили митингующих спецтехникой Արխիվացված 2013-01-09 archive.today Радио «Свобода» 2 сентября 2008 г.
26. Ингушетия.rip Արխիվացված 2008-09-12 Wayback Machine Русский Newsweek 8 сентября 2008 г. № 37 (209)
27. Указ Президента Российской Федерации от 30.10.2008 г. № 1548

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մուրատ Զյազիկով» հոդվածին։