Ոսկեգույն շուշան

՞ Ոսկեգույն շուշան
Գիտական դասակարգում
Լատիներեն անվանում
Lilium auratum
[{{fullurl:wikispecies:{{{wikispecies}}}|uselang=hy}} Դասակարգումը Վիքիցեղերում] [{{fullurl:commons:Special:Search/{{{wikispecies}}}|uselang=hy}} Պատկերների որոնում Վիքիպահեստում]

Ոսկեգույն շուշան

Ոսկեգույն շուշան^[1], Շուշանների ցեղ, Շուշանածաղկավորների կարգ, միաշաքիլավորների դաս^[2]։ Ճապոնիայում էնդեմիկ է։

Տարածվածություն

Տարածված է Ճապոնիայում^[3]։

Կենսաբանական նկարագրություն

Շուշանի արմատացողունը դեղնաշագանակագույն է (մինչև դեղնասպիտակ), սոխուկը մինչև 15 սմ տրամագծով և 7-8 սմ բարձրությամբ^[4]։ Կոթը ուղիղ է 50-ից մինչև 250 սմ բարձրությամբ^[5]։

Տերևները 8-22 սմ երկարությամբ (սովորաբար 10-15 սմ) և 1,5-3,5 սմ լայնությամբ^[6]։

Ծաղիկները 25սմ և ավելի տրամագծով, լայն բացված, սպիտակ գույնի է կարմիր գույնի բծերով և դեղին շերտով կախված տերևների եզրերին և ծաղկի ծայրամասային հատվածների ալիքային ծայրերը, հաճելի ուժեղ բուրմունքով, հավաքված պտտվող բրգաձև բազմագույն ծաղկաբուծության մեջ^[7]։ Որոշ ձևերի ծաղկաբույլըն ունի մինչև 30 ծաղիկ^[8]։

Մշակաբույսը հարավում ծաղկում է օգոստոսին, Ռուսաստանի կենտրոնական և հյուսիսային շրջաններում՝ սեպտեմբերին^[1]։

Կարիոտիպ՝ 2n = 24^[9]:

Ոսկեգույն շուշան

Մշակում

Տնկելու համար պահանջվում է մինչև 25 սմ խորություն, ցածր թփերի մեջ, ստվերոտ հողում^[10]։ Սոխուկը պետք է շրջապատված լինի խիտ մանրախիճով` լավ օդափոխության համար^[11]։ Ցողունայի վերին մասը պետք է լինի արևի տակ, անհրաժեշտ է բարձր խոնավություն, հատկապես աճի ժամանակ։ Շուշանի այս տեսակի մշակումը ավելի լավ կարողանում են Բալթյան երկրներում և Ռուսաստանի հյուսիս-արևմտյան շրջաններում, քան կենտրոնական սև-երկրում և հարավարևելյան շրջաններում։

Անհրաժեշտ հողի խառնուրդ. լավ փտած տորֆոտ հող փոքր քանակությամբ տերևների հումուսով^[12]։ Կարող է ձմռանը լինել Սանկտ Պետերբուրգում։

Լավ պայմաններում սոխուկը հեշտությամբ վերարտադրվում է ինքնուրույն թեփուկավոր սոխուկներ և հիմնական ցողունից տալիս է շատ ճուտեր^[13]։ Շուշանի փոքր սոխուկները, որոնք ձեռք են բերվել թեփուկավոր սոխուկներից 2-3 տարում, չեն գերազանցում 2-3 սմ-ը, սակայն նրանք ունեն 1-2 ծաղիկ տալու ունակություն։ Սերմերը լավ են բազմանում։ Սերմերի բազմացումից առաջանում են ավելի դիմացկուն սոխուկներ^[1]։

Ոսկեգույն շուշանը շատ դիմացկուն է սոխուկի խոցվելու հիվանդություններից (ֆուզարիոզ)^[1]։

Թունավոր է կատուների համար^[14]։

Ոսկեգույն Շուշաններ

Ձևեր

Այն ունի բազմաթիվ ձևեր՝ մաքուր սպիտակ, բծավոր ծաղիկներով, ինչպես նաև ազնվամորու ծաղկման նման և նույն սահմանի ծաղիկների նման^[15]։ Տափակ տերևի ձևը ունի մինչև 30 ծաղիկներ և առանձնանում է ամբողջ բույսի և մեծ ծաղիկների հատուկ հզորությամբ։ Շուշանի այս հիբրիդները, որոնք վերցված են որպես մայր բույս, ունեն վառ կարմիր շերտ երկայնքով և երկայնքով perianth հատվածների^[16]։ Այս հիբրիդները չեն գերազանցում 1 մ բարձրությունը և ունեն բավականին փոքր մուգ շագանակագույն սոխուկներ^[1]։

• 
  Ոսկեգույն Շուշան
• 
  Ոսկեգույն Շուշան
• 
  Ոսկեգույն Շուշանի տերև
• 
  Կարմիր բծերով Ոսկեգույն Շուշան

Ծանոթագրություն

1. Заливский И. Л. Лилии. — М.: Государственное издательство сельской литературы, 1959. — 112 с.
2. Герасимова, С. В.; Хлесткина, Е. К.; Кочетов, А. В.; Шумный, В. К. (2017). «Система CRISPR/CAS9 для редактирования геномов и особенности ее применения на однодольных растениях, "Физиология растений"». Физиология растений (2): 92–108. doi:10.7868/s0015330317010079. ISSN 0015-3303.
3. The Royal Horticultural Society A-Z encyclopedia of garden plants. Brickell, Christopher., Royal Horticultural Society (Great Britain) (1st ed ed.). London: Dorling Kindersley. 1996. ISBN 0-7513-0303-8. OCLC 36638811. {{cite book}}: |edition= has extra text (օգնություն)
4. Sakasegawa, Daisuke; Sato, Takaya; Goto, Motoaki; Suzuki, Atsushi (2005). «Adhesion Properties between Swollen Hydrogels in Air». MRS Proceedings. 897. doi:10.1557/proc-0897-j08-10. ISSN 0272-9172.
5. Shimomura, Hiroko; Sashida, Yutaka; Mimaki, Yoshihiro (1987-01). «Phenolic glycerides from Lilium auratum». Phytochemistry (անգլերեն). 26 (3): 844–845. doi:10.1016/S0031-9422(00)84801-3.
6. James, Prue (2010 թ․ հունվարի 1). Britain and Japan: Biographical Portraits, Vol. VII. Global Oriental. ISBN 978-1-906876-26-5.
7. Kamakura no teien : Kamakura yokohama no meien o meguru. Miyamoto, Kenji, 1962-, 宮元, 健次, 1962-. Yokohama: Kanagawa Shinbunsha. 2007. ISBN 978-4-87645-399-3. OCLC 676575037.
8. Grieve, M. (Maud) ([1982?]). A modern herbal : the medicinal, culinary, cosmetic and economic properties, cultivation and folk-lore of herbs, grasses, fungi, shrubs & trees with all their modern scientific uses. Leyel, C. F., Mrs., 1890-1957., Marshall, Manya. New York: Dover Publications. ISBN 978-0-486-22798-6. OCLC 11223901.
9. «Lilium auratum L.». Tropicos. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 17-ին.
10. «Brief aus Oesterreich». DMW - Deutsche Medizinische Wochenschrift. 34 (48): 2082–2083. 1908-11. doi:10.1055/s-0028-1135884. ISSN 0012-0472.
11. Taylor, Harriet (Osgood); Tyndale, Walter (1912). Japanese gardens, by Mrs. Basil Taylour (Harriet Osgood) with twenty-eight pictures in colour by Walter Tyndale, R.I. London :: Methuen & Co.,.
12. Kingsbury, Noël,. Garden flora : the natural and cultural history of the plants in your garden. Portland, Oregon. ISBN 978-1-60469-565-6. OCLC 932002061.
13. Campbell, Alexander (2007-05). «Lily poisoning in cats». Companion Animal. 12 (4): 91–92. doi:10.1111/j.2044-3862.2007.tb00165.x. ISSN 1464-4630.
14. Lily toxicity in the cat. Kevin T. Fitzgerald, PhD, DVM, DABVP.
15. Kawamura, Minsetsu (1767). Hyaku Fuji. [s.n.]
16. Toxic Plants of North America. Oxford, UK: Wiley-Blackwell. 2012 թ․ նոյեմբերի 7. էջեր 1288–1288. ISBN 978-1-118-41342-5.

Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ոսկեգույն շուշան» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ոսկեգույն շուշան» հոդվածին։